«Αντιπύρ»: Όταν οι «Δασοκομάντος» χρησιμοποίησαν φωτιά για να σβήσουν την πυρκαγιά στην Εύβοια

Τη δυνατότητα χρήσης του «αντιπυρός» και της «κατάκαυσης» έχουν πλέον οι δυνάμεις της Πυροσβεστικής, όχι όμως και ο οποιοσδήποτε πυροσβέστης που υπηρετεί στο Πυροσβεστικό Σώμα. Πρόκειται για τη «μέθοδο αντιπύρ», μία παλιά μέθοδο για κάποιες χώρες της Ευρώπης, αλλά και τις ΗΠΑ, την οποία ωστόσο πλέον βάζει στη «φαρέτρα» της και η Ελλάδα στις μάχες για την κατάσβεση της φωτιάς. Η αρχή μάλιστα έγινε στην πρόσφατη μεγάλη φωτιά στην κεντρική Εύβοια που επεκτάθηκε απειλητικά από τον Πισσώνα έως το Αφράτι.

Τη μέθοδο αυτή όμως αναλαμβάνουν ειδικά εκπαιδευμένοι υπάλληλοι του Πυροσβεστικού Σώματος στις περιπτώσεις υπαίθριας εν εξελίξει πυρκαγιάς, η οποία λαμβάνει διαστάσεις ή ενέχει κίνδυνο περαιτέρω εξάπλωσης, εξαιτίας της οποίας υφίσταται κοινός κίνδυνος για πρόσωπα, πράγματα ή το φυσικό περιβάλλον.

Μάλιστα, μέχρι τώρα από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας είχε γίνει γνωστό ότι ένας από τους λόγους που αυτό το καλοκαίρι οι φωτιές σβήνονται γρήγορα, ήταν η χρήση των drones.

Δεν είναι όμως, μόνο τα drones που κερδίζουν χρόνο στις μάχες με τις φλόγες, αλλά και η μέθοδος «αντιπύρ» που χρησιμοποιείται φέτος προκειμένου να μην παίρνουν μεγάλες διαστάσεις οι πυρκαγιές.

Υπεύθυνοι για τη χρήση της συγκεκριμένης μεθόδου είναι οι πυροσβέστες των Ειδικών Μονάδων Δασικών Επιχειρήσεων (Ε.ΜΟ.ΔΕ), περισσότερο γνωστοί ως «Δασοκομάντος».

Η μέθοδος είναι παλιά και χρησιμοποιούν κατά κόρον στην Ευρώπη και στην Κύπρο, αλλά πλέον βοηθάει και τους Έλληνες πυροσβέστες στην κατάσβεση των πυρκαγιών.

«Μελετημένη εκ προθέσεως πυρκαγιά»

Η μέθοδος «Αντιπύρ» γνωστή διεθνώς ως «Backfire, controlled fire, prescribed burn» είναι μια τεχνική για μελετημένη εκ προθέσεως πυρκαγιά, ή αλλιώς και εργαλείο πυρόσβεσης, που εφαρμόζεται ελεγχόμενα από πυροσβέστες ή ειδικούς για δασικούς σκοπούς, όπως την πυρόσβεση δασικών εκτάσεων ή γεωργικούς σκοπούς, για αποκατάσταση λιβαδιών ή για μείωση των αερίων του θερμοκηπίου. Ένα ελεγχόμενο «αντιπύρ» δύναται επίσης να εφαρμόζεται για σκόπιμη καύση υπολειμμάτων ξυλώδους ή μη βιομάζας μετά από δασική συγκομιδή.

Ουσιαστικά, η χρήση της φωτιάς για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών προβλέπεται ως διαδικασία, μόνο όταν η φωτιά δεν μπορεί να ελεγχθεί με άλλα μέσα και εφόσον κρίνεται αναγκαία από τον επικεφαλής αξιωματικό της Πυροσβεστικής, που έχει την ευθύνη συντονισμού της επιχείρησης κατάσβεσης.

Πριν από την εφαρμογή του «αντιπύρ» (και της κατάκαυσης αντίστοιχα) καταρτίζεται ειδικό «Σχέδιο Εφαρμογής Αντιπυρός», ενώ ενημερώνονται η τοπική αυτοδιοίκηση, η Δασική Υπηρεσία και η Ελληνική Αστυνομία προκειμένου –εάν απαιτηθεί– να συνδράμουν το έργο των πυροσβεστών.

Πότε επιτρέπεται η χρήση της μεθόδου

Για την ορθή εφαρμογή του αντιπύρ απαιτείται πολύ καλή γνώση και σημαντική εμπειρία στο θέμα, καθώς κρίσιμα κριτήρια όπως λ.χ. κατάλληλος χώρος εφαρμογής του, κατάλληλος χρόνος (timing), πορεία και ισχύς του ανέμου κ.α., καθορίζουν την πιθανότητα επιτυχίας της τεχνικής αυτής, όπως και την ασφάλεια των δασοπυροσβεστών.

Σε διάφορες χώρες του πλανήτη, για τη μείωση του κινδύνου, το ελεγχόμενο αντιπύρ πραγματοποιείται κατά τους ψυχρότερους μήνες του έτους για τη μείωση της συσσώρευσης καυσίμων βιομάζας και τη μείωση της πιθανότητας σοβαρότερων πυρκαγιών.

Το «αντιπύρ» και η «κατάκαυση» μπορούν να εφαρμόζονται όταν πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθοι όροι:

• Η πυρκαγιά δεν μπορεί να ελεγχθεί με άλλα μέσα και συντρέχει επείγουσα ανάγκη αποτροπής κοινού κινδύνου για πρόσωπα, πράγματα ή το φυσικό περιβάλλον.
• Κρίνεται επιχειρησιακά αναγκαία η εφαρμογή της μεθόδου από τον Επικεφαλής του Συμβάντος στον τόπο της πυρκαγιάς.
• Διενεργείται από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος με τη συνδρομή κατά περίπτωση επαρκών δυνάμεων υποστήριξης.

Στόχος είναι η συνένωση του μετώπου της πυρκαγιάς με το μέτωπο του αντιπυρός, με απώτερο σκοπό την κατάσβεση ή την απομείωση της καύσιμης ύλης, προκειμένου να σταματήσει ή να μειωθεί ο ρυθμός εξάπλωσής της ή να επηρεαστεί προς το ηπιότερο η συμπεριφορά της πυρκαγιάς.