Η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ, η οποία έληξε το βράδυ της Παρασκευής, αποδείχθηκε επεισοδιακή στο μέρος που αφορούσε την ενέργεια, καθώς συνοδεύτηκε από σκληρές διαπραγματεύσεις, έντονο παρασκήνιο και πιέσεις – μέχρι και από την προσωρινή αποχώρηση του ηγέτη της Ισπανίας, του Πέδρο Σάντσεθ, από την αίθουσα των διαπραγματεύσεων.
Σφραγίστηκε, όμως, από μία νίκη που σημείωσαν οι δύο γείτονες της Ιβηρικής. «Συμφωνήσαμε μια ειδική μεταχείριση που είναι δυνατή για την Ιβηρική Χερσόνησο, έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει αυτή την πολύ ειδική κατάσταση στην οποία βρίσκεται και να διαχειριστεί τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος», δήλωσε μετά το πέρας της Συνόδου η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επικαλούμενη «το υψηλό ποσοστό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τον μικρό βαθμό διασύνδεσης» του δικτύου των δύο χωρών με τα υπόλοιπα κράτη – μέλη.
Από την πλευρά τους, οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών, στην κοινή συνέντευξη Τύπου την οποία έδωσαν, δήλωσαν ικανοποιημένοι και δεσμεύτηκαν να παρουσιάσουν τα συγκεκριμένα μέτρα που θα λάβουν για να ελαφρύνουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις, μετά το «πράσινο φως» που έλαβαν για τους επόμενους μήνες ώστε να εφαρμόσουν το δικό τους μοντέλο τιμολόγησης, που θα είναι σχετικά ανεξάρτητο από το φυσικό αέριο και τις τιμές του.
Ο Σάντσεθ προσπαθούσε εδώ και μήνες να πείσει τους ευρωπαίους εταίρους του, και κυρίως τους Βόρειους, για την ανάγκη να αποσυνδεθεί η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος από την τιμή του φυσικού αερίου. Σε συνάντηση που είχε όμως στις 18 Μαρτίου με τον καγκελάριο Σολτς, συνειδητοποίησε ότι κάτι τέτοιο ήταν αδύνατον για όλη την ΕΕ. Από κοινού λοιπόν με τους ηγέτες της Πορτογαλίας, της Γαλλίας και της Ελλάδας, με τους οποίους είχε συναντηθεί το ίδιο εκείνο πρωί στη Ρώμη, ο ισπανός πρωθυπουργός πέρασε στο plan B: να προωθήσει την «ιβηρική εξαίρεση», με το επιχείρημα ότι οι ιβηρικές χώρες είναι πρωταθλήτριες στις ΑΠΕ. Την περασμένη Πέμπτη λοιπόν – σύμφωνα με πληροφορίες της «El Pais» – διαμήνυσε στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ότι το άρθρο 122 της συνθήκης δίνει τη δυνατότητα στις χώρες να λαμβάνουν σε έκτακτες συνθήκες αποφάσεις στο περιθώριο των συνθηκών. «Δεν υπάρχει περίπτωση να ψηφίσουμε κάτι τέτοιο», απάντησαν οι Ολλανδοί και οι Γερμανοί. «Αυτό θα διέλυε την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Λύστε το πρόβλημα με φόρους ή με άρση των επιδοτήσεων που έπεσαν από τον ουρανό για να ενισχύσουν τους καταναλωτές».
Την περασμένη Παρασκευή, η ατμόσφαιρα ήταν τεταμένη. Ολο το πρωί ο Σάντσεθ κατέβαλλε επίμονες προσπάθειες να πείσει τους εταίρους του να δεχθούν την «ιβηρική εξαίρεση». Ξαφνικά βλέπει στο κινητό του μια ανάρτηση που είχε ανεβάσει στο Twitter ο δημοσιογράφος του France24 Ντέιβ Κίτινγκ. Σύμφωνα με αυτήν, ο Σάντσεθ ήταν έτοιμος να ασκήσει βέτο στις τελικές αποφάσεις της Συνόδου αν δεν περνούσε η πρότασή του. Εβαλε τις φωνές: «Ποιος είπε ότι θα ασκήσω βέτο; Ποιος λέει τέτοια ψέματα στον Τύπο;». Ο Ισπανός πρωθυπουργός μάζεψε τα πράγματά του και, εν μέσω της γενικής έκπληξης, βγήκε από την αίθουσα και ανέβηκε στα γραφεία της ισπανικής αντιπροσωπείας. Τον ακολούθησε ο πρόεδρος Μακρόν και, λίγο αργότερα, ο Σαρλ Μισέλ.
Οταν οι τρεις ηγέτες επέστρεψαν στην αίθουσα, ο συμβιβασμός είχε βρεθεί: η «ιβηρική εξαίρεση» θα αναφερόταν αορίστως στο κείμενο των συμπερασμάτων και κατηγορηματικά στις δηλώσεις της προέδρου της Κομισιόν. Ο Σάντσεθ μπορούσε να επιστρέψει στη Μαδρίτη υποστηρίζοντας ότι κατήγαγε μια μικρή νίκη. Και οι «φειδωλοί» – οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης δηλαδή – θα απαντούσαν ότι θα επιβληθεί αυστηρός και διαρκής έλεγχος ώστε οι κυβερνήσεις να μην εκμεταλλευτούν τα μέτρα για να αποκομίσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
