Ένα σχέδιο για να καλυφθούν τα κενά στην ευρωπαϊκή άμυνα, με τρόπο συντονισμένο, αλλά και για να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία παρουσίασε σήμερα, Τετάρτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανταποκρινόμενη στο αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Βερσαλλιών της 11ης Μαρτίου για «ενίσχυση των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων υπό το φως της ρωσικής στρατιωτικής επίθεσης κατά της Ουκρανίας».
«Η απρόκλητη επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή άμυνα, γεγονός που οδηγεί σε αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες από τα κράτη μέλη», τονίζει η Επιτροπή. Ως άμεσο αποτέλεσμα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, τα κράτη-μέλη ανακοίνωσαν αυξήσεις στους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους, συνολικά κατά 200 δισ. ευρώ επιπλέον για τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, η Επιτροπή επισημαίνει ότι αυτές οι αυξήσεις έρχονται μετά από χρόνια ουσιαστικών περικοπών και ανεπαρκών επενδύσεων. Από το 1999 έως το 2021, οι συνδυασμένες αμυντικές δαπάνες της ΕΕ αυξήθηκαν κατά 20% έναντι 66% για τις ΗΠΑ, 292% για τη Ρωσία και 592% για την Κίνα.
Λαμβάνοντας υπόψη την ανάλυση των επενδυτικών κενών που πραγματοποιήθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας, η Επιτροπή επισημαίνει τρεις επείγουσες προτεραιότητες: την αναπλήρωση των αποθεμάτων, την αντικατάσταση παλαιών συστημάτων σοβιετικής εποχής και την ενίσχυση συστημάτων εναέριας και πυραυλικής άμυνας. Η Επιτροπή προτείνει αναλυτικό κατάλογο για στρατηγικές επενδύσεις στον αέρα, την ξηρά, τη θάλασσα, το διάστημα και την κυβερνοάμυνα.
Η αεροπορική και πυραυλική άμυνα είναι ένα από τα πιο πιεστικά κενά. Η Επιτροπή προτείνει επενδύσεις σε drones και μικρότερων drones με δυνατότητες επιτήρησης. Η Επιτροπή προτείνει να αναπτυχθεί το Eurodrone Male Rpas, που παράγεται σε συνεργασία με τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία. Προτείνει, επίσης, την αναβάθμιση μαχητικών αεροσκαφών πολλαπλών ρόλων στην ΕΕ.
Στην ξηρά, επισημαίνεται η ανάγκη αναβάθμισης και του υπάρχοντος αποθέματος των Κύριων Αρμάτων μάχης και των Τεθωρακισμένων Οχημάτων μάχης, καθώς και των συστημάτων επόμενης γενιάς, υπό το πρίσμα της επιστροφής μεγάλης κλίμακας, υψηλής έντασης πολέμου στην Ευρώπη και ιδίως ένα ευρύ φάσμα αντιαρματικών και συστημάτων πυροβολικού.
Στη θάλασσα, η περαιτέρω ενίσχυση των ναυτικών δυνάμεων των κρατών μελών παραμένει κρίσιμη υπό το φως της ολοένα και πιο αμφισβητούμενης Μαύρης, Βαλτικής και Μεσογείου Θάλασσας, καθώς και της ανάγκης ενίσχυσης των δυνατοτήτων προβολής δύναμης και ισχύος, καθώς και της άρνησης πρόσβασης και της παράκτιας άμυνας. Χρειάζονται επενδύσεις σε φρεγάτες, υποβρύχια και περιπολικές κορβέτες. Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, οι δυνατότητες ISR και η προστασία των θαλάσσιων γραμμών επικοινωνίας θα επωφεληθούν από διασυνδεδεμένα πλοία υψηλών προδιαγραφών που θα ενισχυθούν με μη επανδρωμένες πλατφόρμες για επιφανειακό και υποβρύχιο έλεγχο και ηλεκτρονικό πόλεμο.
Εξάλλου, η Επιτροπή τονίζει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία απέδειξε περαιτέρω τη σημασία της ασφαλούς συνδεσιμότητας μέσω δορυφόρου, συμπεριλαμβανομένου ενός ευρωπαϊκού προγράμματος εξαιρετικά ασφαλούς συνδεσιμότητας, αλλά και της κβαντικής κρυπτογράφησης. Η προστασία της διαστημικής υποδομής της ΕΕ από απειλές αποτελεί επίσης αυξανόμενη προτεραιότητα. Τα διαστημικά στοιχεία μπορούν επίσης να αποτελέσουν βασικό παράγοντα για ένα ισχυρό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, που απαιτείται για την ανίχνευση της αναχώρησης πυραύλων (π.χ. βαλλιστικών, υπερηχητικών) και την παρακολούθησή τους.
Στο άμεσο μέλλον, η Επιτροπή θα δημιουργήσει μια κοινή ομάδα αμυντικών προμηθειών για να συνεργαστεί με τα κράτη-μέλη. Ένα βραχυπρόθεσμο μέσο της ΕΕ για την ενίσχυση των αμυντικών βιομηχανικών δυνατοτήτων, μέσω κοινών προμηθειών, θα προταθεί για ταχεία υιοθέτηση, για να υποστηρίξει τα κράτη-μέλη να καλύψουν τα πιο επείγοντα και κρίσιμα κενά με συνεργατικό τρόπο. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να δεσμεύσει 500 εκατομμύρια ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για δύο χρόνια. Αυτό το βραχυπρόθεσμο μέσο θα ανοίξει το δρόμο για ένα πλαίσιο της ΕΕ για κοινές αμυντικές προμήθειες. Για το σκοπό αυτό, το φθινόπωρο του 2022, η Επιτροπή θα προτείνει κανονισμό για το Ευρωπαϊκό Αμυντικό Επενδυτικό Πρόγραμμα (EDIP). Θα καθορίσει τις προϋποθέσεις για τα κράτη-μέλη για τη σύσταση Ευρωπαϊκών Κοινοπραξιών Αμυντικών Ικανοτήτων (EDCC). Η ιδέα είναι να εξαιρεθούν οι κοινές συμβάσεις από τον ΦΠΑ, αλλά και να πειστεί η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να ενισχύσει τη στήριξή της στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία.
«Τα προτεινόμενα μέτρα αναμένεται να καταστήσουν την ΕΕ ισχυρότερο διεθνή εταίρο, επίσης εντός του ΝΑΤΟ, το οποίο παραμένει το θεμέλιο της συλλογικής άμυνας των μελών του», καταλήγει η ανακοίνωση της Επιτροπής.
