Σύμφωνα με αυτήν, «το Μνημόνιο Κατανόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη».
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει υπόψη τις αναφορές που λένε ότι η Τουρκία και η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Λιβύης υπέγραψαν συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες με βάση το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 για την οριοθέτηση περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο», αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Πίτερ Στάνο και συνεχίζει:
«Η ΕΕ υπενθυμίζει ότι η θέση της σχετικά με αυτό το Μνημόνιο έχει δηλωθεί με σαφήνεια από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2019 και παραμένει αμετάβλητη: Το Μνημόνιο Κατανόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη».
«Η νέα συμφωνία δεν έχει δημοσιοποιηθεί ακόμη. Απαιτούνται περαιτέρω διευκρινίσεις για το περιεχόμενό της. Πρέπει να αποφεύγονται ενέργειες που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την περιφερειακή σταθερότητα» καταλήγει ο επικεφαλής εκπρόσωπος εξωτερικών υποθέσεων και πολιτικής ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Δένδιας: «Θα υπερασπιστούμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα»
Διαμηνύοντας ότι η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή -τα οποία και προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας- η ελληνική διπλωματία «αντεπιτίθεται» προς ανάδειξη του αποσταθεροποιητικού ρόλου της Άγκυρας κατόπιν της υπογραφής νέου «μνημονίου συνεργασίας» μεταξύ της κυβέρνησης εθνικής ενότητας της Λιβύης και της Τουρκίας στον τομέα των υδρογονανθράκων.
Με κατ’ ιδίαν συναντήσεις και τηλεφωνικές συνομιλίες ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, ενημερώνει εταίρους και συμμάχους για τις εξελίξεις στη Λιβύη και τις δυνητικά επικίνδυνες προεκτάσεις τους.
Ο κ. Δένδιας συναντήθηκε εκτάκτως με τον πρέσβη των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζορτζ Τσούνη, καθώς και τον πρέσβη της Γαλλίας, με τους οποίους συζήτησε τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη. Ενημερώθηκε ταυτόχρονα και η ισραηλινή πλευρά στο πλαίσιο της παρέμβασης του κ. Δένδια σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ που πραγματοποιήθηκε μέσω τηλεδιάσκεψης.
Μαζί με την Ελλάδα, η Αίγυπτος αμφισβητεί τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης εθνικής ενότητας να υπογράψει το εν λόγω μνημόνιο κατανόησης με την Τουρκία, όπως ανέφερε το ΥΠΕΞ κατόπιν τηλεφωνικής συνομιλίας του κ. Δένδια με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι, κατά την οποία συμφωνήθηκε να μεταβεί ο υπουργός Εξωτερικών στο Κάιρο την Κυριακή για διαβουλεύσεις.
Επαναλαμβάνοντας πως το τουρκο-λιβυκό «μνημόνιο» του 2019 είναι παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο -και ως εκ τούτου ουδείς έχει δικαίωμα να το επικαλείται-, το υπουργείο Εξωτερικών υπογραμμίζει στην επίσημη ανακοίνωσή του ότι οποιαδήποτε αναφορά ή ενέργεια σε εφαρμογή του εν λόγω «μνημονίου» θα είναι εκ των πραγμάτων παράνομη και αναλόγως της βαρύτητας της, θα υπάρξει αντίδραση τόσο σε διμερές επίπεδο, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ.
«Τρίτες χώρες δεν έχουν δικαίωμα να παρέμβουν στη συμφωνία που υπέγραψαν οι δύο κυρίαρχες χώρες, Λιβύη και Τουρκία», διατεινόταν νωρίτερα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μετά την υπογραφή συμφωνίας για έρευνες και γεωτρήσεις στο πεδίο του φυσικού αερίου.
«Η συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες που μόλις υπογράψαμε στοχεύει στη συνεργασία με τουρκικές εταιρείες και λιβυκές εταιρείες, τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα», δήλωσε από την Τρίπολη ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Η υπογραφή του παράνομου μνημονίου επιδεινώνει τους τριγμούς στο εσωτερικό της Λιβύης, με το Κοινοβούλιο να το απορρίπτει ως παράνομο, δεδομένου ότι δεν αναγνωρίζει την κυβέρνηση υπό τον Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά που το συνυπέγραψε με την Τουρκία. Η εδρεύουσα στο Τομπρούκ της ανατολικής Λιβύης κυβέρνηση του Φάτι Μπασάγα προειδοποιεί ταυτόχρονα με προσφυγή στη Δικαιοσύνη για την ακύρωση της συμφωνίας.
Από ελληνικής πλευράς εκφράζεται ικανοποίηση για τη δήλωση του προέδρου της λιβυκής Βουλής των Αντιπροσώπων, Ακίλα Σάλεχ, αναφορικά με την ακυρότητα και έλλειψη νομιμότητας του μνημονίου που εκχωρεί στην Τουρκία δικαιώματα έρευνας υδρογονανθράκων.
Ξεκάθαρο μήνυμα της Αθήνας – Θα υπάρξει αντίδραση σε ΕΕ και ΝΑΤΟ
«Η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας», υπογραμμίζεται στην αυστηρή ανακοίνωση του εξέδωσε το υπουργείο Εξωτερικών κατόπιν της υπογραφής του νέου «μνημονίου», υπενθυμίζοντας ότι η Ελλάδα έχει προβεί σε οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Το υπουργείο Εξωτερικών υπογραμμίζει παράλληλα πως «η Ελλάδα διατηρεί, όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα ipso facto et ad initio σε υφαλοκρηπίδα, η οποία, ελλείψει διμερούς συμφωνίας ορίζεται με τη μέση γραμμή».
Και διαμηνύει: «Το τουρκο-λιβυκό «μνημόνιο» του 2019 είναι παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο. Ως εκ τούτου, ουδείς έχει κανένα δικαίωμα να το επικαλείται. Οποιαδήποτε αναφορά ή ενέργεια σε εφαρμογή του εν λόγω «μνημονίου» θα είναι εκ των πραγμάτων παράνομη και αναλόγως της βαρύτητας της, θα υπάρξει αντίδραση τόσο σε διμερές επίπεδο, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ»
«Η Ελλάδα θα συνεχίσει να ενημερώνει τους εταίρους και συμμάχους της για τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας», επισημαίνει το υπουργείο Εξωτερικών, και καταλήγοτας εκφράζει ικανοποίηση για τις δηλώσεις του προέδρου, καθώς και της Επιτροπής Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της λιβυκής Βουλής των Αντιπροσώπων, αναφορικά με την ακυρότητα και έλλειψη νομιμότητας του μνημονίου.
Αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας για τους υδρογονάνθρακες, ελληνικές διπλωματικές πηγές είχαν υπογραμμίσει ότι «ο σεβασμός της συμφωνίας Ελλάδας-Αιγύπτου για την οριοθέτηση της ΑΟΖ του 2020 είναι απολύτως ζωτικής σημασίας.
«Δεν θα επιτραπεί η παραβίασή της και η πυροδότηση ακόμη μίας εστίας έντασης στην Μεσόγειο. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα θα υπερασπιστεί την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και ιδιαίτερα του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας», επισήμαναν.
Πώς η Τουρκία επιχειρεί να εκμεταλλευτεί το χάος στη Λιβύη
Αξίζει να σημειωθεί πως δεν είναι η πρώτη φορά που η Άγκυρα επιχειρεί να «νομιμοποιήσει» τις επιδιώξεις της στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω μνημονίου με την λιβυκή κυβέρνηση, εκμεταλλευόμενη το χάος και τη διαίρεση που επικρατεί στην αφρικανική χώρα.
Δύο αντίπαλες κυβερνήσεις διεκδικούν από τον περασμένο Μάρτιο την εξουσία, με τη μια να εδρεύει στην Τρίπολη, με επικεφαλής τον Αμπντελχαμίντ Ντμπεϊμπά και την άλλη, υπό τον Φάτι Μπασάγα, να στηρίζεται από το κοινοβούλιο του Τομπρούκ και τον στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, τον ισχυρό άνδρα της ανατολικής Λιβύης. Οι προεδρικές και βουλευτικές εκλογές που ήταν προγραμματισμένες αρχικά για τον Δεκέμβριο του 2021, αναβλήθηκαν επ’ αόριστον.
Το 2019 ο Ταγίπ Ερντογάν υπέγραψε μνημόνιο οριοθέτησης ΑΟΖ με τον τότε πρωθυπουργό της Λιβύης Φαγιέζ Αλ Σάρατζ, το οποίο απορρίφθηκε από τη λιβυκή βουλή τον Ιανουάριο του 2020.
Η Ελλάδα απέρριψε το μνημόνιο στο σύνολό του χαρακτηρίζοντας νομικά άκυρες τις διεκδικήσεις της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο τονίζοντας παράλληλα ότι παραβιάζουν το Δίκαιο της Θάλασσας.
