Επικίνδυνα βακτήρια ανθεκτικά στα φάρμακα εξαπλώνονται στην υφήλιο – Το παράδειγμα της Ουκρανίας

Αντιμέτωποι με μία δυσάρεστη πραγματικότητα βρίσκονται  γιατροί σε όλον τον κόσμο, καθώς αυξάνεται ο αριθμός των ασθενών που πεθαίνουν σπό σοβαρές λοιμώξεις λόγω ανθεκτικότητας στα ευρέως χρησιμοποιούμενα αντιβιοτικά. Δραματική είναι η αύξηση στην Ουκρανία όπου το ιατρικό προσωπικό βρίσκεται αντιμέτωπο με τη μεγαλύτερη εισροή ασθενών από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Περίπου 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πέθαναν από λοίμωξη το 2021 λόγω ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά.

Ως αντοχή στα αντιμικροβιακά φάρμακα (AMR) ορίζεται όταν τα βακτήρια εξελίσσονται και μαθαίνουν πώς να αμύνονται ενάντια στα αντιβιοτικά και άλλα φάρμακα, καθιστώντας τα αναποτελεσματικά.

Μία από τις χώρες όπου το φαινόμενο είναι διαδεδομένο είναι η Ουκρανία όπου ο πόλεμος φαίνεται να έχει επιταχύνει την εξάπλωση των πολυανθεκτικών παθογόνων, όπως αναφέρει το BBC.

Οι κλινικές που αντιμετωπίζουν τραυματισμούς από τον πόλεμο έχουν καταγράψει απότομη αύξηση των κρουσμάτων. Περισσότερο από το 80% όλων των ασθενών που ισάγονται στο νοσοκομείο Φεοφανίγια στο Κίεβο έχουν λοιμώξεις που προκαλούνται από μικρόβια τα οποία είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά, σύμφωνα με τον αναπληρωτή επικεφαλής ιατρό Δρ. Αντρίι Στροκάν.

Κατά ειρωνικό τρόπο, οι λοιμώξεις που είναι ανθεκτικές στα αντιμικροβιακά φάρμακα συχνά προέρχονται από ιατρικές εγκαταστάσεις.

Το ιατρικό προσωπικό προσπαθεί να ακολουθεί αυστηρά πρωτόκολλα υγιεινής και να χρησιμοποιεί προστατευτικό εξοπλισμό για να ελαχιστοποιήσει την εξάπλωση αυτών των λοιμώξεων, αλλά οι εγκαταστάσεις μπορεί να είναι υπερφορτωμένες με ανθρώπους που τραυματίστηκαν στον πόλεμο.

Ο Δρ. Βολοντίμιρ Ντούμπινα, επικεφαλής της ΜΕΘ του νοσοκομείου Μέτσικοφ, δήλωσε ότι από την έναρξη της ρωσικής εισβολής μόνο η μονάδα του αύξησε τον αριθμό των κλινών από 16 σε 50, την ώρα που το προσωπικό μειώνεται.

Ο Δρ Στροκάν εξήγησε ότι αυτές οι συνθήκες μπορούν να επηρεάσουν την εξάπλωση των βακτηρίων. «Στα χειρουργικά τμήματα υπάρχει ένας νοσηλευτής που φροντίζει 15-20 ασθενείς», είπε.

«Φυσικά δεν μπορεί να πλύνει τα χέρια της στην απαιτούμενη ποσότητα και συχνότητα προκειμένου να μην εξαπλωθούν οι λοιμώξεις», πρόσθεσε.

Η φύση αυτού του πολέμου σημαίνει επίσης ότι οι ασθενείς είναι εκτεθειμένοι σε πολύ περισσότερα στελέχη λοιμώξεων από ό,τι θα ήταν σε καιρό ειρήνης. Όταν ένας στρατιώτης απομακρύνεται για ιατρικούς λόγους, συχνά περνάει από πολλές εγκαταστάσεις, η καθεμία με τα δικά της στελέχη.

Αυτό συνέβη στην περίπτωση του στρατιώτη Ολεξάντερ Μπεζβέρκνι όπου λίγοι πίστευαν ότι θα ζούσε. Ο 27χρονος είχε σοβαρό τραύμα στην κοιλιά και θραύσματα είχαν διαπεράσει τους γλουτούς του. Και τα δύο του πόδια ακρωτηριάστηκαν. Ο Μπεζβέρκνι υποβλήθηκε σε θεραπεία σε τρεις διαφορετικές εγκαταστάσεις προτού φτάσει στο νοσοκομείο του Κιέβου. Δεδομένου ότι οι λοιμώξεις του δεν μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με τη συνήθη φαρμακευτική αγωγή, η κατάστασή του επιδεινώθηκε και προσβλήθηκε από σήψη πέντε φορές.

Η κατάσταση αυτή διαφέρει από άλλες πρόσφατες συγκρούσεις, για παράδειγμα τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, όπου οι δυτικοί στρατιώτες σταθεροποιούνταν επιτόπου και στη συνέχεια μεταφέρονταν αεροπορικώς σε ευρωπαϊκή κλινική αντί να περνούν από πολλές διαφορετικές τοπικές εγκαταστάσεις.

Αυτό δεν είναι δυνατό στην Ουκρανία, καθώς ανάλογη εισροή ασθενών έχει να παρατηρηθεί από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με τον Δρ. Ντούμπινα, το νοσοκομείο του οποίου στο Ντνίπρο γειτνιάζει με περιοχές της πρώτης γραμμής. Μόλις οι ασθενείς του σταθεροποιηθούν αρκετά, μεταφέρονται σε άλλη κλινική -αν έχει χώρο- για να απελευθερωθεί η χωρητικότητα.

«Όσον αφορά τον μικροβιολογικό έλεγχο, αυτό σημαίνει ότι εξαπλώνονται τα βακτήρια περαιτέρω. Αλλά αν δεν γίνει αυτό, δεν είμαστε σε θέση να εργαστούμε. Τότε πρόκειται για καταστροφή», δηλώνει.

Με τόσους πολλούς τραυματίες, τα ουκρανικά νοσοκομεία απλώς δεν έχουν συνήθως την πολυτέλεια να απομονώσουν τους μολυσμένους ασθενείς, πράγμα που σημαίνει ότι τα πολυανθεκτικά και επικίνδυνα βακτήρια εξαπλώνονται ανεξέλεγκτα.

Το πρόβλημα είναι ότι οι λοιμώξεις που προκαλούν πρέπει να αντιμετωπίζονται με ειδικά αντιβιοτικά από τον κατάλογο των «εφεδρικών». Όμως όσο πιο συχνά τα συνταγογραφούν οι γιατροί, τόσο πιο γρήγορα προσαρμόζονται τα βακτήρια, καθιστώντας και αυτά τα αντιβιοτικά αναποτελεσματικά.

«Πρέπει να εξισορροπήσουμε τη ζυγαριά μας», εξηγεί ο Δρ. Στρόκαν. «Από τη μία πλευρά, πρέπει να σώσουμε έναν ασθενή. Από την άλλη – δεν πρέπει να αναπαράγουμε νέους μικροοργανισμούς που θα έχουν αντοχή στα αντιμικροβιακά».

Στην περίπτωση του Μπεζβέρκνι οι γιατροί χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουν πολύ ακριβά αντιβιοτικά, τα οποία οι εθελοντές προμηθεύονταν από το εξωτερικό. Μετά από ένα χρόνο στο νοσοκομείο και πάνω από 100 επεμβάσεις, η κατάστασή του δεν είναι πλέον απειλητική για τη ζωή του.

Οι γιατροί κατάφεραν να σώσουν τη ζωή του. Αλλά καθώς οι παθογόνοι μικροοργανισμοί γίνονται όλο και πιο ανθεκτικοί, ο αγώνας για τη διάσωση άλλων γίνεται όλο και πιο δύσκολος.