Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι, φυσικά, η ανακοίνωση της Google για δημιουργία cloud region, όπως αποκαλεί ο αμερικανικός κολοσσός τις υποδομές που δημιουργεί σε διάφορες περιοχές του κόσμου, αλλά και εκείνες της ελληνικής Lancom που δείχνει να επιλέγει επενδύσεις εκτός Αττικής και πιο συγκεκριμένα σε Θεσσαλονίκη και Κρήτη.
Στη σχετική λίστα περιλαμβάνεται η επένδυση της Microsoft για ένα data center region που θα περιλαμβάνει τρία κέντρα δεδομένων αλλά και η δημιουργία από την Amazon Web Services (AWS) ενός local zone, όπως και εκείνες της Digital Realty που εξαγόρασε τη Lamda Hellix και προχωρά τάχιστα στη δημιουργία δύο νέων μεγάλων data centers που θα προστεθούν στα δύο υπάρχοντα. Και αναμένεται να δούμε να προστίθενται σε αυτή τη λίστα μεγάλες εταιρείες του κλάδου όπως είναι η Equinix, η επένδυση της οποίας δεν αποκλείεται να ξεπεράσει πολλές από τις ήδη ανακοινωθείσες όσον αφορά το μέγεθος των υποδομών που θέλει να δημιουργήσει στην περιοχή της Αττικής.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από ακριβώς δύο χρόνια όταν η Microsoft ανακοίνωσε την πρόθεση της να κατασκευάσει τρία data centers στην Αττική, στην Ελλάδα εκτιμάτο ότι υπήρχαν μόλις 12 data centers, τα περισσότερα από τα οποία ήταν μικρής χωρητικότητας, και ήταν πολύ λιγότερα σε σχέση με εκείνα στη Βουλγαρία που ήταν διπλάσια. Αν και ο αριθμός αυτός δεν έχει ακόμη αυξηθεί σημαντικά είναι προφανές από τις ανακοινώσεις που έχουν γίνει μέχρι τώρα ότι το 2024 η εικόνα θα είναι εντελώς διαφορετική.
Τα πλάνα των «παικτών»
Με την Google να ανακοινώνει την επένδυση της σε τοπικές υποδομές, η Ελλάδα είναι μία από τις σχετικά λίγες χώρες στην Ευρώπη και η μόνη στην νοτιοανατολική Ευρώπη που έχουν τόσο ισχυρή παρουσία όσον αφορά στην αποθήκευση και διαχείριση δεδομένων οι τρεις μεγαλύτεροι πάροχοι υπηρεσιών cloud (AWS, Microsoft και Google). Βέβαια, η στρατηγική που ακολουθούν οι τρεις αυτοί κολοσσοί είναι διαφορετική μεταξύ τους. Η Microsoft προτιμά μεν να δημιουργεί δικά της data centers, ενώ οι άλλοι δύο πράττουν ανάλογα με την περίσταση και σε πολλές περιπτώσεις ξεκινούν να συνεργάζονται με κάποιο «ουδέτερο» (σ.σ. υπό την έννοια ότι δεν ανήκει σε κάποιον τηλεπικοινωνιακό πάροχο ή σημαντικό «παίκτη» cloud) data center και στη συνέχεια να δημιουργούν τις δικές τους υποδομές. Στην περίπτωση της Ελλάδας τέτοιου είδους «ουδέτερα» data centers είναι αυτά που έχουν δημιουργήσει η Lamda Hellix, η οποία έχει εξαγοραστεί από την Digital Realty, και η Lancom.
Το 2024 αναμένεται να είναι μία χρονιά ορόσημο και ο λόγος γι’ αυτό είναι πως αφενός τότε αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία του το data center region της Microsoft, ενώ το ίδιο έτος που έχει βάλει ως στόχο και η Google για το δικό της cloud region.
Η Microsoft, δύο χρόνια μετά την ανακοίνωση της επένδυσης, βρίσκεται πλέον στην τελική φάση της ολοκλήρωσης της αδειοδότησης για την κατασκευή των τριών data centers που θα κατασκευασθούν στο Κορωπί και στο Μαρκόπουλο. Η κατασκευή αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2023 και είναι πιθανό προς το τέλος του 2024 να ξεκινήσει η λειτουργία τους.
Αντίστοιχα, η Digital Realty κατασκευάζει αυτή τη στιγμή το Athens-3, το μεγαλύτερο -μέχρι το επόμενο- data center της χώρας, μία επένδυση 80 εκατ. ευρώ και χωρητικότητας 6,8 MW που καλύπτει 8600 τ.μ. Το συγκεκριμένο data center, το οποίο βρίσκεται και αυτό στην περιοχή της ανατολικής Αττικής, αναμένεται να είναι έτοιμο στις αρχές του 2023. Παράλληλα, προχωρούν οι διαδικασίες για το Athens-4, το οποίο θα είναι αντίστοιχης χωρητικότητας με το Athens-3 και δεν αποκλείεται να είναι έτοιμο μέσα στο 2024.
Η περίπτωση της AWS είναι λίγο διαφορετική. Ο αμερικανικός κολοσσός έχει ανακοινώσει τη δημιουργία μία τοπικής ζώνης (local zone) χωρίς, όμως, να διευκρινίσει αν θα έχει δημιουργήσει δικό του data center. Η AWS, σε πολλές αντίστοιχες ζώνες έχει επιλέξει να συνεργαστεί με τοπικά κέντρα δεδομένων και στην Ελλάδα οι πληροφορίες την φέρουν να έχει επιλέξει την Lamda Hellix.
To 2024 είναι η χρονιά που θα ήθελε να θέσει σε λειτουργία και το δικό της cloud region και η Google. Οι πληροφορίες φέρουν την Google να έχει στα πλάνα της τη δημιουργία τριών data centers μέσα στην επόμενη διετία και πιθανότατα στην περιοχή της Αττικής. Αρχικά, οι πληροφορίες φέρουν τη Google να επιλέγει το νέο data center της Sparkle στη Μεταμόρφωση Αττικής (Metamorphosis-2), δεδομένης κιόλας τη συνεργασίας των δύο εταιρειών για το υποβρύχιο καλωδιακό σύστημα Blue / Raman, αλλά θεωρείται βέβαιο ότι θα χρειαστεί μεγαλύτερες υποδομές στο άμεσο μέλλον. Δεν αποκλείεται, βέβαια, και το ενδεχόμενο να κινηθεί προς κάποια «ουδέτερη» υποδομή δεδομένου κιόλας ότι υπάρχει συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο με την Digital Realty.
Όμως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Google συνεργάζεται σε παγκόσμιο επίπεδο και με την Equinix, η οποία είναι ο μεγάλος ανταγωνιστής της Digital Realty. Η Equinix είναι μία από τις δύο εταιρείες στο χώρο των data centers που φέρεται να ενδιαφέρεται να επενδύσει και αυτή στην Ελλάδα. Μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, η Equinix κινείται με αρκετά γρήγορους ρυθμούς και η επένδυση της θα αφορά την περιοχή της βόρειας Αττικής και το πλάνο είναι για τη δημιουργία υποδομών, η χωρητικότητα των οποίων θα είναι 4-5 φορές μεγαλύτερη από εκείνη των δύο νέων data centers της Lamda Hellix που είναι από τα μεγαλύτερα που θα υπάρχουν στην Ελλάδα μέσα στην επόμενη διετία!
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως οι μεγάλοι «παίκτες» δείχνουν να επικεντρώνονται κυρίως στην περιοχή της Αττικής. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει ενδιαφέρον και για την περιφέρεια. Η Digital Realty έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο δημιουργίας νέων data centers στη βόρεια αλλά και στη νότια Ελλάδα, ήτοι στη Θεσσαλονίκη και την Κρήτη. Όμως, είναι μία ελληνική εταιρεία, η Lancom, η οποία έχει ήδη προχωρήσει σε τέτοιου είδους κινήσεις εκτός Αττικής. Η Lancom ανακοίνωσε πρόσφατα την επίσημη έναρξη λειτουργίας του Balkan Gate Thessaloniki, η αρχική έκταση του οποίου είναι 2.500 τ.μ., ενώ στην οριστική επέκταση του θα φθάσει τα 10.000 τ.μ. Η εταιρεία, η οποία διαθέτει δύο ακόμη -μικρότερης χωρητικότητας- data centers σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, έχει ξεκινήσει τον σχεδιασμό για την κατασκευή κέντρου δεδομένων στην Κρήτη. Σημειώνεται ότι το συνολικό επενδυτικό πλάνο της Lancom ανέρχεται στα 20 εκατ. ευρώ και ο στόχος της είναι να αναδείξει και τη Θεσσαλονίκη ως «πύλη» διακίνησης δεδομένων στην νοτιανατολική Ευρώπη και προχωρά σε σχετικές συνεργασίες με διεθνείς τηλεπικοινωνιακούς παρόχους με παρουσία στην ευρύτερη περιοχή.
Η σημασία των data και του cloud
Με τον όγκο των δεδομένων που παράγονται σε παγκόσμιο επίπεδο να αυξάνεται με γεωμετρικούς ρυθμούς, η αποθήκευση και η αξιοποίηση αυτού του τεράστιου όγκου εξελίσσεται σε πρώτη προτεραιότητα για κάθε είδους οργανισμό, δημόσιο ή ιδιωτικό. Δεν είναι τυχαίο ότι τα δεδομένα χαρακτηρίζονται ως το νέο παγκόσμιο «νόμισμα», οπότε η αποθήκευση τους έχει έλθει για τα καλά στο προσκήνιο. Αυτό συνδυάζεται με τη στροφή στις υποδομές cloud, οι οποίες επιτρέπουν σε μία επιχείρηση ή ένα κράτος να μην χρειάζονται να δημιουργούν τις δικές τους υποδομές για την αποθήκευση δεδομένων, ενώ μπορούν να τα επεξεργάζονται από οποιοδήποτε σημείο και με τη χρήση οποιαδήποτε συσκευής. Επιπλέον, όσο αυξάνονται τα δεδομένα τόσο μπορούν να βελτιωθούν οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και είναι εφικτή η μεγαλύτερη αυτοματοποίηση διαδικασιών που είναι ένα από τα βασικά ζητούμενα αυτή τη στιγμή στην παγκόσμια οικονομία.
Δεν είναι τυχαίο ότι Microsoft, Digital Realty και Google κάνουν αναφορές σε δισ. ευρώ σχετικά με το αποτύπωμα των επενδύσεων τους σε νέα data centers. Η Microsoft κάνει λόγο για 1 δισ. ευρώ, η Digital Realty για 1,1 δισ. ευρώ και η Google για 2,2 δισ. ευρώ για το χρονικό διάστημα μεταξύ 2024 και 2030. Τα ποσά μπορεί να μοιάζουν υπερβολικά αλλά σε κάθε περίπτωση το θετικό αποτύπωμα των επενδύσεων σε νέα data centers θα είναι σημαντικό για την ελληνική οικονομία.
Καλώδια οπτικών ινών
Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της Ελλάδας προκειμένου να αποτελέσει σημαντικό «παίκτη» στη συγκεκριμένη αγορά είναι η γεωγραφική θέση της, καθώς μπορεί να λειτουργήσει ως κόμβος για μία ευρύτερη περιοχή που περιλαμβάνει ολόκληρη τη νοτιανατολική Ευρώπη αλλά και μεγάλα τμήματα της βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Δεν είναι τυχαίο ότι η ανακοίνωση της Microsoft και στη συνέχεια εκείνων της Digital Realty αλλά πλέον και αυτή της Google έχουν ως αποτέλεσμα η Ελλάδα να μπαίνει στον «χάρτη» των υποβρυχίων καλωδίων οπτικών ινών που έρχονται από την Ασία και τη Μέση Ανατολή και πλέον αρχίζουν να κάνουν «στάση» και στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το σύστημα καλωδίων Blue και Raman, το οποίο υλοποιεί μία κοινοπραξία όπου συμμετέχουν η Google και η Sparkle, θα φέρνει κίνηση από την Μέση Ανατολή και την Ασία στην Ευρώπη και θα προσαιγιαλώνεται στην περιοχή των Χανίων.
Στην ανάδειξη της Κρήτης ως «στάση» των υποβρυχίων καλωδίων που υλοποιούνται στην νοτιοανατολική Μεσόγειο δεν είναι τυχαίο ότι η ιδιαίτερα δραστήρια σε αυτόν τον τομέα Grid Telecom έχει ανακοινώσει την κατασκευή νέου καλωδιακού σταθμού προσαιγιάλωσης οπτικών ινών (Cable Landing Station – CLS) στη νότια πλευρά της Κρήτης. Ο νέος καλωδιακός σταθμός θα λειτουργεί ως σημείο υποδοχής διεθνών υποθαλάσσιων καλωδιακών συστημάτων οπτικών ινών που αναπτύσσονται στην ανατολική Μεσόγειο, συνδέοντας την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων με πολλαπλούς προορισμούς προς την Ευρώπη και την Ασία. Η Grid Telecom έχει προχωρήσει ήδη σε συμφωνία με την Telecom Egypt για νέα διασύνδεση Ελλάδας και Αιγύπτου μέσω διακλάδωσης υποβρύχιου τηλεπικοινωνιακού καλωδίου, που ποντίζεται αυτή την περίοδο στη νοτιανατολική Μεσόγειο, με σημείο προσαιγιάλωσης την Κρήτη. Όπως, επίσης, και σε συμφωνία με την η Cinturion για την προσαιγιάλωση του υποθαλάσσιου καλωδιακού συστήματος TEAS στην Ελλάδα.
Στις παραπάνω κινήσεις θα πρέπει να προστεθούν και οι πληροφορίες που αναφέρουν ότι υπάρχουν και άλλα καλώδια που είναι πολύ πιθανό να προσεγγίσουν τη νότια Κρήτη, όπως το 2A Africa που υλοποιεί η Meta (Facebook) αλλά και το India Europe Express (ΙΕΧ). Και υπάρχει και το East Med, το υποβρύχιο καλώδιο που έχει ανακοινώσει μία κοινοπραξία στην οποία μετέχουν η ΔΕΗ και η Saudi Telecom και το οποίο θα ξεκινά από την ανατολική Ασία και θα φθάνει στη δυτική Ευρώπη περνώντας, φυσικά, και από την Ελλάδα.
Επίσης, ενδιαφέρον υπάρχει και για την προσέγγιση καλωδίων από την Ιταλία προς τη δυτική Ελλάδα. Το πρώτο δείγμα ήταν η Islalink που υλοποιεί δίκτυο που ενώνει την Ιταλία με την Πρέβεζα (Ionian), ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχει ενδιαφέρον για την υλοποίηση ενός καλωδίου που θα ξεκινά από τη Γερμανία και θα φθάνει μέχρι την Αττική διασχίζοντας και αυτό το Ιόνιο Πέλαγος.
Ταυτόχρονα, βλέπουμε πολλούς μεγάλους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους που δραστηριοποιούνται στη διεθνή διακίνηση δεδομένων να αναζητούν συνεργάτες στην Ελλάδα με τη Lancom, για παράδειγμα, να έχει συνεργασίες με εταιρεία όπως η EXA και η Vestitel και οι συμφωνίες να πληθαίνουν διαρκώς.
