Ρίντλεϊ Σκοτ: Ο δημιουργός του «Μπλέιντ Ράνερ», το μάθημα της διαφήμισης και η… γεωμετρία
Ο Ρίντλεϊ Σκοτ, έχει θαυμαστές σε όλο τον κόσμο, που θα σπεύσουν να δουν ότι γυρίζει, ακόμη και ταινίες που δεν συμβαδίζουν με το ταλέντο του, τη φήμη του, το ένδοξο παρελθόν του. Άλλωστε, ο Βρετανός σκηνοθέτης, που εξακολουθεί να βρίσκεται στην κινηματογραφική αιχμή του δόρατος και να είναι ένα από τα πιο καυτά ονόματα του Χόλιγουντ, στα 45 χρόνια πορείας του στο σινεμά, μπορεί να καταταχθεί στους «άνισους σκηνοθέτες», καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που απογοήτευσε κοινό και κριτική.
Ο λόγος, για αυτά τα καλλιτεχνικά και ποιοτικά σκαμπανεβάσματα στην πλούσια καριέρα του, κρύβεται πιθανότατα, στην αλλαγή των καιρών, με την είσοδο στα κινηματογραφικά στούντιο των τεχνοκρατών, των λογιστών, των αλλότριων επιχειρηματικών επιδιώξεων, ειδικά μετά τη δεκαετία του ‘80. Επιπλέον, ο Σκοτ παρά τις τεράστιες επιτυχίες του, δεν έχει καταφέρει να επιβληθεί σε όλο αυτό το σινάφι, να βάζει πάνω από κάθε κινηματογραφικό σχέδιο τις δικές του απόψεις. Οι συμβιβασμοί του, πολλές φορές τον οδήγησαν στην καλλιτεχνική αποτυχία, παρότι σχεδόν πάντα άφηνε το δικό του προσωπικό στίγμα. Βεβαίως, δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη δεν έχει κερδίσει το Όσκαρ Σκηνοθεσίας, παρότι προτάθηκε τρεις φορές γι’ αυτό, ενώ στη Βρετανία έχει λάβει όλες τις τιμές.
Ο Ρίντλεϊ Σκοτ σε λίγες ημέρες μπαίνει στα 85 του χρόνια και συνεχίζει να δείχνει ακμαίος. Μόνο πέρσι, γύρισε δυο ταινίες, την αξιόλογη ιπποτική περιπέτεια «Η Τελευταία Μονομαχία» και το μέτριο βιογραφικό δράμα «Ο Οίκος των Γκούτσι» ενώ συνεχίζει να σχεδιάζει τα επόμενα βήματά του.
Αλυσίδα κινηματογράφων
Ο Ρίντλεϊ Σκοτ γεννήθηκε στις 30 Νοεμβρίου του 1937 στην Αγγλία και συγκεκριμένα, στο Σάουθ Σιλντς. Παρότι γεννήθηκε δυο χρόνια πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν είχε δύσκολα παιδικά χρόνια, αν και ο πατέρας του ως στρατιωτικός απουσίαζε σχεδόν πάντα από το σπίτι. Ο θείος και αδελφός του πατέρα του, Ντίξον Σκοτ, θα ανοίξει αλυσίδα κινηματογράφων στους οποίους χώθηκε ο μικρός Ρίντλεϊ από τα γεννοφάσκια του. Μάλιστα και ο μικρότερος αδελφός του Τόνι Σκοτ, έγινε πετυχημένος σκηνοθέτης, γνωστός από τις περιπέτειες «Τοπ Γκαν» και «Κρίμσον Τάιντ», αλλά πέθανε πρόωρα, αυτοκτονώντας, στις 19 Αυγούστου του 2012, για λόγους που δεν έγιναν γνωστοί, παρά τις όποιες εικασίες.
Το Βασιλικό Κολέγιο και ο Κιούμπρικ
Σπούδασε στο Βασιλικό Κολέγιο των Τεχνών στο Λονδίνο, συμβάλλοντας στην ίδρυση κινηματογραφικού τμήματος. Ωστόσο, το ενδιαφέρον του για την επιστημονική φαντασία, ένα είδος που απογείωσε, με τις περίφημες ταινίες του «Άλιεν, ο Επιβάτης του Διαστήματος» και «Μπλέιντ Ράνερ», θα ξεκινήσει από παιδί. Διαβάζοντας ιστορίες και βλέποντας ταινίες. Εκεί όμως που θα πάρει την απόφαση να γίνει σκηνοθέτης και να κάνει ταινίες επιστημονικής φαντασίας, ήταν μόλις είδε το κλασικό αριστουργηματικό φιλμ του Στάνλεϊ Κιούμπρικ «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος».
Μαθαίνοντας στη διαφήμιση
Την ίδια χρονιά, ο Ρίντλεϊ Σκοτ, μαζί με τον αδελφό του Τόνι, ίδρυσαν την εταιρεία παραγωγής ταινιών Ridley Scott Associates. Με συνεργάτες τους Άλαν Πάρκερ, μετέπειτα σημαντικό σκηνοθέτη («Ο Μισισιπής Καίγεται») και τον κινηματογραφιστή Χιου Τζόνσον θα αρχίσει να ασχολείται με την παραγωγή διαφημίσεων, μεταξύ των οποίων και εκείνη για ένα ψωμί, που η νοσταλγική της γοητεία, αιχμαλώτισε τη φαντασία του κοινού και περίπου 40 χρόνια μετά ψηφίστηκε ως η αγαπημένη διαφήμιση στο Ηνωμένο Βασίλειο. Θα ακολουθήσουν κι άλλες πετυχημένες διαφημίσεις, ενώ η συνεργασία με τη Chanel, θα δώσει την ευκαιρία στα δυο αδέλφια να γυρίσουν μίνι ταινίες «σουρεαλιστικής φαντασίας και αποπλάνησης».
Το ντεμπούτο
Το 1977 θα κάνει το ντεμπούτο του στον κινηματογράφο με το ιστορικό δράμα «Οι Μονομάχοι», που γύρισε στην Ευρώπη και προτάθηκε για το μεγάλο βραβείο στο Φεστιβάλ των Καννών, αλλά τελικά περιορίστηκε σε αυτό του πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη. Ένα φιλμ ξεχωριστό για την καλλιτεχνική διεύθυνσή του, εμπνευσμένο από το «Μπάρι Λίντον» – και πάλι ο Κιούμπρικ – και πρωταγωνιστές τους Χάρβεϊ Καϊτέλ και Κιθ Καραντάιν.
Άλιεν τρόμος
Δύο χρόνια μετά, θα γυρίσει το εξαιρετικό φιλμ επιστημονικής φαντασίας και τρόμου «Άλιεν, ο Επιβάτης του Διαστήματος», όπου ο Σκοτ δείχνει τα δόντια του και το εξωγήινο πλάσμα, που εισβάλει σε ένα διαστημόπλοιο, τα νύχια του στους θαυμάσιους πρωταγωνιστές Σιγκούρνι Γουίβερ, Τομ Σκέριτ, Τζον Χερτ και Χάρι Ντιν Στάντον. Ένα φιλμ που έκοψε τα ύπατα σε χιλιάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, αλλά αγνοήθηκε επιδεικτικά στα Όσκαρ.
Το αριστούργημα της ζωής του
Η δεκαετία του ‘80 θα σημαδευτεί από το ανεπανάληπτο θρίλερ επιστημονικής φαντασίας «Μπλέιντ Ράνερ», που γύρισε το 1982 με πρωταγωνιστή τον Χάρισον Φορντ να κάνει την ερμηνεία της ζωής του. Ο συνδυασμός της επιστημονικής φαντασίας με το φιλμ νουάρ, τις σκοτεινές υγρές σκηνές, τα απίστευτα πλάνα του, με τη μεγαλειώδη γεωμετρία τους (βασικό γνώρισμα του Σκοτ), το εμπνευσμένο μοντάζ, την ανεπανάληπτη φωτογραφία και τη την αξέχαστη μουσική σύνθεση του δικού μας Βαγγέλη Παπαθανασίου, θα καταστήσουν το «Μπλέιντ Ράνερ» ως εμβληματική ταινία, που θα αλλάξει τον κινηματογραφικό φουτουρισμό για πάντα. Ωστόσο, η ταινία ορόσημο για τον κινηματογράφο, θα γίνει εμπόδιο για το μέλλον του Σκοτ, καθώς ο πήχης μπήκε τόσο ψηλά, που ήταν σχεδόν αδύνατο να τον ξεπεράσει με ό,τι έκανε στη συνέχεια.
Η πτώση
Έτσι, ο Ρίντλεϊ Σκοτ, παρόλο που δεν ήταν λίγες οι φορές που απέδειξε το σκηνοθετικό του ταλέντο, την αρτιότητα στην καλλιτεχνική διεύθυνση, δεν μπόρεσε ποτέ να ξεπεράσει το ίδιο του το έργο, να πετάξει πάνω ή δίπλα από το διαστημικό όχημα του Ρικ Ντέκαρντ. Οι συμβιβασμοί, τα «όχι» που δεν είπε, η υποβάθμιση των όποιων ιδεολογικών του αρχών, θα τον κάνουν να υπογράψει άθλιες ιδεολογικά ταινίες όπως το πολεμοκάπηλο «Black Hawk Down», ένα πάντως καλογυρισμένο φιλμ, με το οποίο ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ σκηνοθεσίας. Όπως ήταν και για το αρκούντως ενδιαφέρον φεμινιστικό δράμα «Θέλμα και Λουίζ», με τις Σούζαν Σάραντον και Τζίνα Ντέιβις και το αριστοτεχνικά γυρισμένο θρίλερ «Χάνιμπαλ», σίκουελ της «Σιωπής των Αμνών», με τον Άντονι Χόπκινς.
Ο Μονομάχος και η ανεπανάληπτη σεκάνς
Το 2000 θα γυρίσει την τεράστια επιτυχία «Ο Τελευταίος Μονομάχος» (Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας) με τον Ράσελ Κρόου κι ένα λαμπρό πολυπρόσωπο καστ. Συνάμα, όμως, διαθέτει και με μία από τις καλύτερες σεκάνς μάχης όλων των εποχών, στην έναρξη της ταινίας, με την οποία, εκτός από τον θαυμασμό που προκαλεί, θα καταφέρει να αλλάξει και τα αισθήματα του νεανικού κοινού, το οποίο αρχικά θα ταυτιστεί με τις ανυπόταχτες γερμανικές φυλές και μετά από λίγο θα υποκλιθεί στη στρατηγική ικανότητα των Ρωμαίων και του στρατηγού Μάξιμου….
Επίσης, ανάμεσα στις αξιοπρόσεκτες ταινίες του είναι και το αστυνομικό θρίλερ, γυρισμένο στην Ιαπωνία, «Καυτή Βροχή», όπου και πάλι ξεχωρίζουν τα γεωμετρικά του πλάνα και η φωτογράφηση της Οσάκα, με πρωταγωνιστικό δίδυμο τους Μάικλ Ντάγκλας και Άντι Γκαρσία, η αστυνομική περιπέτεια «Κάποιος να με Προσέχει», με Τομ Μπέρετζερ – Μίμι Ρότζερς, το «Αμερικάνος Γκάνγκστερ», με Ντένζελ Ουάσινγκτον – Ράσελ Κρόου, το επικό «Το Βασίλειο των Ουρανών» και η ρομαντική κομεντί «Μια Καλή Χρονιά» και πάλι με τον Κρόου, με τον οποίο γύρισε συνολικά πέντε ταινίες.
Ο Ρίντλεΐ Σκοτ δεν ξέρουμε αν θα πιάσει σε ηλικία τον γερόλυκο Κλιντ Ίστγουντ, αλλά σίγουρα και αυτός θα ζει και θα αναπνέει για το σινεμά μέχρι τέλους. Άλλωστε και τα τρία του παιδιά έχουν μπει ήδη στον χώρο απ’ τον οποίο ξεκίνησε και ο πατέρας τους, τη διαφήμιση, όπου και διαπρέπουν. Η συνέχεια επί της οθόνης…
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
