Σε πολιτική συμφωνία τριών σημείων σχετικά με μέτρα για τον μετριασμό των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας κατέληξαν οι υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όμως δεν κατάφεραν να βρουν μια κοινή λύση στο «αγκάθι» του πλαφόν στο φυσικό αέριο, κάτι που αναμένεται να ανακοινωθεί από λεπτό σε λεπτό στη Συνέντευξη Τύπου της Συνόδου.
Συγκεκριμένα, οι 27 Ευρωπαίοι υπουργοί συμφώνησαν στην υποχρεωτική μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, στην εφαρμογή ανώτατου ορίου στα έσοδα όσων παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με άλλες τεχνολογίες και στην επιβολή συνεισφοράς αλληλεγγύης από τους παραγωγούς ορυκτών καυσίμων.
Πιο αναλυτικά:
Μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας
Το συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας συμφώνησε σε μία εθελοντική μείωση κατά 10% του συνόλου της κατανάλωσης της ενέργειας και σε μία υποχρεωτική μείωση κατά 5% για την κατανάλωση ηλεκτρισμού στις ώρες αιχμής.
Τα κράτη θα καθορίσουν – ξεχωριστά – το 10% των ωρών αιχμής από την 1η Δεκεμβρίου 2022 και την 31η Μαρτίου 2023, περίοδο κατά την οποία θα μειώσουν τη ζήτηση.
Σημειώνεται πως η κάθε χώρα θα είναι ελεύθερη να επιλέξει τα απαραίτητα μέτρα για να μειώσει την κατανάλωση της και για τους δύο στόχους.
Ανώτατο όριο στα έσοδα
Το συμβούλιο συμφώνησε τον καθορισμό ανώτατου ορίου στα έσοδα όσων παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με άλλες τεχνολογίες στα 180 ευρώ/MWh. Αυτό αφορά στις εταιρείες που χρησιμοποιούν άλλες πηγές ενέργειας – εκτός των ορυκτών καυσίμων – και περιλαμβάνουν τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), την πυρηνική ενέργεια και τις λιγνιτικές μονάδες.
Αυτοί οι παραγωγοί έχουν καταγράψει εξαιρετικά μεγάλα οικονομικά κέρδη τους τελευταίους μήνες, χωρίς να έχει αυξηθεί το λειτουργικό κόστος. Αυτό συνέβη εξαιτίας του σημαντικού ρόλου του άνθρακα και του φυσικού αερίου στον καθορισμό της τιμής.
Το επίπεδο του πλαφόν έχει σχεδιαστεί ώστε να διατηρήσει την κερδοφορία των παραγωγών και να αποφευχθεί μια πιθανή απομάκρυνση επενδύσεων από τις ΑΠΕ.
Τα κράτη – μέλη θα λάβουν μέτρα της επιλογής τους, ανάλογα με τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας για να συλλέξουν και να αναδιανέμουν τα έσοδα από τα υπερκέρδη προς την υποστήριξη και την προστασία των τελικών καταναλωτών ενέργειας.
Συνεισφορά αλληλεγγύης από τους παραγωγούς ορυκτών καυσίμων
Οι υπουργοί Ενέργειας συμφώνησαν να θέσουν μια – έκτακτης μορφής – υποχρεωτική συνεισφορά αλληλεγγύης στα κέρδη των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο αργό πετρέλαιο, στο φυσικό αέριο, στον άνθρακα και τα διυλιστήρια.
Η συνεισφορά θα υπολογίζεται από τα φορολογητέα κέρδη, όπως καθορίζεται κάτω από τους κρατικούς νόμους της χώρας του οικονομικού έτους που ξεκίνησε το 2022 και/ή το 2023, στην περίπτωση που η αύξηση τους ξεπερνά το 20% του ετήσιου μέσου όρου φορολογητέων κερδών από το 2018.
Σημειώνεται πως η έκτακτη συνεισφορά θα εφαρμοστεί επιπλέον των τυπικών φόρων και εισφορών που ισχύουν στην κάθε χώρα.
Τα έσοδα από την συγκεκριμένη συνεισφορά θα μπορεί να αξιοποιηθεί από τα κράτη – μέλη για να στηρίξουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις και να εξομαλύνει τις συνέπειες των υψηλών λιανικών τιμών ενέργειας.
Bonus μέτρο για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Η συμφωνία των υπουργών Ενέργειας περιλαμβάνει και ένα επιπλέον μέτρο που αφορά στον προσωρινό καθορισμό μιας τιμής για την προμήθεια ηλεκτρισμού και μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ώστε να τις βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν τα υψηλά κόστη. Μάλιστα, σε εθνικό επίπεδο, η κάθε χώρα θα μπορεί να ορίσει μια τιμή κάτω του κόστους, ως μέτρο έκτακτου και προσωρινού χαρακτήρα.
Οι ημερομηνίες εφαρμογής
Όπως σημειώνεται, τα μέτρα είναι προσωρινά και έκτακτα.
- Η εφαρμογή τους θα είναι σε ισχύ από την 1η Δεκεμβρίου μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2023.
- Οι στόχοι μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης θα είναι σε εφαρμογή μέχρι τις 31 Μαρτίου 2023.
- Το υποχρεωτικό πλαφόν στα έσοδα θα είναι σε εφαρμογή μέχρι τις 30 Ιουνίου 2023.
- Τα κράτη συμφώνησαν σε ορισμό ειδικών εξαιρέσεων για την Κύπρο και την Μάλτα.
Να θυμίσουμε πως τα τρία μέτρα είχαν ανακοινωθεί από την πρόεδρο της Κομισιόν στις 14 Σεπτεμβρίου, ενώ στο διάστημα που μεσολάβησε πραγματοποιήθηκαν εκτενείς διαβουλεύσεις στους κόλπους της Ε.Ε., για να επέλθει συμφωνία μεταξύ των κρατών-μελών.
Όσον αφορά τη θέση την Ελλάδας, κατά την είσοδο του στη Σύνοδο, ο Έλληνας υπουργός Κώστας Σκρέκας δήλωσε:
«Το σημερινό συμβούλιο υπουργών Ενέργειας γίνεται σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη ενεργειακή περίοδο, καθώς το ενεργειακό ζήτημα οξύνεται στην Ευρώπη, ενόψει και του επερχόμενου δύσκολου χειμώνα, πράγμα που γεμίζει με αγωνία νοικοκυριά και επιχειρήσεις», δήλωσε και πρόσθεσε:
«Τον προηγούμενο Μάρτιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε αποστείλει επιστολή στην πρόεδρο Φον ντερ Λάιεν ζητώντας την επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο, σήμερα 15 κράτη – μέλη στηρίζουν την ελληνική πρόταση, την πρόταση του Έλληνα Πρωθυπουργού και ζητούν από την ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσουν τολμηρές και αποφασιστικές προτάσεις. Είμαι αισιόδοξος ότι η Ευρώπη θα υποστηρίξει και θα διασφαλίσει την κοινωνική συνοχή απέναντι στον πολεμικό και ενεργειακό τυχοδιωκτισμό της Ρωσίας. Είναι όμως ύψιστο ζήτημα ανθρωπιστικών και δημοκρατικών αξιών να συνεχίσουμε όλοι μαζί».
