Μπακού και Γερεβάν «συμφώνησαν να μην καταφύγουν στη στρατιωτική βία, καθώς και να διευθετήσουν όλες τις διαφορές αποκλειστικά στη βάση της αμοιβαίας αναγνώρισης της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας», σύμφωνα με κοινή δήλωση που υιοθετήθηκε στο τέλος της τριμερούς Συνόδου Κορυφής.
Μετά τις συνομιλίες με τους ηγέτες των δύο χωρών του Καυκάσου, όπου η Μόσχα επιδιώκει να επαναβεβαιώσει την επιρροή της, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι ελπίζει σε «εξομάλυνση» των σχέσεων Γερεβάν και Μπακού.
«Πιστεύουμε από κοινού ότι ήταν μια πολύ χρήσιμη συνάντηση που δημιούργησε ένα πολύ καλό κλίμα για πιθανές μελλοντικές συμφωνίες», δήλωσε Ρώσος πρόεδρος στους δημοσιογράφους, μετά το πέρας των εργασιών της συνόδου.
«Από την πλευρά της, η Ρωσία θα κάνει τα πάντα για να βρει μια οριστική και συνολική διευθέτηση [σ.σ. της σύγκρουσης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ]», επισήμανε προσθέτοντας: «Είναι προς το συμφέρον όλων η εξομάλυνση των σχέσεων».
«Θα μείνουμε σε επαφή και θα συνεχίσουμε τον διάλογο και την αναζήτηση των λύσεων που είναι απαραίτητες για να τεθεί τέλος σε αυτήν τη σύγκρουση», συμπλήρωσε ο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η σύνοδος κορυφής πραγματοποιήθηκε στο Σότσι της νοτιοδυτικής Ρωσίας έναν μήνα μετά τις συγκρούσεις στα σύνορα Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν που προκάλεσαν τον θάνατο 286 ανθρώπων, τον βαρύτερο απολογισμό μετά τον πόλεμο του 2020 για τον έλεγχο του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ενός διαφιλονικούμενου θύλακα από τη δεκαετία του 1990.
Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, η συνάντηση επικεντρώθηκε σε μια συζήτηση για τις συμφωνίες που επιτεύχθηκαν με ρωσική διαμεσολάβηση πέρυσι και σε «επιπλέον μέτρα για την ενίσχυση της σταθερότητας και της ασφάλειας» στην περιοχή.
Οκτώ μήνες μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, η οποία προκάλεσε την αμηχανία των παραδοσιακών εταίρων της Μόσχας, ο Πούτιν θέλει μέσω αυτής της συνόδου η Ρωσία να ξαναβρεί τον παραδοσιακό ρόλο του ρυθμιστή σε αυτήν την ασταθή περιοχή, όπου η Δύση διεξάγει τις δικές τους διαμεσολαβητικές προσπάθειες.
Ο Ρώσος πρόεδρος είχε αρχικά μια κατ΄ιδίαν συνάντηση επί δύο ώρες με τον Αρμένιο πρωθυπουργό Νικόλ Πασινιάν. «Το σημαντικότερο είναι να διασφαλιστεί η ειρήνη και να δημιουργηθούν οι συνθήκες για την ανάπτυξη», δήλωσε ο Πούτιν στον Πασινιάν.
«Εξομάλυνση»
Ο Αρμένιος πρωθυπουργός υπογράμμισε από την πλευρά του ότι οι προτεραιότητές του είναι η αποχώρηση των Αζέρων από περιοχές του Ναγκόρνο Καραμπάχ στις οποίες έχουν αναπτυχθεί οι στρατιώτες των ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων και η απελευθέρωση των αιχμαλώτων πολέμου.
Ο Ρώσος πρόεδρος δέχθηκε στη συνέχεια τον Αζέρο ομόλογό του Ιλχάμ Αλίγεφ, με τον τελευταίο να τον ευχαριστεί γιατί έδωσε «ώθηση στη διαδικασία της εξομάλυνσης».
«Η σύγκρουση του Καραμπάχ είναι ήδη μέρος της Ιστορίας. Το θέμα αυτό διευθετήθηκε πριν από δύο χρόνια. Άρα, δεν υπάρχει ουσιαστικά τίποτα να συζητηθεί σε αυτό το πλαίσιο και η εξομάλυνση των αζερο-αρμενικών σχέσεων απαιτεί σοβαρά μέτρα» είπε ο Ιλχάν Αλίγεφ.
Ο πόλεμος το φθινόπωρο του 2020 μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν άφησε πίσω του περισσότερους από 6.500 νεκρούς και στα δύο στρατόπεδα. Έλαβε τέλος με τη στρατιωτική ήττα της Αρμενίας και μια ειρηνευτική συμφωνία υπό την αιγίδα της Μόσχας.
Σποραδικές συγκρούσεις, ωστόσο, συνέχισαν να ξεσπούν, παρά την παρουσία Ρώσων στρατιωτών, είτε στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, είτε στα αναγνωρισμένα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών, όπως τον Σεπτέμβριο.
Οι συνομιλίες αυτές υπό την αιγίδα της Ρωσίας διεξάγονται σε μια στιγμή όπου οι δυτικές πρωτεύουσες συμμετείχαν πιο ενεργά στη διαμεσολάβηση που αφορά τη σύγκρουση μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, και ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, οργάνωσαν διαπραγματεύσεις μεταξύ των Πασινιάν και Αλίγεφ στις Βρυξέλλες τον Αύγουστο.
Διαφωνία ΕΕ – Ρωσίας
Η Ρωσία, που δεν βλέπει με καλό μάτι τις πρωτοβουλίες αυτές στην περιοχή, την οποία θεωρεί σαν αυλή της, και η ΕΕ αντάλλαξαν έντονες επικρίσεις για τις αντίστοιχες διαμεσολαβητικές τους προσπάθειες.
Ο Μακρόν είχε κατηγορήσει συγκεκριμένα τη Ρωσία ότι θέλει να «αποσταθεροποιήσει» την ειρηνευτική διαδικασία, με τον Πούτιν να καταγγέλλει τις «απαράδεκτες» δηλώσεις του Γάλλου προέδρου.
«Η Ρωσία επιδίωκε πάντα ειλικρινά να επιλύει τις συγκρούσεις, συμπεριλαμβανομένης αυτής του Καραμπάχ», δήλωσε ο Πούτιν στα μέσα Οκτωβρίου.
Η Τουρκία, σύμμαχος του Αζερμπαϊτζάν, έκανε επίσης διαμεσολαβητικές προσπάθειες. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκε πρόσφατα με τους Αλίγεφ και Πασινιάν στην Πράγα.
Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, οι συνομιλίες του Σότσι επικεντρώθηκαν επίσης σε «θέματα της ανοικοδόμησης και της οικονομίας, καθώς και των μεταφορών».
