«Το κλίμα στη Μόσχα και στη χώρα είναι πλέον εξαιρετικά ζοφερό, είναι διάχυτος ο φόβος και η απελπισία. Οι άνθρωποι δεν έχουν ιδέα τι μπορεί να συμβεί αύριο ή σε ένα χρόνο», δήλωσε στο CNNi η 34χρονη Λίζα, κινηματογραφική παραγωγός.
Ενώ τα ράφια των περισσότερων καταστημάτων παραμένουν καλά εφοδιασμένα, τα δυτικά προϊόντα γίνονται όλο και πιο σπάνια και ακριβά, ανεβάζοντας περαιτέρω τις τιμές που ήδη πλήττουν πολλά ρωσικά νοικοκυριά.
«Εξαφανίζονται καθημερινά αγαθά, ξεκινώντας από το χαρτί υγείας και την Coca-Cola και καταλήγοντας στα ρούχα», δήλωσε η Λίζα. «Φυσικά συνηθίζονται όλα αυτά, δεν είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί» είπε, αφήνοντας αιχμές για τις δυτικές κυβερνήσεις και τις εταιρείες που έχουν εγκαταλείψει τη ρωσική αγορά ως απάντηση στην εισβολή στην Ουκρανία.
«Δεν ξέρω πραγματικά πώς αυτό βοηθάει στην επίλυση της σύγκρουσης. Επηρεάζει τους απλούς ανθρώπους, όχι αυτούς που παίρνουν αποφάσεις», δήλωσε η Λίζα.
Ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η Ρωσία θα αντιμετωπίσει αυξανόμενες οικονομικές δυσκολίες και έναν πληθυσμό που θα γίνεται όλο και πιο επικριτικός απέναντι στην «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» -όπως εμμένει το Κρεμλίνο να αποκαλεί τον πόλεμο- ενόσω πληθαίνουν οι ήττες των ρωσικών δυνάμεων επί του πεδίου.
Ο Σεργκέι Γιαβορόνκοφ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής Gaidar, εκτιμά ότι το κλίμα είναι ήδη πιο κρίσιμο από ό,τι ήταν και αποδίδει το γεγονός «τόσο στο οικονομικό τίμημα όσο και στη δυσαρέσκεια για το καθήκον που δεν επιλύεται», σε αντίθεση με τις προσδοκίες που δημιούργησε το Κρεμλίνο.
«Υποτίθεται ότι θα κερδίζαμε. Οι αξιωματούχοι υποσχέθηκαν να καταλάβουμε το Κίεβο σε τρεις ημέρες, αλλά, όπως βλέπουμε, αποδείχθηκε ανόητο», δήλωσε ο Ζαβορόνκοφ στο CNNi.
«Στην ομιλία του στις 24 Φεβρουαρίου (σ.σ. έναρξη της εισβολής), ο Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις θα διεξαχθούν μόνο από επαγγελματικά στρατεύματα. Αλλά τον Σεπτέμβριο κηρύχθηκε μερική επιστράτευση – επίσης ένα αντιλαϊκό μέτρο: στρατολογούνται όσοι δεν θέλουν να πολεμήσουν», πρόσθεσε.
«Είναι γνωστό το φαινόμενο: ένας σύντομος νικηφόρος πόλεμος μπορεί να προκαλέσει ενθουσιασμό, αλλά αν ο πόλεμος διαρκεί ατελείωτα και δεν οδηγεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα, τότε έρχεται η απογοήτευση» υπογράμμισε.
Η 30χρονη Ιρίνα, διευθύντρια δημοσίων σχέσεων, πιστεύει ότι η κατάσταση σταθεροποιείται μετά την αρχική έξοδο των Ρώσων που έφυγαν όχι μόνο για να αποφύγουν τις δυτικές κυρώσεις αλλά και την πιθανή επιστράτευση μετά την ανακοίνωση του Πούτιν στις 21 Σεπτεμβρίου για μια πανεθνική μερική κινητοποίηση.
Το Κρεμλίνο έχει δηλώσει ότι περισσότεροι από 300.000 Ρώσοι επιστρατεύτηκαν το διάστημα από τέλη Σεπτεμβρίου μέχρι αρχές Νοεμβρίου, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες -κυρίως νέοι Ρώσοι, εγκατέλειψαν τη χώρα προκειμένου να μην βρεθούν στο μέτωπο.
Στοχεύοντας τις ουκρανικές υποδομές
Ο γνωστός Ρώσος μπλόγκερ Ντμίτρι Πούτσκοφ που υπογράφει ως «Goblin», θερμός υποστηρικτής της εισβολής στην Ουκρανία, αναγνωρίζει ότι οι πρόσφατες ήττες στο πεδίο της μάχης έχουν κλονίσει την εμπιστοσύνη πολλών πολιτών.
«Από την άποψη της κοινωνίας των πολιτών, δεν είναι καλό για τα στρατεύματά μας να εγκαταλείπουν τα εδάφη που έχουν γίνει μέρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Αλλά πιστεύουμε ότι είναι μια κίνηση τακτικής και δεν θα διαρκέσει πολύ», έγραψε, απαντώντας σε γραπτές ερωτήσεις του CNNi.
«Η Ρωσία θα αντεπιτεθεί σθεναρά και θα αναγκάσει την Ουκρανία σε κατάπαυση του πυρός. Το ηθικό του ρωσικού στρατού είναι πολύ υψηλό» υποστήριξε ο Πούτσκοφ, καθώς περιέγραψε πώς πιστεύει ότι θα επιτευχθεί η νίκη:
«Οι απαραίτητες στρατηγικές αποφάσεις είναι γνωστές: πρώτα απ’ όλα είναι η καταστροφή της ουκρανικής υποδομής. Πρέπει να καταστραφούν τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας, ζεστού νερού και θέρμανσης».
Το Κρεμλίνο εδώ και εβδομάδες φαίνεται να ακολουθεί αυτή τη στρατηγική, δεδομένου ότι οι ρωσικές δυνάμεις έχουν στοχεύσει επανειλημμένα τις υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ουκρανία, αφήνοντας εκατομμύρια ανθρώπους χωρίς ρεύμα.
Ωστόσο οι Ουκρανοί παραμένουν αποφασισμένοι, ενώ οι ελπίδες για τον τερματισμό του πολέμου παραμένουν μακρινές, παρόλο που η Ουάσινγκτον ωθεί το Κίεβο προς τη διπλωματία.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, ζήτησε την Κυριακή μεγαλύτερη υποστήριξη για την Ουκρανία, λέγοντας στους συμμάχους του ΝΑΤΟ:
«Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε την Ουκρανία για μεγάλο χρονικό διάστημα».
Ο αντίκτυπος στη ρωσική επιχειρηματικότητα
Ερωτηθείς για το πώς είναι η διάθεση στη ρωσική επιχειρηματική κοινότητα με δεδομένες τις προοπτικές μιας παρατεταμένης σύγκρουσης, ο Γιαβορόνκοφ χρησιμοποίησε μια μόνο λέξη: «Απαισιόδοξος!».
«Οι οικονομικοί εμπειρογνώμονες αντιλαμβάνονται ότι δεν αναμένεται τίποτα για την οικονομία αν συνεχιστούν οι στρατιωτικές ενέργειες», δήλωσε ο Γιαβορόνκοφ. Η ρωσική οικονομία πλέον βρίσκεται επισήμως σε ύφεση, η οποία, όπως πιστεύει, θα επιδεινωθεί.
Η ρωσική βιομηχανία αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα αντικατάστασης της δυτικής τεχνολογίας που στερείται λόγω κυρώσεων, οδηγώντας για παράδειγμα την αυτοκινητοβιομηχανία AvtoVAZ (κατασκευάστρια των Lada) αρχικά να σταματήσει την παραγωγή και στη συνέχεια να ανακοινώσει την παραγωγή ορισμένων οχημάτων χωρίς βασικά ηλεκτρονικά χαρακτηριστικά, όπως αερόσακους και συστήματα ABS.
Τα προβλήματα που έχουν προκύψει ως απόρροια της δυτικής απάντησης στη ρωσική εισβολή έχουν επηρεάσει από την αεροπορική βιομηχανία της Ρωσίας μέχρι τα ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης, οδηγώντας τον πρώην πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ να ζητήσει την κρατικοποίηση των ξένων περιουσιακών στοιχείων.
Ο Γιεβγκένι Ποπόφ, γνωστός δημοσιογράφος και μέλος του ρωσικού κοινοβουλίου, καταφέρθηκε εναντίον της πρότασης Μεντβέντεφ, σε μια σπάνια στιγμή δημόσιας κριτικής.
Το Κρεμλίνο προωθεί την ιδέα της αντικατάστασης των δυτικών προϊόντων με προϊόντα και τεχνολογίες από συμμαχικές χώρες όπως η Κίνα ή το Ιράν, αλλά και της αύξησης της παραγωγής της ίδιας της Ρωσίας.
Με πληροφορίες από Russians grow more critical as Putin’s military operation drags on and sanctions take a toll, by Frederik Pleitgen, Claudia Otto and Ana Archen, CNNi
