Εξέχοντα ρόλο στη συζήτηση για το Ταμείο Ανάκαμψης θα αποκτήσουν σύντομα οι μεταρρυθμίσεις, με δεδομένο μάλιστα ότι το μέρος της χρηματοδότησης που αφορά τις μεταρρυθμίσεις στον ευρύτερο δημόσιο τομέα είναι μεγαλύτερο, συγκριτικά με εκείνο των επενδύσεων.
Αυτό τονίζει μιλώντας στο CNN Greece o κ. Σπύρος Δημητρίου Associate Partner στην EY Ελλάδος, προσθέτοντας πως η μεταρρύθμιση είναι διαδικασία – στις περισσότερες, μάλιστα, περιπτώσεις, χρονοβόρα και επίπονη – η οποία οφείλει να συντελείται κατά στάδια, με σύστημα και σειρά.
Και εκτιμά πως αυτό που χρειάζεται πρωτίστως να γίνει είναι να εξασφαλιστεί ένας μηχανισμός διάθεσης των κονδυλίων και παρακολούθησης της προόδου του προγράμματος των έργων.
Πόσο σημαντικό είναι το κομμάτι της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας εντός του Ταμείου Ανάκαμψης και σε ποιους τομείς αναμένεται να δούμε τις μεγαλύτερες τομές;
Είναι αλήθεια ότι η συζήτηση για το Ταμείο Ανάκαμψης περιορίζεται προς το παρόν σε ζητήματα διαχείρισης και παρακολούθησης. Και, στο χρονικό σημείο που βρισκόμαστε, αυτό είναι κάτι λογικό και αναμενόμενο. Εντούτοις, νομοτελειακά, η συζήτηση για την ουσία σύντομα θα διευρυνθεί και είναι βέβαιο ότι σε αυτήν, εξέχοντα ρόλο θα έχει η συντέλεση των μεταρρυθμίσεων που έπονται. Είναι εξάλλου γνωστό ότι το μέρος της χρηματοδότησης που αφορά τις μεταρρυθμίσεις στον ευρύτερο δημόσιο τομέα είναι μεγαλύτερο, συγκριτικά με εκείνο των επενδύσεων – και ορθά – διότι η απερχόμενη οικονομική κρίση ανέδειξε με τον πλέον εμφαντικό τρόπο την αδυναμία του δημόσιου τομέα να παρακολουθήσει τις εξελίξεις, να «αλλάξει» και να παρέχει εντέλει αξιόπιστες δημόσιες υπηρεσίες.
Εντούτοις, αν και η μεταρρυθμιστική δυναμική φαίνεται να εντοπίζεται σε δύο κύριους άξονες, στην πράσινη μετάβαση και στον ψηφιακό μετασχηματισμό, ακολουθώντας τις αντίστοιχες τάσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, η μεταρρυθμιστική διαδικασία δεν έχει – και δεν πρέπει να έχει – τομεακά χαρακτηριστικά. Και τούτο διότι η μεταρρυθμιστική διαδικασία αποτελεί καταρχήν μεθοδολογική μετάβαση από το «ανεπαρκές σήμερα» στο «απαιτητικό αύριο», ως μέθοδος που οφείλει να προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε περίπτωσης χωριστά.
Με άλλα λόγια, για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, μεγαλύτερη σημασία έχει η εφαρμογή αξιόπιστης μεθοδολογίας με έμφαση στα αποτελέσματα, παρά ο τομέας που αυτές συντελούνται.
Πώς λαμβάνει χώρα η μεταρρυθμιστική διαδικασία και πώς συνδέεται αυτό με τις τεχνικές του project management;
Βαθιά μας αντίληψη είναι ότι οι μεταρρυθμίσεις δε διατάσσονται. Οι μεταρρυθμίσεις συντελούνται. Σε αυτό συμφωνούν επιστήμη και πρακτική. Η μεταρρύθμιση είναι διαδικασία – στις περισσότερες, μάλιστα, περιπτώσεις, χρονοβόρα και επίπονη – η οποία οφείλει να συντελείται κατά στάδια, με σύστημα και σειρά. Εκκινεί μεν από τον συνεκτικό σχεδιασμό της αντίστοιχης δημόσιας πολιτικής, που απαιτεί στιβαρή πολιτική υποστήριξη, αλλά η αποτελεσματικότητά της επαφίεται στη γνώση, στη βούληση και στην καταλληλότητα αυτού που την αναλαμβάνει, δηλαδή του Project Manager.
Η συναρμογή της μεθοδολογίας διαχείρισης του έργου (project management) με τη μεθοδολογία συντέλεσης της μεταρρυθμιστικής (κατά στάδια) διαδικασίας, σε κάθε μεταρρύθμιση χωριστά, είναι κρίσιμη και απαραίτητη. Σε αυτήν την αλληλεπίδραση, ο ρόλος του Project Manager αποκτά χαρακτηριστικά «εντολοδόχου αλλαγής» και απαιτεί ανώτερες δεξιότητες που δεν εξαντλούνται αποκλειστικά σε διαχειριστικά καθήκοντα, αλλά επεκτείνονται στην εμβάθυνση στην κουλτούρα της δημόσιας διοίκησης και του ευρύτερου δημόσιου τομέα εν γένει.
Πώς πρέπει να δομηθεί η διαδικασία αυτή ώστε να επιτευχθεί το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα, δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων αλλά και των χρονικών περιορισμών του Ταμείου Ανάκαμψης;
Καταρχήν, αυτό που χρειάζεται πρωτίστως να γίνει και που, εντέλει, μονοπωλεί τη συζήτηση τους τελευταίους μήνες, είναι ότι πρέπει να εξασφαλιστεί ένας μηχανισμός διάθεσης των κονδυλίων και παρακολούθησης της προόδου του προγράμματος των έργων.
Η αξιόπιστη διαδικασία διάθεσης και παρακολούθησης είναι από μόνη της ένα εξαιρετικά σημαντικό έργο, προαπαιτούμενο θα έλεγε κανείς για τη συντέλεση οιασδήποτε μεταρρύθμισης σε οποιονδήποτε τομέα. Όταν διασφαλιστεί η λειτουργικότητα του παραπάνω μηχανισμού, μπορεί να γίνει και ο κατάλληλος προγραμματισμός των έργων που αφορούν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Από εκεί και πέρα, το βάρος θα πρέπει να πέσει σε κάθε μία μεταρρύθμιση χωριστά, για την οποία απαιτείται η συναίρεση της κατά στάδια μεταρρυθμιστικής διαδικασίας, με τη διαδικασία διαχείρισης του έργου. Η ευθυγράμμιση των δύο διαδικασιών και φυσικά ο ρόλος του διαχειριστή (PM), που εκφεύγει κατά πολύ αυτού που αντιλαμβανόμαστε ως διαχειριστή σε έργα του ιδιωτικού τομέα, είναι απαραίτητη για την επιτυχή ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που όλοι μας προσδοκούμε.
