Στον τρίτο μήνα του πολέμου στην Ουκρανία, η Φινλανδία -η οποία μοιράζεται σύνορα 1.300 χιλιομέτρων με τη Ρωσία- ανακοίνωσε επίσημα την Κυριακή ότι πρόκειται να υποβάλει αίτημα ένταξης στο ΝΑΤΟ, με την κυβέρνηση της Σουηδίας να ανοίγει ταυτόχρονα το δρόμο προς την κατάθεση του δικού της αιτήματος για την προσχώρηση στη Συμμαχία.
Η υποβολή των αιτημάτων αναμένεται εντός της εβδομάδας· η ένταξη δεν είναι αυτόματη και υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσε να διαρκέσει ακόμη και έναν χρόνο, εντούτοις τόσο ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, όσο και ΝΑΤΟϊκοί εταίροι, δεσμεύονται για την κατά το δυνατόν ταχύτερη διαδικασία, καθώς και για την παροχή ενδιάμεσων εγγυήσεων ασφαλείας έως ότου οι δύο χώρες βρεθούν επίσημα υπό την ομπρέλα του Άρθρου 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ που εγγυάται τη συλλογική άμυνα.
Στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε την άτυπη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ ο Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε πως η Συμμαχία θα διασφαλίσει μία «γρήγορη και ομαλή» διαδικασία, σημειώνοντας επίσης πως κατά τη μεταβατική περίοδο θα εξεταστούν τρόποι για την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας προς τις δύο χώρες, περιλαμβανομένης της ενίσχυσης της ΝΑΤΟϊκής παρουσίας στην περιοχή.
«Εάν υποβάλουν αίτηση, θα πρόκειται για μια ιστορική στιγμή, για τις ίδιες, για το ΝΑΤΟ, για την Ευρώπη και για τον διατλαντικό δεσμό. Η ένταξή τους θα ενισχύσει την σταθερότητα της Φινλανδίας και της Σουηδίας, της Ευρώπης και του ευρωατλαντικού χώρου», επισήμανε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ.
Σε ό,τι αφορά τις απειλές της Ρωσίας προς τη Φινλανδία και τη Σουηδία, ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι έχει αυξηθεί η στρατιωτική παρουσία της Συμμαχίας στην ανατολική πτέρυγα και στη Βαλτική, καθώς και η επιτήρηση του εναέριου χώρου και η ετοιμότητα για ενδεχόμενη υβριδική επίθεση ή κυβερνοεπίθεση.
Από γερμανικής πλευράς, η επικεφαλής διπλωματίας Αναλένα Μπέρμποκ, η οποία και φιλοξένησε τη σύνοδο, δήλωσε πως «οι πόρτες του ΝΑΤΟ είναι ανοιχτές και θα υποδεχτούμε τη Σουηδία και τη Φινλανδία με ανοιχτές αγκάλες», διαβεβαιώνοντας ότι οι σύμμαχοι θα φροντίσουν για την όσο το δυνατόν συντομότερη διαδικασία επικύρωσης.
«Η Σουηδία και η Φινλανδία είναι σαν να έχουν γίνει ήδη μέλη, απλώς δεν έχουν πάρει ακόμη την κάρτα μέλους», δήλωσε χαρακτηριστικά η Αναλένα Μπέρμποκ, επισημαίνοντας ότι η Ρωσία δημιούργησε ακριβώς την κατάσταση που προσπαθούσε να αποτρέψει -την ένταξη στο ΝΑΤΟ που προ της 24ης Φεβρουρίου δεν είχαν σκοπό να το πράξουν. «Εάν αυτές οι χώρες αποφασίσουν να ενταχθούν, θα πρόκειται για θεμελιώδη αλλαγή στην αντίληψη ασφάλειας και ειρηνευτικής τάξης στην Ευρώπη», σημείωσε.
Αναζητείται κοινό έδαφος με την Τουρκία
Ως προς τις ενστάσεις που έχει προβάλλει η Τουρκία, ο Γενς Στόλτενμπεργκ εξέφρασε την πεποίθηση ότι θα βρεθεί κοινό έδαφος, ενώ σε ανάλογο τόνο κινήθηκαν και οι δηλώσεις του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν.
«Η Τουρκία δεν σκοπεύει να εμποδίσει την ένταξη, επομένως είμαι βέβαιος ότι θα καταφέρουμε να ανταποκριθούμε στις ανησυχίες που έχει εκφράσει η ‘Αγκυρα κατά τρόπο ο οποίος δεν θα καθυστερήσει την διαδικασία ένταξης» των δύο χωρών, δήλωσε ο Γενς Στόλτενμπεργκ στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της άτυπης συνόδου τνω υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στο Βερολίνο.
«Η Τουρκία είναι σημαντικός εταίρος. Έχει εκφράσει κάποιες ανησυχίες. […] Όταν ένας σύμμαχος εγείρει ανησυχίες, έχουμε αποδείξει εδώ και δεκαετίες ότι είμαστε σε θέση να καθίσουμε και να βρούμε συναινέσεις για να προχωρήσουμε. Αυτό σκοπεύουμε να κάνουμε και σε αυτή την περίπτωση. Διότι όλοι αναγνωρίζουν την ιστορικότητα της στιγμής» επισήμανε.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ δήλωσε -απευθυνόμενος μέσω βιντεοσύνδεσης στους δημοσιογράφους, καθώς είχε νοσήσει από κορωνοϊό- ότι επιδιώκει να επιταχυνθεί κατά το δυνατόν η διαδικασία ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας.
Ως προς τη μεταβατική περίοδο, επισήμανε πως η Συμμαχία θα εξετάσει τρόπους για την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας προς τις δύο χώρες, περιλαμβανομένης της ενίσχυσης της ΝΑΤΟϊκής παρουσίας στην περιοχή.
Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Άντονι Μπλίνκεν, δήλωσε από πλευράς του μετά το πέρας της συνόδου ότι οι ΗΠΑ «υποστηρίζουν σθεναρά» τα αιτήματα της Σουηδίας και της Φινλανδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ, επισημαίνοντας πως συνομίλησε με τον Τούρκο ομόλογό του για τις ανησυχίες της Άγκυρας σχετικά με την ένταξη αυτών των δύο χωρών και είναι πεπεισμένος ότι μπορεί να επιτευχθεί συναίνεση.
«Δεν θέλω να χαρακτηρίσω τη συγκεκριμένη συζήτηση που είχαμε είτε με τον υπουργό Εξωτερικών είτε κατά τις συνεδριάσεις του ΝΑΤΟ, όμως μπορώ να πω το εξής: Υπήρξε σχεδόν απ’ όλους στο τραπέζι πολύ ισχυρή υποστήριξη για την ένταξη [της Σουηδίας και της Φινλανδίας] στη Συμμαχία», δήλωσε ο Μπλίνκεν στους δημοσιογράφους.
«Αν είναι αυτό που θα επιλέξουν να πράξουν, είμαι εντελώς πεπεισμένως ότι θα επιτύχουμε συναίνεση», υπογράμμισε.
Οι «όροι» της Τουρκίας – Στο «στόχαστρο» η Σουηδία
Εμμένοντας στα περί «υποστήριξης της τρομοκρατίας» εκ μέρους της Φινλανδίας και της Σουηδίας, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δήλωσε κατόπιν της ολοκλήρωσης της άτυπης συνόδου των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ στο Βερολίνο ότι η Άγκυρα ανέκαθεν υποστήριζε την ιδέα της επέκτασης της Συμμαχίας, παρέθεσε εντούτοις τους «όρους» της προς υποστήριξη της προσχώρησης των δύο σκανδιναβικών χωρών στις δομές της Συμμαχίας.
Απευθυνόμενος στους δημοσιογράφους από τη γερμανική πρωτεύουσα, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου διαμήνυσε πως Σουηδία και Φινλανδία πρέπει «να πάψουν να υποστηρίζουν τρομοκρατικές οργανώσεις» -αναφερόμενος στο PKK και τους Γκιουλενιστές-, να παράσχουν ξεκάθαρες εγγυήσεις ασφαλείας και να άρουν απαγορεύσεις εξαγωγών προς την Τουρκία.
Ο Τσαβούσογλου δήλωσε πως η Τουρκία δεν απειλεί κανέναν, ούτε επιδιώκει να ασκήσει επιρροή, όμως «διατυπώνει τη γνώμη και τις ανησυχίες της», ιδιαίτερα σχετικά με την «υποστήριξη» της Σουηδίας προς τους αυτονομιστές του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK).
«Xώρες που υποστηρίζουν την τρομοκρατία δεν μπορούν να είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ» δήλωσε ο Τσαβούσογλου, βάσει των όσων μεταδίδει το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, επισημαίνοντας πως ενημέρωσε τους εταίρους της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ αναφορικά με την «υποστήριξη» των δύο χωρών στο PKK.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών σημείωσε πως οι «ανησυχίες» της χώρας του πρέπει να ληφθούν υπόψη από τους εταίρους της στο ΝΑΤΟ, και τα κράτη-μέλη «πρέπει να επιδεικνύουν αλληλεγγύη» μεταξύ τους.
Ο ίδιος υιοθέτησε διαλλακτικό τόνο έναντι της Φινλανδίας, όμως κατηγόρησε τη Σουηδία για «προκλητικές» δηλώσεις κατά τις συνομιλίες στο Βερολίνο.
«Οι δηλώσεις της υπουργού Εξωτερικών της Σουηδίας δεν είναι δυστυχώς εποικοδομητικές. Συνεχίζει να κάνει προκλητικές δηλώσεις», υποστήριξε ο Τσαβούσογλου. Για τη Φινλανδία δήλωσε πως δείχνει «μεγάλο σεβασμό» για τις «ανησυχίες» της Άγκυρας. «Όμως δεν βλέπουμε το ίδιο και από τη Σουηδία», επέμεινε.
Ο Φινλανδός πρόεδρος, Σάουλι Νιινίστο, δηλώνει έτοιμος να συνομιλήσει με τον Τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αναφορικά με τις τουρκικές ανησυχίες. Ο Νιινίστο αναφέρει ότι είναι «ελαφρώς μπερδεμένος» για τη στροφή στην τουρκική στάση, όπως την χαρακτήρισε.
«Αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι μία ξεκάθαρη απάντηση, είμαι έτοιμος να έχω μία νέα συζήτηση με τον πρόεδρο Ερντογάν αναφορικά με τα ζητήματα που έθεσε» δήλωσε την Κυριακή ο Φινλανδός πρόεδρος.
Την Παρασκευή ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αιφνιδίασε μέλη του ΝΑΤΟ και τις δύο σκανδιναβικές χώρες που επιδιώκουν να ενταχθούν στη Συμμαχία, λέγοντας πως δεν είναι δυνατό για την Τουρκία να υποστηρίξει τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ επειδή η Φινλανδία και η Σουηδία αποτελούν καταφύγιο «πολλών τρομοκρατικών οργανώσεων».
Οι αναφορά Ερντογάν σε τρομοκρατικές οργανώσεις αφορούσε κυρίως σε μέλη κουρδικών οργανώσεων που έχουν λάβει πολιτικό άσυλο στις σκανδιναβικές χώρες -και όχι μόνο. Τα τελευταία χρόνια έχουν βρει καταφύγιο στις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά πολλοί Τούρκοι πολιτικοί εξόριστοι που πρόσκεινται στον ιεροκήρυκα Φετχουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο η κυβέρνηση Ερντογάν κατηγορεί ως ενορχηστρωτή της απόπειρας πραξικοπήματος του 2016.
