Σε μια στιγμή που αυξάνεται το κόστος του δανεισμού σε παγκόσμιο επίπεδο και λίγες μόλις ημέρες μετά την υποβάθμισή της από έναν εκ των τριών μεγάλων οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης, η Τουρκία επιχειρεί να δανειστεί από την παγκόσμια αγορά ομολόγων. Εκδίδει, έτσι, νέα σειρά ισλαμικών ομολόγων, των λεγόμενων σουκούκ, και έδωσε εντολή στις τράπεζες Citigroup, Dubai Islamic Bank, Emirates NBD Capital και HSBC Holdings να διαχειριστούν την πώληση των τριετών ισλαμικών ομολόγων.
Πρόκειται για προϊόντα που δεν αντίκεινται στο ισλαμικό δίκαιο και στους ισλαμικούς κανόνες της Σαρία. Η Σαρία απαγορεύει τα επιτόκια, τις μεθόδους κερδοσκοπίας και τοκογλυφίας και τις επενδύσεις σε ορισμένους κλάδους, όπως στο οινόπνευμα και στα τυχερά παιγνίδια. Για να μην παραβιαστούν αυτοί οι κανόνες ισλαμιστικές επενδυτικές εταιρείες και τράπεζες έχουν βγάλει στην αγορά τα ομόλογα σουκούκ. Οι τράπεζες για παράδειγμα μεσολαβούν και αγοράζουν για τους πελάτες τους τέτοια προϊόντα που τους τα δίνουν αργότερα με το κέρδος. Με αυτόν τον τρόπο δεν παραβιάζεται η απαγόρευση επιβολής τόκου.
Η αγορά των ισλαμικών ομολόγων απευθύνεται σε μια εντελώς διαφορετική βάση επενδυτών, που επιδιώκουν αφενός να διαφοροποιήσουν το χαρτοφυλάκιό τους και αφετέρου να διασφαλίσουν αποδόσεις. Η Τουρκία προσφέρει τον συνδυασμό αυτών των δύο, σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες που εκδίδουν ομόλογα σουκούκ, καθώς αυτές είναι ως επί το πλείστον οι πλούσιες χώρες του Περσικού Κόλπου που έχουν βαθμολογία επένδυσης και προσφέρουν σαφώς χαμηλότερες αποδόσεις.
Η νέα έκδοση της Τουρκίας αποφασίζεται, όμως, σε μια στιγμή που αυξάνεται διαρκώς το κόστος του δανεισμού ενώ έχουν προηγηθεί αλλεπάλληλες υποβαθμίσεις του τουρκικού χρέους. Την περασμένη εβδομάδα, ο οίκος S&P Global Ratings υποβάθμισε τα κρατικά ομόλογα της Τουρκίας βαθύτερα, στο επίπεδο των «ομολόγων-σκουπιδιών», επικαλούμενος βέβαια την αλλοπρόσαλλη και άκρως χαλαρή νομισματική πολιτική που εφαρμόζει η Τράπεζα της Τουρκίας καθ’ υπαγόρευσιν του Τούρκου προέδρου.
Είχε προηγηθεί μία εβδομάδα νωρίτερα η νέα παράτολμη κίνηση της κεντρικής τράπεζας που μείωσε τα επιτόκια στο 12% όταν ο πληθωρισμός στη γειτονική χώρα καλπάζει με ποσοστά πάνω από το 80%. Το αποτέλεσμα ήταν νέα υποχώρηση της τουρκικής λίρας, που έχει υποτιμηθεί κατά 28% έναντι του δολαρίου στη διάρκεια του έτους. Ως εκ τούτου, αναμένεται πως οι επενδυτές θα διεκδικήσουν δυσβάσταχτα υψηλές αποδόσεις για να δανείσουν τη γειτονική χώρα αγοράζοντας τα νέα σουκούκ.
Η τελευταία φορά που η Τουρκία απευθύνθηκε σε διεθνείς επενδυτές εκδίδοντας σουκούκ ήταν τον Φεβρουάριο, οπότε άντλησε 3 δισ. δολ. με απόδοση 7,25%. Στη συνέχεια δανείστηκε 2 δισ. δολ. εκδίδοντας ευρωομόλογα τον Μάρτιο, με αποτέλεσμα το σύνολο του δανεισμού της από τις διεθνείς αγορές να έχει φτάσει τα 5 δισ. δολ. Εχει, άλλωστε, θέσει στόχο δανεισμό 11 δισ. δολ. από διεθνείς επενδυτές.
Σύμφωνα με τον Μοχαμάντ Αχσά, γενικό διευθυντή του τομέα επιτοκίων και σταθερού εισοδήματος στη Mashreq Bank του Ντουμπάι, «είναι σπάνια η έκδοση ενός κρατικού σουκούκ τριετούς διάρκειας, αλλά ήταν μια καλή κίνηση για να μειώσει το χρονικό διάστημα που θα πρέπει η Τουρκία να καταβάλει αυξημένες αποδόσεις εξαιτίας της οικονομικής κακοδιαχείρισης». Ο ίδιος εκτιμά, εξάλλου, πως «θα επιδείξουν μεγάλη προθυμία να αγοράσουν αυτού του είδους τα τουρκικά ομόλογα τα ισλαμικά επενδυτικά οχήματα και ιδιαιτέρως διάφορα επενδυτικά κεφάλαια που διαθέτουν άφθονη ρευστότητα».
