Αυτή είναι τώρα η αμερικανική θέση για την Ταϊβάν, αφού ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε, για τουλάχιστον τρίτη φορά, ότι οι ΗΠΑ θα ήταν πρόθυμες να επέμβουν στρατιωτικά σε περίπτωση κινεζικής επίθεσης, προτού ο Λευκός Οίκος την υποβαθμίσει ξανά.
Τα σχόλιά του μεταδόθηκαν γρήγορα σε όλο τον κόσμο, πυροδοτώντας οργή στο Πεκίνο, ευκαιριακό καλωσόρισμα στην Ταϊπέι και αναζωπυρώνοντας μια καυτή συζήτηση για την Ταϊβάν στο Καπιτώλιο.
Τώρα όλοι προσπαθούν να μάθουν αν ο Μπάιντεν διέπραξε άλλη μια γκάφα, είτε αναιρώντας τις δικές του διπλωματικές θέσεις είτε εγκαταλείποντας πάγιες πολιτικές των ΗΠΑ.
Η προσέγγιση των ΗΠΑ σε ένα ζήτημα που είναι πιο πιθανό από οποιοδήποτε άλλο να πυροδοτήσει πόλεμο με την Κίνα διέπεται από καιρό από την πολιτική της «στρατηγικής ασάφειας», σχετικά με το πώς ακριβώς θα απαντούσαν οι ΗΠΑ σε μια εισβολή στην Ταϊβάν.
Στόχος είναι να… συγκρατήσει την Κίνα, διατηρώντας ανοιχτό το ενδεχόμενο στρατιωτικής απάντησης των ΗΠΑ, αποφεύγοντας, παράλληλα, να δώσει στην Ταϊβάν χειροπιαστές διαβεβαιώσεις, που θα μπορούσαν να την ωθήσουν να πιέσει για επίσημη ανεξαρτησία.
Ο στόχος είναι να διατηρηθεί το status quo και να αποφευχθεί ένας πόλεμος στην Ασία — μια πολιτική που λειτούργησε, επιτρέποντας στην Ουάσιγκτον να περπατήσει στο τεντωμένο σκοινί των σχέσεων και με τις δύο πλευρές.
Στο πρώτο του ταξίδι στην Ασία ως πρόεδρος, ο Μπάιντεν ερωτηθείς στο Τόκιο, υπό το πρίσμα της άρνησής του να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη για να υπερασπιστεί την Ουκρανία, εάν θα προχωρούσε περαιτέρω και θα εμπλεκόταν στρατιωτικά για να υπερασπιστεί την Ταϊβάν απάντησε:
«Ναι».
«Αυτή είναι η δέσμευση που αναλάβαμε» συμπλήρωσε επίσης.
Για να είμαστε ξεκάθαροι, οι ΗΠΑ δεν έχουν καμία δέσμευση να υπερασπιστούν στρατιωτικά την Ταϊβάν σε περίπτωση κινεζικής επίθεσης.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Μπάιντεν φαίνεται να συγχέει τις διπλωματικές συμφωνίες των ΗΠΑ που διέπουν τις σχέσεις με το Πεκίνο, οι οποίες αναγνωρίζουν τις αξιώσεις της Κίνας για αυτοδιοικητική Ταϊβάν και έναν νόμο των ΗΠΑ που απαιτεί από την κυβέρνηση να παρέχει αμυντικά όπλα στη νησιωτική δημοκρατία.
Τι σημαίνει αυτό;
Άρα, είναι μπερδεμένος ο πρόεδρος, ο οποίος έθεσε υποψηφιότητα ισχυριζόμενος ότι είναι ειδικός στην εξωτερική πολιτική;
Ή μήπως αλλάζει την πολιτική των ΗΠΑ;
Μια δήλωση του Λευκού Οίκου ανέφερε ότι ο Μπάιντεν απλώς επανέλαβε τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ βάσει του νόμου για τις σχέσεις της Ταϊβάν «να παράσχει στην Ταϊβάν τα στρατιωτικά μέσα για να αμυνθεί».
Είναι σαφές, όμως, ότι ο Μπάιντεν δεν είπε αυτό.
Η εσπευσμένη προσπάθεια ελέγχου των ζημιών θα τροφοδοτήσει τους ρεπουμπλικανικούς ισχυρισμούς ότι ο Μπάιντεν είναι ηλικιωμένος και δεν έχει την πνευματική οξύτητα για να είναι πρόεδρος.
Αλλά οι απρόσωποι βοηθοί δεν θα λάβουν εκείνοι την απόφαση για το τι θα κάνουν εάν η Κίνα επιτεθεί στην Ταϊβάν.
Η απόφαση αυτή είναι του προέδρου.
Έτσι, αν λέει επανειλημμένα ότι οι ΗΠΑ θα χρησιμοποιήσουν στρατιωτική δύναμη για να υπερασπιστούν το νησί, δεν πρέπει να τον πάρουν στα σοβαρά;
Θα πιστέψει το Πεκίνο τον Μπάιντεν ή τους βοηθούς του;
Και τι σημαίνει αυτό για την αξιοπιστία του Μπάιντεν απέναντι στους Κινέζους ηγέτες;
Διότι αυτό που είναι κρίσιμο σε αυτή την τεταμένη γεωπολιτική αντιπαράθεση δεν είναι απαραίτητα ποια είναι η θέση του Μπάιντεν, αλλά αυτή που πιστεύει το Πεκίνο ότι είναι η θέση του.
Οι ΗΠΑ φαίνεται τώρα να έχουν απομακρυνθεί από την πολιτική στρατηγικής ασάφειας και να εμφανίζονται στρατηγικά συγχυσμένες.
Πώς η Ουκρανία άλλαξε το παιχνίδι;
Οι τελευταίες παρατηρήσεις του προέδρου έρχονται σε ένα σημαντικό πλαίσιο.
Ακολουθούν τη σθεναρή απάντηση των ΗΠΑ στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ο Μπάιντεν μπέρδεψε τις προσδοκίες και αναβίωσε τη συμμαχία του Ψυχρού Πολέμου για να αντιμετωπίσει τη Μόσχα και ουσιαστικά πολεμά έναν πόλεμο πληρεξουσίων 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων εναντίον του Κρεμλίνου.
Επομένως, δεν είναι παράλογο να πιστεύουμε ότι ο Μπάιντεν είναι πιο επιθετικός από ό,τι πίστευε κανείς — και αυτό θα μπορούσε να αφορά και την περίπτωση της Ταϊβάν.
Είναι ακόμη πιο ανησυχητικό ότι θα μπορούσε να αναγκάσει το Πεκίνο να αλλάξει τη συμπεριφορά του με βάση την πεποίθηση ότι οι ΗΠΑ το έχουν ήδη κάνει.
Τα σχόλια του Προέδρου είχαν επίσης επιπλέον συμβολικό βάρος επειδή έγιναν στην Ασία κατά τη διάρκεια μιας περιοδείας, στην οποία κυριαρχούσε η προσπάθειά του να σχηματίσει ένα ευρύ μέτωπο περιφερειακών συμμάχων για να αντιμετωπίσει την ανάδειξη της Κίνας ως αντιπάλου υπερδύναμης.
Αυτή η δυναμική σημαίνει ότι η ακρίβεια στις δηλώσεις των ΗΠΑ είναι ακόμη πιο σημαντική.
Γιατί η Κίνα είναι τόσο θυμωμένη;
Είναι αδύνατο να υπερεκτιμηθεί η υπαρξιακή φύση αυτού του ζητήματος για τους ηγέτες στο Πεκίνο και η κεντρική του θέση στο DNA του κυβερνώντος Κομμουνιστικού Κόμματος.
Η διάσπαση μεταξύ της ηπειρωτικής χώρας και της Ταϊβάν, περίπου 100 μίλια νοτιοανατολικά, ήρθε όταν οι εθνικιστικές δυνάμεις κατέφυγαν εκεί αφού έχασαν έναν μακρύ εμφύλιο πόλεμο με τους κομμουνιστές.
Η ιδέα ότι η Ταϊβάν είναι μέρος της πατρίδας είναι θεμελιώδης για το σύγχρονο κινεζικό δόγμα. Ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ είπε ότι το νησί πρέπει να ενωθεί με την ηπειρωτική χώρα – παρόλο που η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας δεν το κυβέρνησε ποτέ – και δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να το κάνει με τη βία.
Από την πλευρά του Πεκίνου, ο Μπάιντεν μπαίνει βαθύτερα σε ένα εσωτερικό ζήτημα.
Τη στιγμή, μάλιστα, που η Κίνα, επιβεβαιώνοντας την αυξανόμενη δύναμή της, στέλνει ρεκόρ αεροπλάνων στην αυτοανακηρυχθείσα Ζώνη Αεράμυνας του νησιού.
«Προτρέπουμε τις ΗΠΑ να σταματήσουν να λένε ή να κάνουν οτιδήποτε παραβιάζει την αρχή της ενιαίας Κίνας και τα τρία κοινά ανακοινωθέντα Κίνας-ΗΠΑ», δήλωσε τη Δευτέρα ο εκπρόσωπος του Γραφείου Υποθέσεων Ταϊβάν της Κίνας, προσθέτοντας:
«Όσοι παίζουν με τη φωτιά σίγουρα θα καούν οι ίδιοι», μια φράση που Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν χρησιμοποιήσει στο παρελθόν για να προειδοποιήσουν την Ουάσιγκτον για το θέμα.
Οι δηλώσεις του Μπάιντεν έρχονται επίσης σε μια περίοδο πολιτικής έντασης στο εσωτερικό της κυβερνώσας ελίτ της Κίνας.
Ο Σι αναμένεται να διεκδικήσει μια ιστορική τρίτη θητεία το φθινόπωρο, αλλά βρίσκεται υπό πίεση λόγω της επιβράδυνσης της οικονομίας και της αποτυχίας της χώρας να νικήσει την Covid-19.
Οι δηλώσεις του Μπάιντεν θα μπορούσαν να ρίξουν λάδι στη φωτιά.
Πώς παίζει στην Ουάσιγκτον
Ο Μπάιντεν επέτρεψε στα γεράκια των Ρεπουμπλικανών από την μία να αμφισβητήσουν την οξυδέρκειά του και από την άλλη να επαινέσουν την ισχυρή προσέγγισή του, ένα δείγμα του πώς αυτό το ζήτημα ανακατεύει την πολιτική στην Ουάσιγκτον.
«Πιστεύω ότι αυτό είναι ένα πρόωρο σχόλιο και πως όλοι ακούν τον πρόεδρο», δήλωσε ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής Μάικλ ΜακΚόλ CNNi τη Δευτέρα.
Αλλά ο ΜακΚόλ, κορυφαίος Ρεπουμπλικανός στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, πρόσθεσε επίσης:
«Προσωπικά μου αρέσει γιατί παρέχει ένα αποτρεπτικό μήνυμα ότι θα υπερασπιστούμε την Ταϊβάν. Προερχόμενο από τον πρόεδρο είναι πολύ, πολύ ισχυρό».
Υπάρχει έντονη συζήτηση στο Καπιτώλιο σχετικά με την πλήρη απαλλαγή από τη στρατηγική ασάφεια με τους σκληροπυρηνικούς και στα δύο μέρη που ζητούν μια πολιτική «στρατηγικής σαφήνειας» σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ δηλώνουν ανοιχτά ότι θα υπερασπιστούν την Ταϊβάν σε περίπτωση επίθεσης.
Το σκεπτικό είναι ότι εφόσον η Κίνα είναι πλέον πολύ πιο ισχυρή και απειλητική για την Ταϊβάν, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να καταστήσουν σαφέστερη τη θέση τους.
Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι αυτή η κίνηση θα θεωρηθεί ως άκρως προκλητική στο Πεκίνο και θα μπορούσε να κάνει την Κίνα ακόμη πιο επιθετική.
Μπορεί να τροφοδοτήσει το κίνημα ανεξαρτησίας στην Ταϊβάν. Και τα δύο θα μπορούσαν να οδηγήσουν τις ΗΠΑ σε μια δαπανηρή ναυμαχία κοντά στις κινεζικές ακτές για την οποία οι Αμερικανοί δεν έχουν προετοιμαστεί.
Υπάρχει μια άλλη τεράστια πηγή αβεβαιότητας. Ακόμα κι αν οι ΗΠΑ σκληρύνουν τη στάση τους, δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα ότι ένας μελλοντικός πρόεδρος θα την υποστηρίξει. Ο Ντόναλντ Τραμπ σε μια πιθανή δεύτερη θητεία, ή ένας άλλος εθνικιστής πρόεδρος, θα πήγαινε σε πόλεμο με την Κίνα για να υπερασπιστεί τη δημοκρατία, από τη στιγμή που εργαζόταν για να τη διαβρώσει στο εσωτερικό των ΗΠΑ;
Biden’s new stance of strategic confusion on Taiwan, Analysis by Stephen Collinson, CNN
