Στη χώρα μας 250.000 άτομα πάσχουν από άνοια και 350.000 άτομα από ήπια νοητική διαταραχή που είναι το προστάδιο της άνοιας. Οι αριθμοί αυτοί αναμένονται να αυξηθούν δραματικά στο μέλλον λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης.
Τα παραπάνω τονίζει στο CNN GREECE, η Δρ. Παρασκευή Σακκά, Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Πρόεδρος της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών και Πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Άνοια και τη Νόσο Alzheimer, με αφορμή την σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Αλτσχάιμερ.
Η Δρ. Σακκά μας μιλά για το ζήτημα της κληρονομικότητας, σημειώνοντας, ότι «Η σπάνια οικογενής μορφή της νόσου αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 1% του συνόλου των περιπτώσεων άνοιας, κληρονομείται από γενιά σε γενιά με αυτοσωμικό επικρατητικό τρόπο και εκδηλώνεται σε νεαρά ηλικία (πχ ηλικία 50, 40 ή και 30 ετών. Ωστόσο, η σποραδική μορφή της νόσου αφορά στο 99% των περιπτώσεων και εμφανίζεται σε ηλικίες άνω των 65 ετών».
Η Δρ. Παρασκευή Σακκά, Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Πρόεδρος της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών και Πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Άνοια και τη Νόσο Alzheimer
Αναφορικά με τους παράγοντες κινδύνου, υπάρχουν πολλά πράγματα που είναι στο χέρι μας και μπορούμε να ελέγξουμε, όπως μείωση του καπνίσματος, περισότερη σωματική άσκηση, ενώ υπάρχει και μεγάλη ευθύνη της Πολιτείας για ζητήματα που δεν προχωρούν.
Ωστόσο, είναι ελπιδοφόρο το γεγονός, όπως αναφέρει η Δρ. Σακκά πώς «Υπάρχει αποτελεσματική πρόληψη για την άνοια και τη νόσο Alzheimer, καθώς 45 % των περιστατικών άνοιας μπορεί να προληφθεί με τον έλεγχο των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου.
Για τις θεραπείες, η κυρία Σακκά τονίζει μεταξύ άλλων, ότι «Εδώ και 3 χρόνια έχουμε μπει σε μια καινούρια εποχή αιτιολογικών, πλέον αποτελεσματικών θεραπειών όπως είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα κατά του β-αμυλοειδούς, ωστόσο ο δρόμος για την πλήρη εφαρμογή αυτών των θεραπειών είναι ακόμα μακρύς».
Η Δρ. Σακκά εκφράζει τη δυσαρέσκειά της, για το γεγονός, ότι ενώ υπάρχει έτοιμο Σχέδιο Νόμου για τα δικαιώματα ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους κατατεθειμένο στο Υπουργείο Υγείας, αυτό καθυστερεί να ψηφισθεί.
Εάν ανησυχείτε πάντως για τη μνήμη σας, η Δρ. Σακκά προτρέπει να επισκεφθούν οι άνθρωποι αυτοί, τα Ιατρεία Μνήμης και να ελεγχθούν. Άλλωστε κάθε άνθρωπος που έχει μία σχετική απώλεια μνήμης, δε σημαίνει αναγκαστικά ότι πάσχει από άνοια, καθώς όπως τονίζει, υπάρχουν καταστάσεις που προκαλούν προβλήματα μνήμης όπως η κατάθλιψη, χρόνιες λοιμώξεις, ανεπάρκειες βιταμινών, προβλήματα θυροειδούς, όγκοι του εγκεφάλου!
Αναλυτικά η συνέντευξη
Κυρία Σακκά, οι επιστήμονες κάνουν λόγο τελευταία για το γεγονός ότι έρχεται πανδημία Αλτσχάιμερ και πώς οι νευροεκφυλιστικές νόσοι θα είναι ολοένα και πιο συχνές και μάλιστα σε νεότερες ηλικίες. Σύμφωνα με τον βιολόγο και πανεπιστημιακό καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και πρόεδρο του ΔΣ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), Νεκτάριο Ταβερναράκη, εκτιμάται ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός με Αλτσχάιμερ τις επόμενες δεκαετίες, θα ξεπεράσει τα 120 εκατ. Πραγματικά ακούγεται τρομακτικό. Με δεδομένο την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και τις νέες καινοτόμες θεραπείες που υπάρχουν για πολλά χρόνια νοσήματα, αντιλαμβανόμαστε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θα βρεθούν αντιμέτωποι με τη νόσο. Υπάρχει τρόπος να προλάβουμε τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες και τι προτείνετε εσείς ως πρόληψη και ασπίδα, με την τεράστια εμπειρία σας;
Η νόσος Alzheimer είναι η συχνότερη νευροεκφυλιστική νόσος και κατά 98% οι πάσχοντες είναι πάνω από τα 65 χρόνια, ανήκουν δηλαδή στην 3η ηλικία.
Η άνοια με κύρια μορφή τη νόσο Alzheimer, 60-70% του συνόλου πλήττει το 5% των ατόμων της τρίτης ηλικίας με δεδομένο την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης επί των ημερών μας και στο μέλλον, ο αριθμός των ανοϊκών ασθενών αναμένεται να αυξηθεί δραματικά!
Ο ρόλος της κληρονομικότητας
Πόση σημασία παίζει η κληρονομικότητα στο Αλτσχάιμερ και μπορεί αυτή η κατάσταση άραγε να αντιστραφεί;
Η σπάνια οικογενής μορφή της νόσου αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 1% του συνόλου των περιπτώσεων άνοιας, κληρονομείται από γενιά σε γενιά με αυτοσωμικό επικρατητικό τρόπο και εκδηλώνεται σε νεαρά ηλικία (πχ ηλικία 50, 40 ή και 30 ετών
Η σποραδική μορφή της νόσου αφορά στο 99% των περιπτώσεων και εμφανίζεται σε ηλικίες άνω των 65 ετών. Σε αυτήν την περίπτωση, πολυμορφισμοί σε αρκετά γονίδια προδιαθέτουν για την εμφάνιση της νόσου. Υπάρχουν πολλά προδιαθεσικά γονίδια για εμφάνιση νόσου Αλτσχάιμερ όπως το γονίδιο APOE, CLU, PICALM , CR1 κ.α. Οι πολυμορφισμοί στα γονίδια αυτά δεν είναι ικανοί από μόνοι τους να προκαλέσουν τη νόσο αλλά πρέπει να συνδυαστούν με άλλους παράγοντες όπως η γήρανση, οι ορμονικές ανωμαλίες, η φλεγμονή, ο τραυματισμός του εγκεφάλου , τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, η οξειδωτική βλάβη κ.α. Συνολικά ο κίνδυνος νόσησης των πρώτου βαθμού συγγενών των ατόμων με νόσο Αλτσχάιμερ είναι περίπου 3 φορές μεγαλύτερος από τα άτομα χωρίς οικογενειακό ιστορικό. Επομένως αν κάποιος γνωρίζει ότι έχει προδιάθεση για άνοια πρέπει να αποφασίσει να περιορίσει τους λοιπούς προδιαθεσικούς παράγοντες και να ακολουθήσει ένα τρόπο ζωής που προάγει την υγεία του εγκεφάλου.
Παράγοντες κινδύνου – Ποια η δική μας ευθύνη
Παρατηρούμε, ότι αρκετοί νέοι άνθρωποι εμφανίζουν μία πρώιμη μορφή άνοιας και Αλτσχάιμερ. Τι συμβαίνει με αυτούς τους ανθρώπους και πώς μπορούν να ελεγχθούν οι παράγοντες κινδύνου;
Ο έλεγχος των παραγόντων κινδύνου, και η πρόληψη με αλλαγή τρόπου ζωής, παραμένουν τα αποτελεσματικότερα όπλα μας ενάντια στη νόσο. Υπάρχουν πολλοί αποδεδειγμένοι και τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου για άνοια, για πολλούς από τους οποίους ο καθένας μας έχει έναν βαθμό ευθύνης. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν το κάπνισμα, την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, την έλλειψη σωματικής άσκησης και νοητικών δραστηριοτήτων, την έλλειψη κοινωνικών επαφών, τους τραυματισμούς στο κεφάλι και αγγειακούς παράγοντες κινδύνου όπως ο διαβήτης, η υπέρταση, η αυξημένη χοληστερίνη, το κάπνισμα και η παχυσαρκία καθώς και η απώλεια ακοής και η κατάθλιψη.
Οι υπόλοιποι παράγοντες κινδύνου για την άνοια εξαρτώνται από το Κράτος (ατμοσφαιρική ρύπανση, περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση, προβληματικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας). Υπάρχει ανάγκη για επείγουσες εκστρατείες ευαισθητοποίησης για μείωση του κινδύνου για άνοια. Υπάρχει αποτελεσματική πρόληψη για την άνοια και τη νόσο Alzheimer! 45 % των περιστατικών άνοιας μπορεί να προληφθεί με τον έλεγχο των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου.
Τα μονοκλωνικά αντισώματα κατά του β – αμυλοειδούς
Που οφείλεται το γεγονός ότι η επιστήμη και οι ερευνητές καίτοι προσπαθούν εδώ και χρόνια να ανακαλύψουν μία αποτελεσματική θεραπεία για το Αλτσχάιμερ, δεν τα έχουν καταφέρει; Οι σημερινές θεραπείες, είναι ικανές να «παγώσουν» για κάποια χρόνια τα συμπτώματα και μία αρχική κατάσταση;
Προφανώς η παθογένεια της νόσου Alzheimer είναι πολυπαραγοντική και κάποιοι παθογενετικοί μηχανισμοί δεν είναι πλήρως εξακριβωμένοι. Εδώ και 3 χρόνια έχουμε μπει σε μια καινούρια εποχή αιτιολογικών, πλέον αποτελεσματικών θεραπειών όπως είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα κατά του β-αμυλοειδούς, Ο δρόμος για την πλήρη εφαρμογή αυτών των θεραπειών είναι ακόμα μακρύς.
Ο μακρύς και επίπονος δρόμος των φροντιστών
Οι φροντιστές των ανοικών ασθενών, είναι γνωστό ότι φέρουν ένα τεράστιο βάρος όσον αφορά την φροντίδα των ασθενών. Με πιο τρόπο η Πολιτεία έχει μεριμνήσει για τους φροντιστές, τόσο σε ψυχολογικό όσο και σε οικονομικό πεδίο;
Ο αριθμός των ατόμων με άνοια αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς και συγχρόνως αυξάνεται και αριθμός των φροντιστών τους. Το ψυχολογικό, πρακτικό και οικονομικό φορτίο των φροντιστών είναι βαρύ και πολύπλευρο. Οι αυξημένες απαιτήσεις φροντίδας των ανοϊκών ασθενών, επιδρούν στην υγεία των φροντιστών, επηρεάζουν τη συμμετοχή τους σε κοινωνικές & επαγγελματικές δραστηριότητες, περιορίζουν τον ελεύθερο χρόνο τους, κλονίζουν την κοινωνική τους θέση και απειλούν την οικονομική τους ασφάλεια.
Σύμφωνα με διαδικτυακή έρευνα της Εταιρείας μας, οι Έλληνες φροντιστές ατόμων με άνοια είναι σε ποσοστό 75% γυναίκες, σε ποσοστό 56% μέσης ηλικίας και φροντίζουν το άτομο κατά μέσο όρο 40 ώρες την εβδομάδα. Η υποβάθμιση της ψυχικής υγείας των φροντιστών αναδεικνύεται ως η σημαντικότερη πτυχή του φορτίου τους ενώ η σωστή εκπαίδευση των φροντιστών σε θέματα πρακτικής καθημερινής φροντίδας του ασθενούς αναδεικνύεται ως η κυριότερη ανάγκη τους.
Οι ανάγκες ασθενών και φροντιστών μπορούν και οφείλουν να καλύπτονται πολύπλευρα, σε όλα τα επίπεδα. Στη χώρα μας οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις Alzheimer που υπάρχουν σε αρκετές πόλεις παίζουν σημαντικό ρόλο στη συνολική διαχείριση της άνοιας προσφέροντας μη φαρμακευτικές θεραπείες στους πάσχοντες και εκπαίδευση και υποστήριξη στους φροντιστές.
Στην χώρα μας η άνοια εξακολουθεί να μην αποτελεί προτεραιότητα για τη Δημόσια Υγεία!
Έρχεται πανδημία άνοιας…
Είστε εκτός των άλλων περγαμηνών σας, και Πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Άνοια και τη Νόσο Alzheimer από την ίδρυσή του, τον Δεκέμβριο του 2014. Ποια τα ασφαλή συμπεράσματα που έχετε εξαγάγει, αναφορικά με την Άνοια και τις νευροεκφυλιστικές παθήσεις στην Ελλάδα και ποιο στοιχείο μας ανησυχεί;
Στη χώρα μας 250.000 άτομα πάσχουν από άνοια και 350.000 άτομα από ήπια νοητική διαταραχή που είναι το προστάδιο της άνοιας. Aν υπολογίσουμε ότι για κάθε ασθενή με άνοια επηρεάζεται σημαντικά η ζωή 2 τουλάχιστον φροντιστών – μελών της οικογένειας, η πάθηση αφορά άμεσα περισσότερους από 1,5 εκατομμύριο Έλληνες πολίτες. Οι αριθμοί αυτοί αναμένονται να αυξηθούν δραματικά στο μέλλον λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης.
Δώστε μας το δικό σας μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ αλλά και για την φροντίδα της πολύτιμης μνήμης μας;
Τα τελευταία χρόνια στην χώρα μας έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν νέες δομές και υπηρεσίες για άτομα με άνοια και του φροντιστές τους, Κέντρα Ημέρας, Ιατρεία Μνήμης, Οικοτροφεία, Κινητές Μονάδες κ.α Πρέπει να γίνει ευρέως γνωστό στο κοινό ότι Υπάρχει Ελπίδα, Υπάρχει φροντίδα! Γραμμή Βοήθεια για την άνοια 1102
Υπάρχει έτοιμο Σχέδιο Νόμου για τα δικαιώματα ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους κατατεθειμένο στο Υπουργείο Υγείας με στόχο να επισημανθούν τα δικαιώματα των ασθενών στον συγκεκριμένο τομέα της άνοιας, καθώς παραμένουν «αόρατοι» και ασαφείς στο γενικό νομοθετικό πλαίσιο της ψυχικής υγείας.
Επίσης το Σχέδιο Νόμου εξετάζει θέματα θεμελιωδών δικαιωμάτων των ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους όπως είναι η προσωπική ελευθερία, το δικαίωμα μετακίνησης, η προστασία της ιδιωτικής ζωής συμπεριλαμβανομένων συγκεκριμένων θεμάτων, όπως η ασφάλεια οδήγησης, η διαθήκη εν ζωή και ζητήματα υποστήριξης των φροντιστών από επαρκείς κοινωνικούς θεσμούς.. O Yπουργός Υγείας προχθές μας υποσχέθηκε ότι για μια ακόμη φορά ψηφίζεται άμεσα! Ακόμη περιμένουμε να ασχοληθεί το Υπουργείο!
Αν ανησυχείτε, υπάρχουν τα Ιατρεία Μνήμης
Αν ανησυχείτε για τη μνήμη σας ή κάποιος δικός σας έχει παρατηρήσει το γεγονός ότι ξεχνάτε, απευθυνθείτε άμεσα σε ένα Ιατρείο Μνήμης και εξεταστείτε! Συζητήστε τις ανησυχίες σας με τον γιατρό σας, γιατί υπάρχουν και θεραπεύσιμες καταστάσεις που προκαλούν προβλήματα μνήμης όπως η κατάθλιψη, χρόνιες λοιμώξεις, ανεπάρκειες βιταμινών, προβλήματα θυροειδούς, όγκοι του εγκεφάλου!
Η άνοια δεν είναι φυσιολογικό κομμάτι των γηρατειών. Τα οφέλη της πρώιμης διάγνωσης είναι πολλά. Η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση μας βοηθά να:
- επωφεληθούμε από τις διαθέσιμες φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές θεραπείες
- ενημερωθούμε σωστά για την εξέλιξη της νόσου και τις διαθέσιμες πηγές βοήθειας
- προγραμματίσουμε τη ζωή μας και να πάρουμε αποφάσεις για το μέλλον μας
- διατηρήσουμε την ποιότητα της ζωής μας μαζί με τους αγαπημένους μας.
