«Σπεύδε βραδέως»: Πώς προχωρά η διερεύνηση της τραγωδίας των Τεμπών

Διερευνά, ακόμη, τα αίτια της φοβερής τραγωδίας και αναλύει τους χειρισμούς των «υπευθύνων» προκειμένου να καταλήξει σε ασφαλές συμπέρασμα για το τι κυρίως προηγήθηκε, τι ακριβώς συνέβη και τι ακολούθησε του πολύνεκρου δυστυχήματος το μοιραίο βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου 2023.

Πότε θα ξεκινήσει η δίκη;

Διά του εφέτη-ανακριτή, Σωτήρη Μπακαΐμη, που έχει αναλάβει να φέρει εις πέρας το έργο αυτό, επιχειρεί στο πλαίσιο της κύριας ανάκρισης, να φωτίσει όλες τις πτυχές της υπόθεσης, την ώρα που η πολιτική αντιπαράθεση οξύνεται και η κοινωνία μαζικά συντάσσεται με το δίκαιο αίτημα των συγγενών των θυμάτων για πλήρη απόδοση ευθυνών προς πάσα κατεύθυνση.

Και το μείζον όσο και εύλογο ερώτημα που τίθεται είναι πότε θα ολοκληρωθεί η ανάκριση και πότε θα ξεκινήσει η δίκη;

Ερώτημα, το οποίο όμως δεν έχει συγκεκριμένη απάντηση καθώς ο μόνος αρμόδιος να απαντήσει, αλλά ταυτόχρονα και εκείνος που λόγω της θέσεώς του δεν μπορεί να μιλήσει, είναι ο ίδιος ο εφέτης ανακριτής.

Το ζητούμενο, πάντως, όπως υπογραμμίζουν με νόημα και οι δικηγόροι των συγγενών των θυμάτων δεν είναι η ταχεία εκδίκαση της υπόθεσης αλλά η ποιότητα του ανακριτικού έργου, ώστε να δοθούν ξεκάθαρες απαντήσεις επί σειρά καίριων ερωτημάτων, να λάμψει η αλήθεια και να τιμωρηθούν παραδειγματικά εκείνοι που φέρουν ακέραια την ευθύνη.

Πληροφορίες, ωστόσο, από τον χώρο της δικαιοσύνης αναφέρουν ότι για να περατωθεί η ανάκριση, πρέπει να παραδοθούν στα χέρια του κ. Μπακαΐμη δύο εξαιρετικής σημασίας πορίσματα: το ένα είναι του ειδικού χημικού μηχανικού από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Δημήτρη Καρώνη, το οποίο θα απαντά στα κρίσιμα ερωτήματα αναφορικά με την πρόκληση της έκρηξης και το δεύτερο είναι του νεοσύστατου Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), στον οποίο μετέχουν και ευρωπαίοι εμπειρογνώμονες και θα προσδιορίζει επίσης τα αίτια της έκρηξης που ακολούθησε της σφοδρής μετωπικής σύγκρουσης των δύο τρένων.

Και τα δύο αυτά πορίσματα αναμένονται να δοθούν επίσημα στη δημοσιότητα από μέρα σε μέρα.

Οι κατηγορίες που έχουν ήδη απαγγελθεί

Για να ολοκληρωθεί το στάδιο της κύριας ανάκρισης, εφόσον δεν προκύψει κάποιο άλλο ζήτημα θα πρέπει να απολογηθεί ενώπιον του ανακριτή ο τελευταίος (πιθανότατα) κατηγορούμενος, στέλεχος του υπουργείου Μεταφορών, πήρε προθεσμία για τις αρχές Μαρτίου.

Προσώρας, ο εφέτης ανακριτής έχει απαγγείλει κατηγορίες για αδικήματα σε βαθμό κακουργήματος σε βάρος συνολικά 43 ατόμων, τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν ήδη απολογηθεί. Ανάμεσα στους κατηγορούμενους βρίσκονται ο σταθμάρχης που έβαλε τα δύο τρένα να κινούνται ταυτόχρονα στις ίδιες ράγες, συνάδελφοί του που απουσίαζαν από τις θέσεις τους τη μοιραία νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου 2023, στελέχη του ΟΣΕ που είχαν την ευθύνη για τις βάρδιες, υψηλόβαθμα στελέχη των ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ και του υπουργείου Υποδομών για τη μη ολοκλήρωση του έργου της τηλεδιοίκησης (Σύμβαση 717) που θα εκσυγχρόνιζε το σιδηροδρομικό δίκτυο και θα απέτρεπε το όποιο ανθρώπινο λάθος αλλά και για ευθύνες στη διαχείριση του τραγικού δυστυχήματος.

Κατηγορούμενοι, αλλά σε βαθμό πλημμελήματος, είναι ακόμη υψηλόβαθμα στελέχη της εταιρείας Hellenic Train, ιταλικών συμφερόντων, που είχε αναλάβει τη διαχείριση του σιδηροδρόμου.

Κατηγορούμενοι σε βαθμό πλημμελήματος για «παράβαση καθήκοντος», είναι επίσης ο πρώην περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός και έξι υπηρεσιακοί παράγοντες, οι οποίοι φέρονται να αλλοίωσαν τον τόπο του δυστυχήματος με την εκχέρσωση του χώρου της τραγωδίας, το λεγόμενο «μπάζωμα», την ώρα που οι έρευνες των Αρχών βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη και δεν είχαν συλλεγεί όλα τα κρίσιμα αποδεικτικά στοιχεία για τη διαλεύκανση της υπόθεσης.

«Δεν είναι δυσεξήγητη η καθυστέρηση»

Και μπορεί η ανακριτική διαδικασία να βρίσκεται ήδη στον δεύτερο χρόνο, κάτι που σε άλλες περιπτώσεις θα δικαιολογούσε «γκρίνια» περί καθυστέρησης της ποινικής έρευνας, όμως εν προκειμένω, όπως τόνιζαν με έμφαση δικαστικές πηγές, αυτή η καθυστέρηση δεν είναι δυσεξήγητη και ενδέχεται να είναι απολύτως δικαιολογημένη.

Και αυτό, διότι πρόκειται για μια σοβαρή και πολυσύνθετη υπόθεση με πολλά τεχνικά ζητήματα που χρήζουν ιδιαίτερης εξέτασης και προσοχής από ειδικούς εμπειρογνώμονες, με παραγγελίες τεχνικών ερωτημάτων του ανακριτή σε εργαστήρια του Καναδά, της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας (καθώς στη χώρα μας δεν υπάρχουν τα αντίστοιχα), με αξιολόγηση χιλιάδων εγγράφων, καταθέσεων μαρτύρων και πορισμάτων τεχνικών συμβούλων, με λήψη απολογιών πολλών κατηγορουμένων και σειρά αιτημάτων από συνολικά 252 δικηγόρους.

Μόνο η πλευρά των συγγενών των θυμάτων έχει υποβάλει 300 αιτήματα, από τα οποία ο ανακριτής έχει διερευνήσει τα 250 και μόνον τα 50 έχει θέσει στο αρχείο.

Οι ίδιες δικαστικές πηγές υπενθύμιζαν με νόημα ότι σε άλλες σημαντικές υποθέσεις, που επίσης απασχόλησαν την κοινή γνώμη επί μακρόν, η ανάκριση διήρκεσε περισσότερο χρονικό διάστημα απ’ ό,τι στη συγκεκριμένη υπόθεση χωρίς να έχουν την ίδια δυσχέρεια στη διερεύνησή τους.

Στον αντίποδα, οικογένειες θυμάτων έχουν κάνει λόγο για αργοπορία της Δικαιοσύνης που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί και για ενέργειες που ακολούθησαν μετά τις έντονες διαμαρτυρίες τους σχετικά με την επίσπευση του «μπαζώματος» του χώρου της σύγκρουσης των δύο τρένων, τη «μονταζιέρα» ηχητικών δεδομένων, τη μη έγκαιρη αναζήτηση καταγραφών από κάμερες κ.α.

Βάσει των παραπάνω, λοιπόν, κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια τον χρόνο διεξαγωγής της δίκης. Πάντως, από την πλευρά του, το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει ήδη ετοιμάσει τον χώρο, όπου θα εκδικασθεί η υπόθεση, όποτε κι αν προσδιοριστεί η δίκη.

Πρόκειται για αίθουσα στον συνεδριακό χώρο ΓΑΙΟΠΟΛΙΣ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, η οποία έπειτα από εκτεταμένες παρεμβάσεις προσαρμόστηκε στις ανάγκες και τις προδιαγραφές δικαστικής αίθουσας για 50 κατηγορουμένους και 250 δικηγόρους, με αίθουσα δικαστών, χώρο αστυνομικών, χώρο δικηγόρων, χώρο Τύπου και συμπληρωματικό χώρο ακροατηρίου και παρακολούθησης της δίκης μέσω οθονών, δεδομένης της προοπτικής μεγάλης προσέλευσης.

«Πλήρη απόδοση ευθυνών»

Το CNN Greece μίλησε με τρεις συνηγόρους των συγγενών των θυμάτων του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών, οι οποίοι σχολιάζουν την ανακριτική διαδικασία και λένε ότι οι συγγενείς ζητούν πλήρη απόδοση των ευθυνών, και σε πολιτικά πρόσωπα.

«Όλοι οι συγγενείς ζητάμε να βρεθούν και να αποδοθούν οι ποινικές ευθύνες σε όσους εμπλέκονται στην υπόθεση σε σχέση με τα αίτια της πρόσκρουσης και της εκδήλωσης φωτιάς», δηλώνει στο CNN Greece, ο δικηγόρος Αντώνης Ψαρόπουλος, πατέρας της 20χρονης Μάρθης, μίας εκ των 57 θυμάτων της τραγωδίας των Τεμπών.

«Η συντριπτική πλειοψηφία των συγγενών δεν ενδιαφέρεται αν θα γίνει τώρα ή αργότερα η δίκη. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να μην κλείσει άρον-άρον η ανάκριση χωρίς να ασκηθούν ποινικές διώξεις σε αυτούς που πρέπει και στον βαθμό που πρέπει», τονίζει ο κ. Ψαρόπουλος.

Μάλιστα, λέει ότι γίνονται προσπάθειες να αναβαθμιστεί η κατηγορία κατά των εκπροσώπων της Hellenic Train σε κακούργημα από πλημμέλημα, επικαλούμενος τεχνικά πορίσματα που αποκλείουν τα έλαια σιλικόνης για την εκδήλωση της φωτιάς που ξέσπασε μετά τη σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών.

Ο Αντ. Ψαρόπουλος εξηγεί ότι η υπερασπιστική γραμμή των συγγενών των θυμάτων αφορά τα αίτια της σύγκρουσης, που δεν είναι άλλα από «τις τεράστιες ελλείψεις ασφάλειας στο σιδηροδρομικό δίκτυο», όπως λέει. «Τα τρένα πήγαιναν στα τυφλά. Και αυτό αποδείχθηκε ήδη από την ανάκριση», λέει εμφατικά.

Όσο για τις ενέργειες αλλοίωσης του σημείου του δυστυχήματος, το γνωστό «μπάζωμα», ο κ. Ψαρόπουλος λέει ότι οι ανακριτικές αρχές δεν πείστηκαν από τα στοιχεία που προσκόμισε η άλλη πλευρά και άσκησε διώξεις σε εκείνους που «ανέλαβαν πρωτοβουλία; Που έλαβαν εντολή; Πάντως αλλοίωσαν τον τόπο του δυστυχήματος!».

«Ζητούμε πλήρη απόδοση των ευθυνών. Δεν μας πειράζει ακόμη και αν καθυστερήσει η έναρξη της δίκης, καθώς είναι απαραίτητο να δοθεί χρόνος στη διερεύνηση της υπόθεσης», λέει εκτιμώντας ότι αν δεν προκύψουν άλλα στοιχεία η ανακριτική διαδικασία θα ολοκληρωθεί περί τα τέλη Μαρτίου με τη δίκη να αναμένεται να ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους.

«Απαράγραπτες οι κυβερνητικές και δικαστικές ευθύνες»

Από την πλευρά του ο Γιώργος Ηλιόπουλος, δικηγόρος συγγενών θυμάτων των Τεμπών, ο γιος του οποίου επέβαινε στο τρίτο βαγόνι και επιβίωσε του δυστυχήματος με ελαφρά τραύματα, κάνει λόγο για απαράγραπτες κυβερνητικές και δικαστικές ευθύνες.

Χειμαρρώδης στον λόγο του, αναλύει διεξοδικά τι έγινε, τι δεν έγινε και πώς αντίθετα με όλα τα πρωτόκολλα που υπαγορεύουν ότι το σημείο θα έπρεπε να είναι πλήρως εξασφαλισμένο, εν τέλει αλλοιώθηκε.

«Το πρόβλημα είναι ότι όλοι αυτοί που έχουν αναλάβει την υπόθεση δεν μπορούν να τη φέρουν σε πέρας. Ανεπαρκείς όλοι τους! Δεν τοποθετήθηκαν, βέβαια, τυχαία σε αυτές τις θέσεις…», λέει στο CNN Greece ο κ. Ηλιόπουλος.

«Φαίνεται ότι υπάρχει ένα προαποφασισμένο πλαίσιο, το οποίο είναι περιοριστικό για το ποια πρόσωπα θα συμπεριληφθούν στη δίωξη. Ο ανακριτής έχει ένα στερεότυπο για το σε ποιον θα ασκήσει δίωξη και σε τι βαθμό. Αρνείται να προσεγγίσει πολιτικά πρόσωπα, όταν το βασικό πρόσωπο υπεύθυνο για όλα αυτά είναι πολιτικό. Ζούμε έναν παραλογισμό!

Ο γενικός γραμματέας πολιτικής προστασίας Βασίλης Παπαγεωργίου παραμένει στη θέση του ενώ διώκεται για παράβαση καθήκοντος! Και η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, ενώ βλέπει να καταστρατηγείται κάθε έννοια νομιμότητας, δεν κάνει τίποτα! Έχουμε φτάσει στον πάτο του βαρελιού και μόνο προς τα πάνω μας μένει να πάμε. Ένα πρώτο μήνυμα ήταν οι χιλιάδες κόσμου που βγήκε στους δρόμους να διαμαρτυρηθεί», τονίζει ο κ. Ψαρόπουλος.

Όσο για το τι ζητούν οι συγγενείς των θυμάτων είναι ξεκάθαρος: «Ζητούν να εφαρμοστεί ο νόμος, χωρίς παρερμηνείες και σκόπιμες διαστρεβλώσεις».

«Αν δεν τιμωρηθούν πολιτικά πρόσωπα θα σημαίνει συγκάλυψη»

Ο δικηγόρος Λουκάς Θ. Αποστολίδης αναφέρεται στο «τρίγωνο της ενοχής» και λέει στο CNN Greece: «Η Δικαιοσύνη έχει απαγγείλει κατηγορίες κακουργηματικού χαρακτήρα σε 66 άτομα (43 ο εφέτης ανακριτής, 23 η Ευρωπαϊκή εισαγγελία). Το τρίγωνο της ενοχής, δηλαδή η πολιτική εξουσία, τα εργολαβικά συμφέροντα και ο τριχοτομημένος ΟΣΕ, περιγράφεται με στοιχεία και γεγονότα στα κατηγορητήρια. Είναι σαφές ότι αν η σύμβαση 717 είχε υλοποιηθεί και τα συστήματα ασφαλείας είχαν πραγματοποιηθεί, θα είχε αποφευχθεί η τραγωδία».

Ο ίδιος σχολιάζει ότι παρόλο που η ευρωπαϊκή εισαγγελία απαγγέλει βαρύτατες κατηγορίες για απιστία και παράβαση καθήκοντος σε υπουργούς, η εξεταστική επιτροπή της Βουλής «βιάστηκε να κλείσει τις εργασίες και κατέληξε στο ότι υπεύθυνοι για το δυστύχημα ήταν ο σταθμάρχης και οι δύο μηχανοδηγοί» και προσθέτει:

«Η προανακριτική είναι μονόδρομος. Οι βουλευτές να εξετάσουν και να κρίνουν τα 66 κατηγορητήρια. Γιατί αν δεν τιμωρηθούν πολιτικά πρόσωπα αυτό σημαίνει συγκάλυψη», λέει εμφατικά ο κ. Αποστολίδης.

Όσο για τη διαδικασία της ανάκρισης υποστηρίζει ότι πρέπει να εφαρμοστεί η ρήση «σπεύσε βραδέως», δηλαδή η Δικαιοσύνη να βιαστεί μεν αλλά χωρίς να αφήσει σκοτεινά σημεία ως προς τις αιτίες του δυστυχήματος, χωρίς να αφήσει αναπάντητα ερωτήματα.