Η ασθένεια Ερντογάν φέρνει στην επιφάνεια τη συζήτηση για τις σχέσεις Τουρκίας – Ισραήλ
Την ώρα που η Τουρκία, πιεζόμενη από την οικονομική κρίση και με απτό τον κίνδυνο της απομόνωσής της στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου, αναζητεί τρόπους να ρίξει γέφυρες προς το Ισραήλ, η ασθένεια του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έδωσε την αφορμή για να ανοίξει μία χαραμάδα επαναπροσέγγισης.
Η Άγκυρα έχει διαμηνύσει τους τελευταίους μήνες ότι επιθυμεί να εισέλθει σε μια διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων της με το Ισραήλ, με τον πρόεδρο Ερντογάν να μην αποκλείει μάλιστα μία συνάντηση με τον Ισραηλινό ομόλογό του, Ισαάκ Χέρτσογκ.
Η γνωστοποίηση του γεγονότος ότι ο κ. Ερντογάν και η σύζυγός του βγήκαν θετικοί στην Covid-19 έδωσε το άλλοθι στον Ισραηλινό πρόεδρο να σηκώσει το τηλέφωνο για να ευχηθεί στον Τούρκο ομόλογό του περαστικά.
Όπως έγινε γνωστό από τουρκικές πηγές, στην τηλεφωνική συνομιλία των δύο ηγετών ετέθη και το ενδεχόμενο μίας μεταξύ τους συνάντησης, γεγονός που σχολιάστηκε από τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ως μία ακόμη ένδειξη ότι οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν εισέλθει σε μία πορεία ομαλοποίησης και ότι άνοιξαν οι δίαυλοι επικοινωνίας.
Ο συμβολισμός ενός τηλεφωνήματος
Ο δικτυακός τόπος των Times of Israel φιλοξενεί σχόλιο στο οποίο αναφέρεται: «Το τηλεφώνημα είναι ένδειξη ότι η πολιτική του Ερντογάν προς το Ισραήλ έχει αλλάξει πρόσφατα και ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας προσπαθεί τους τελευταίους μήνες να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με το Ισραήλ υιοθετώντας μια διαφορετική προσέγγιση».
Οι Times of Israel υπενθυμίζουν τη δήλωση του κ. Ερντογάν, την Παρασκευή, ότι η Τουρκία συνεργαζόμενη με το Ισραήλ μπορεί να μεταφέρει το φυσικό αέριο της Μέσης Ανατολής στην Ευρώπη. «Η Τουρκία βρίσκεται σε οικονομική κρίση αυτή τη στιγμή. Μια ομάδα χωρών, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ και της ανταγωνίστριας τής Τουρκίας στην περιοχή, της Ελλάδας, υπέγραψαν συμφωνία για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη. Η Τουρκία αντιτάχθηκε σθεναρά σε αυτό το σχέδιο. Ωστόσο, όταν η κυβέρνηση Μπάιντεν (των ΗΠΑ) απέσυρε την υποστήριξή της από αυτό τον αγωγό φυσικού αερίου, ο Ερντογάν πρότεινε ότι ένα νέο έργο θα μπορούσε να γίνει μαζί με το Ισραήλ» σχολιάζει η ισραηλινή εφημερίδα.
Ωστόσο, οι Times of Israel σημειώνουν ότι παρά τις προσπάθειες του Ερντογάν προς αυτή την κατεύθυνση, το Ισραήλ δεν θα πάρει απέναντί του την Ελλάδα και την Κύπρο.
Εκτιμούν ακόμη ότι η σοβαρότητα με την οποία προσεγγίζει ο Ερντογάν τις σχέσεις του με το Ισραήλ διαφαίνεται από ορισμένα επιμέρους ζητήματα, όπως για παράδειγμα την αλλαγή στη στάση της Τουρκίας έναντι της Χαμάς και την πρόσφατη απελευθέρωση των Ισραηλινών τουριστών που κρατούνταν στην Κωνσταντινούπολη με την κατηγορία της κατασκοπείας. Υπενθυμίζουν ακόμη ότι, σε μια συμβολική κίνηση, ο Ερντογάν φιλοξένησε, τον Δεκέμβριο, στο παλάτι του στην Άγκυρα, ραβίνους από διάφορες χώρες, επισημάινοντας στη συνάντηση αυτή τη σημασία που δίνει στη διατήρηση καλών σχέσεων με το Ισραήλ.
«Η Τουρκία είναι η πλευρά που βιάζεται για την αποκατάσταση των σχέσεων»
Κάπως διαφορετικά σχολιάζουν, πάντως, τις τουρκο-ιραηλινές σχέσεις δύο Τούρκοι ακαδημαϊκοί στην τουρκική Cumhuriyet.
Η πολιτική επιστήμονας και ειδική σε θέματα Μέσης Ανατολής Δρ. Ιλκίμ Μπουκέ Οκγιάρ υποστηρίζει ότι «Το Παλαιστινιακό ζήτημα δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη των σχέσεων με το Ισραήλ».
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Ιλχάν Ουζγκέλ υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση του AKP «επιδιώκει μια ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ, χωρίς όμως να παραιτείται από την εικόνα του υποστηρικτή της Χαμάς».
Επισημαίνοντας ότι υπάρχουν σημάδια εξομάλυνσης στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, ο καθηγητής Ουζγκέλ υποστηρίζει: «Πρόκειται για μια διαδικασία που λειτουργεί σε συμφωνία με άλλες μεταβολές στην εξωτερική πολιτική. Το Παλαιστινιακό ζήτημα, από την άλλη, παρέμεινε το ίδιο στην ουσία του, αλλά άλλαξε πολύ. Τόσο οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, όσο και οι δυναμικές στην παλαιστινιακή πολιτική άλλαξαν. Η κυβέρνηση του ΑΚΡ προσπαθεί να σταθεί στο πλευρό των Παλαιστινίων σε αυτό το πρόβλημα, αλλά υποστηρίζει τη Χαμάς στην ενδοπαλαιστινιακή πολιτική, αποτελεί δηλαδή μέρος στην εσωτερική διαμάχη του παλαιστινιακού κινήματος. Γίνεται αντιληπτό ότι υπάρχει μια μακρά διαπραγματευτική διαδικασία με το Ισραήλ και για αυτό το θέμα. Το ΑΚΡ επιδιώκει μια εξομάλυνση με το Ισραήλ, χωρίς όμως να παραιτείται από την εικόνα του υποστηρικτή της Χαμάς».
Ο καθηγητής Ουζγκέλ παρατηρεί ακόμη ότι η πλευρά που επείγεται για την αποκατάσταση των διμερών σχέσεων είναι η Τουρκία: «Το Ισραήλ έχει δημιουργήσει νέες σχέσεις στην περιοχή εδώ και πολύ καιρό. Ειδικά με την Ελλάδα, τη Νότια Κύπρο (sic.) και το Αζερμπαϊτζάν έχει αναπτύξει τις στρατιωτικές, ενεργειακές και πολιτικές σχέσεις της. Επιπλέον, οι αραβικές χώρες έχουν αρχίσει να αναγνωρίζουν το Ισραήλ και το ίδιο θα πράξουν όσες δεν το έχουν ακόμη αναγνωρίσει. Το Ισραήλ δεν έχει πλέον ανάγκη την Τουρκία στρατηγικά, όπως στο παρελθόν. Το Ισραήλ θέλει να έχει στο πλευρό της την Τουρκία, αλλά προς το παρόν η Τουρκία είναι η πλευρά που βιάζεται».
Τέλος, ο καθηγητής Ουζγκέλ, τονίζει ότι δεν υπάρχει πλέον το έδαφος για να ακολουθήσει η Τουρκία μία πολιτική φιλική προς τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, όπως έπραττε στο παρελθόν, προκαλώντας την αντίδραση των περιφερειακά δρώντων, μεταξύ των οποίων και του Ισραήλ. Άρα, αυτό είναι ένα κεφάλαιο που μπορεί πλέον να χρησιμποιήσει ως διαπραγματευτικό αντικείμενο και να παραιτηθεί αν χρειαστεί.
