Εν μέσω του «ανοιχτού πολέμου» ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Βαρσοβία για το Κράτος Δικαίου, ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ματέους Μοραβιέτσκι, δίνει συνέντευξη στους Financial Times και κατηγορεί την ΕΕ ότι κρατά «ένα πιστόλι στον κρόταφο» της χώρας του απαιτώντας να ανακαλέσει τις μεταρρυθμίσεις του δικαστικού της συστήματος και απειλώντας την με κυρώσεις.
Ο Ματέους Μοραβιέτσκι ζητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση να πάρει πίσω το αίτημά της προς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στην Πολωνία εξαιτίας των αμφιλεγόμενων μεταρρυθμίσεων στο δικαστικό της σύστημα που συνιστούν απειλή για το Κράτος Δικαίου, αλλά η Βαρσοβία επιμένει ότι είναι απαραίτητες για να εξαλειφθεί η διαφθορά στους κόλπους των δικαστών.
«Θα ήταν το πιο συνετό που θα μπορούσαν να κάνουν. Διότι τότε δεν θα συζητάμε με ένα πιστόλι στον κρόταφο» ανέφερε ο Πολωνός πρωθυπουργός.
Ερωτηθείς εάν η Πολωνία θα μπορούσε να ασκήσει βέτο σε σημαντικά σχέδια της ΕΕ, ο Μοραβιέτσκι απάντησε:
«Τι θα γίνει αν η Ευρωπαϊκή Ένωση προκαλέσει τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο; Αν το κάνει, θα υπερασπιστούμε τα δικαιώματά μας με όλα τα όπλα που διαθέτουμε».
Στις αρχές Οκτωβρίου το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας έκρινε ότι κάποια άρθρα των Ευρωπαϊκών Συνθηκών είναι ασύμβατα με το Σύνταγμα της χώρας, απόφαση που προκάλεσε ανησυχία για ενδεχόμενη αποχώρηση της χώρας από την ΕΕ.
Σε σαρκαστικό του σχόλιο στο Twitter ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και πλέον επικεφαλής του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης στην Πολωνία Ντόναλντ Τουσκ αντέδρασε στη συνέντευξη του Μοραβιέτσκι ειρωνευόμενος το ενδεχόμενο «ενός γ’ παγκόσμιου πολέμου που θα προκληθεί από τη διαμάχη μεταξύ Πολωνίας και ΕΕ».
Η ΕΕ σε «υπαρξιακή» μάχη με την Πολωνία για το Κράτος Δικαίου
Το ζήτημα του κράτους Δικαίου στην Πολωνία τέθηκε επί τάπητος κατά την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία ο Ματέους Μοραβιέτσκι προσήλθε δηλώνοντας μεν «έοιμος για διάλογο», εμμένοντας ωστόσο ταυτόχρονα στα περί εκβιασμού της Βαρσοβίας.
Διπλωματικές πηγές υπογραμμίζουν ότι η Πολωνία με την απόφαση του Συνταγματικού της Δικαστηρίου της αμφισβητεί τις ίδιες τις Συνθήκες της ΕΕ και όχι απλώς τις αποφάσεις του Δικαστηρίου της ΕΕ.
Εξ ου και οι χώρες της Benelux (Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο) ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή την ενεργοποίηση του μηχανισμού αιρεσιμότητας που προβλέπει ο νέος κανονισμός για το κράτος Δικαίου.
Σαφής ήταν ο Ολλανδός πρωθυπουργός, Μαρκ Ρούτε, ο οποίος τόνισε προσερχόμενος στην εργασίας της Συνόδου Κορυφής ότι «πρέπει να φανούμε σκληροί με την Πολωνία».
Ο ίδιος τόνισε ότι για να εκταμιευθούν χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης προς την Πολωνία, η χώρα θα πρέπει πρώτα να πάρει τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσει την ανεξαρτησία του δικαστικού της συστήματος. «Πρέπει να είμαστε σκληροί, αλλά το ζήτημα είναι πώς θα φτάσουμε εκεί» επισήμανε.
Ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου, Ζαν Άσελμπορν, είχε επίσης προειδοποιήσεις εν όψει της Συνόδου Κορυφής πως το τέλος του Κράτους Δικαίου θα σημάνει το τέλος της Ευρώπης.
«Η Ευρώπη δεν θα δεχθεί το τέλος του κράτους Δικαίου. Η Ευρώπη θα πεθάνει από μία τέτοια εξέλιξη […] η Ευρώπη έχει οικοδομηθεί με βάση την δημοκρατία την ελευθερία, τον σεβασμό και το κράτος δικαίου» είχε υπογραμμίσει μιλώντας στους δημοσιογράφους.
Από πλευράς της, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επισήμανε προσερχόμενη στη Σύνοδο Κορυφής ότι μίλησε αναλυτικά στο Ευρωκοινοβούλιο όσον αφορά το κράτος Δικαίου στην Πολωνία και το ερώτημα είναι η ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος στην Πολωνία. «Δεν είναι κάτι καινούριο, είναι μία διαδικασία σε εξέλιξη, αλλά με τη νέα απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, έχει λάβει νέα διάσταση» ανέφερε για να διαμηνύσει:
«Όλοι πρέπει να αναλάβουμε ευθύνη όταν έχει να κάνει με την προστασία των θεμελιωδών αξιών μας».
Επισημαίνεται ότι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νταβίντ Σασόλι, έχει ζητήσει από τις νομικές υπηρεσίες της Ευρωβουλής να κινηθούν νομικά κατά της Κομισιόν για την μη ενεργοποίηση του μηχανισμού αιρεσιμότητας στο φλέγον ζήτημα της Πολωνίας.
Ο κανονισμός για την αιρεσιμότητα που προβλέπει την αναστολή των κοινοτικών κονδυλίων προς μία χώρα που δεν σέβεται τους κανόνες του κράτους Δικαίου εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2020. Η εφαρμογή του μηχανισμού στρέφεται κατά της Πολωνίας και της Ουγγαρίας που βρίσκονται στο στόχαστρο των Βρυξελλών για παραβιάσεις του κράτους δικαίου και την ανεπαρκή αντιμετώπιση της διαφθοράς.
