Πιο αναλυτικά, η Αποστολή για τις 100 Κλιματικά Ουδέτερες και Έξυπνες Πόλεις έως το 2030 είναι μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), αποσκοπεί στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών και καινοτόμων λύσεων στα αστικά περιβάλλοντα.
Επίσης, στοχεύει να υποστηρίξει τις πόλεις στην επιτάχυνση του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού τους, έτσι ώστε να δημιουργηθούν πόλεις που να είναι βιώσιμες, ανθεκτικές και αποδοτικές όσον αφορά την κατανάλωση ενέργειας, προάγοντας παράλληλα την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.
Στην προσπάθεια συμμετέχουν τοπικές αρχές, πολίτες, επιχειρήσεις, επενδυτές καθώς και περιφερειακές και εθνικές αρχές. Οι 100 πόλεις που επιλέχθηκαν θα λειτουργήσουν ως κόμβοι πειραματισμού και καινοτομίας για να γίνουν κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030, 20 χρόνια νωρίτερα από τον στόχο επίτευξης της κλιματικής ουδετερότητας που έχει τεθεί από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ανοίγοντας το δρόμο για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πόλεις.
Η πρωτοβουλία είναι ένα σημαντικό βήμα προς ένα πιο πράσινο και πιο βιώσιμο μέλλον και η επιτυχία της εξαρτάται από τη συνεργασία και τη δέσμευση όλων των ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών, των κυβερνήσεων, των επιχειρήσεων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.
Η Αποστολή των 100 κλιματικά ουδέτερων και έξυπνων πόλεων στην Ελλάδα
Έξι ελληνικές πόλεις, η Αθήνα, τα Ιωάννινα, η Καλαμάτα, η Κοζάνη, η Θεσσαλονίκη και τα Τρίκαλα έχουν επιλεγεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μεταξύ 377 πόλεων για να συμμετάσχουν στην Αποστολή της Ε.Ε. για 100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030 στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και των αστικών περιοχών.
Η επιλογή των ελληνικών πόλεων είναι μεγάλη επιτυχία για τη χώρα και είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς και συνεργασίας μεταξύ των 6 πόλεων και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τα τελευταία δύο χρόνια.
Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες που έχουν επιτύχει αυξημένο αριθμό πόλεων, οι οποίες συμμετέχουν στην Αποστολή και αυτό οφείλεται στη δέσμευση, στη φιλοδοξία, την ικανότητα και τη σκληρή δουλειά των Δήμων που επελέγησαν αλλά και στις πρωτοβουλίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Επιπλέον, το ελληνικό μοντέλο κρατικής στήριξης προωθείται από την Ε.Ε. και σε άλλα κράτη ως ένα καλό παράδειγμα.
Στόχος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ήταν και είναι η υποστήριξη και ενεργοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων ελληνικών δήμων στη συμμετοχή στους στην Αποστολή, καθώς και η καθοδήγησή τους στο εν λόγω εγχείρημα. Για το λόγο αυτό στις 27 Ιανουαρίου 2022 υπογράφτηκε ένα πρώτο Μνημόνιο Συνεργασίας (ΜοC) μεταξύ των υποψήφιων πόλεων στην Αποστολή και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Στο Μνημόνιο Συνεργασίας στις 27 Ιανουαρίου 2022 συμμετείχαν οι εξής 21 Δήμοι: Αγρινίου, Αλεξανδρούπολης, Ηρακλείου, Θεσσαλονίκης, Ιωαννιτών, Καλαμαριάς, Καλαμάτας, Καρδίτσας, Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων, Κοζάνης, Μυτιλήνης, Τρικκαίων, καθώς και ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Δυτικής Αθήνας, με τους Δήμους – μέλη: Αγία Βαρβάρα, Άγιοι Ανάργυροι – Καματερό, Αιγάλεω, Ίλιον, Κορυδαλλός, Περιστέρι, Πετρούπολη, Φυλή, Χαϊδάρι.
Oι συμμετέχοντες Δήμοι, σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεσμεύτηκαν:
- να εφαρμόσουν περιβαλλοντικές και βιώσιμες πολιτικές στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας,
- να ενσωματώσουν τοπικές πολιτικές των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDG’s) με σκοπό να γίνουν οι πόλεις πιο ανθρώπινες, χωρίς αποκλεισμούς, ασφαλείς, ανθεκτικές και βιώσιμες,
- να προστατεύσουν τη βιοποικιλότητα,
- να προωθήσουν τις δημόσιες βιώσιμες συμβάσεις και την Κυκλική Οικονομία,
- να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν στην πράξη τη Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα όπως και τη Βιώσιμη Διατροφή και ταυτόχρονα
- να επενδύσουν και να χρηματοδοτήσουν βιώσιμες επενδύσεις.
Συνολικά, η δικτύωση αποτελεί ουσιαστικό συστατικό της Αποστολής 100 της Ε.Ε., καθώς συμβάλλει στην ενίσχυση της συνεργασίας, στην επιτάχυνση της υλοποίησης πρωτοβουλιών και στην προώθηση της μετάβασης προς ένα πιο βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον για τις πόλεις.
Με την προώθηση των εταιρικών σχέσεων και των συνεργασιών, η αποστολή της Ε.Ε. 100 μπορεί να αυξήσει τον αντίκτυπο των πρωτοβουλιών της και να συμβάλει στην προώθηση της μετάβασης προς ένα πιο βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον.
Η Αποστολή αναμένεται να αποτελέσει και μια μεγάλη αναπτυξιακή ευκαιρία η οποία θα αναδειχθεί σε μια κρίσιμη παράμετρο για την επιτάχυνση των ιδιωτικών επενδύσεων. Τα οφέλη των πόλεων που θα επιλεγούν από το Πρόγραμμα θα είναι πολλαπλά (περιβαλλοντικά, κοινωνικά, οικονομικά, εκπαιδευτικά κ.α.).
Οι επιλεγμένες πόλεις, μέσω της διεθνούς προβολής και μέσω των χρηματοδοτικών εργαλείων της Ε.Ε., θα υλοποιήσουν επενδύσεις που επιταχύνουν την μετάβαση τους στην κλιματική ουδετερότητα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, θα παρουσιαστούν ολιστικές λύσεις που αφορούν τον πολεοδομικό σχεδιασμό και θα προωθηθούν έξυπνες τεχνολογίες για την καλύτερη ενεργειακή διαχείριση των αστικών κέντρων.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Η ζωή του πολίτη τον 21ο αιώνα μέσα σε κλιματικά ουδέτερες κι έξυπνες πόλεις, βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής που υλοποιεί η κυβέρνηση. Μετά τις 6 ελληνικές συμμετοχές στην Αποστολή για 100 κλιματικά ουδέτερες κι έξυπνες πόλεις στην ενέργεια, τις μεταφορές και τις αστικές περιοχές, η δημιουργία του δικτύου άλλων 85 ελληνικών πόλεων δείχνει το μεγάλο ενδιαφέρον και την απαίτηση της κοινωνίας να προχωρήσουμε στην Πράσινη Μετάβαση. Η κυβέρνηση εκφράζει πολιτικά και κάνει πράξη αυτό το αίτημα. Το δίκτυο 85 ελληνικών πόλεων αποτελεί μια ακόμα απόδειξη ότι η πολιτική μας αποτελεί την έκφραση των επιθυμιών της κοινωνίας για την Ελλάδα του αύριο».
Σημειώνεται πως η υπογραφή του νέου Μνημονίου Συνεργασίας (MoC) στο οποίο συμμετέχουν ελληνικοί Δήμοι, δημιουργώντας ένα «δίκτυο» 85 ελληνικών πόλεων, που δεσμεύονται να εργαστούν πάνω στην κλιματική ουδετερότητα, έγινε παρουσία σύσσωμης της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας πραγματοποιήθηκε, την Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2023.
Το νέο Μνημόνιο Συνεργασίας (MoC) έρχεται σε συνέχεια της θετικής ανταπόκρισης των Δήμων στην Πρόσκληση που υλοποίησε η Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, στις 19 Οκτωβρίου 2022, για την ένταξη ελληνικών Δήμων στο Μνημόνιο Συνεργασίας, στο πλαίσιο της Αποστολής για τις 100 Κλιματικά Ουδέτερες και Έξυπνες Πόλεις έως το 2030.
Στην παρουσίαση του Μνημονίου Συνεργασίας απηύθυναν χαιρετισμό ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, ο Υφυπουργός Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος, Νικόλαος Ταγαράς, ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς, ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, Ευθύμιος Μπακογιάννης, ο Γενικός Γραμματέας Δασών, Κωνσταντίνος Αραβώσης, ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος, ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Πέτρος Βαρελίδης και ο Υπηρεσιακός Γραμματέας του ΥΠΕΝ, Νικόλαος Μιχαλόπουλος.
