Ο πρόσφατος θάνατος της γηραιότερης γυναίκας στον κόσμο,της Ισπανίδας Μαρίας Μπράνιας σε ηλικία 117 ετών μπορεί να έκανε πολλούς να αναρωτηθούν για τα μυστικά της μακροζωίας, αλλά οι επιστήμονες συνιστούν να αποφεύγουμε να παίρνουμε συμβουλές για το πώς θα ζήσουμε περισσότερο από τους ίδιους τους υπεραιωνόβιους.
Σύμφωνα με τον ιστότοπο των ρεκόρ Γκίνες, η Μπράνιας πίστευε ότι η μακροζωία της προερχόταν από «την τάξη, την ηρεμία, την καλή σχέση με την οικογένεια και τους φίλους, την επαφή με τη φύση, τη συναισθηματική σταθερότητα, την έλλειψη ανησυχιών και τύψεων, την πολλή θετικότητα και το να μένει μακριά από τοξικούς ανθρώπους».
Ωστόσο, ο Ρίτσαρντ Φάραγκερ, καθηγητής βιογεροντολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπράιτον, δηλώνει ότι στην πραγματικότητα οι επιστήμονες ακόμη προσπαθούν να καταλάβουν γιατί κάποιοι άνθρωποι ζουν πέρα από τα 100 χρόνια, αναφέρει ο Guardian.
Δύο βασικές θεωρίες
Σύμφωνα με τον Φάραγκερ, υπάρχουν δύο βασικές θεωρίες που δεν αποκλείουν η μία την άλλη.
Η πρώτη είναι ότι ορισμένα άτομα είναι απλώς τυχερά. Με άλλα λόγια, επειδή οι υπεραιωνόβιοι είχαν ορισμένες συνήθειες, δεν σημαίνει ότι οι συνήθειες αυτές ήταν που οδήγησαν στη μακροζωία τους – ένα λογικό άλμα, γνωστό ως «προκατάληψη επιβίωσης».
«Απλώς και μόνο επειδή έχετε επιβιώσει καπνίζοντας 60 τσιγάρα την ημέρα δεν σημαίνει ότι το κάπνισμα 60 τσιγάρων την ημέρα είναι καλό για εσάς» λέει ο καθηγητής.
Η δεύτερη θεωρία λέει ότι οι υπεραιωνόβιοι είχαν συγκεκριμένα γενετικά χαρακτηριστικά που τους έδιναν τα εφόδια για να ζήσουν περισσότερο – με άλλα λόγια είχαν καταστεί πιο ανθεκτικοί ως αποτέλεσμα των γονιδίων τους.
Ο Φάραγκερ υποστηρίζει ότι και οι δύο θεωρίες οδηγούν στην ίδια προειδοποίηση: «Ποτέ, μα ποτέ μην παίρνετε συμβουλές για την υγεία και τον τρόπο ζωής από έναν υπεραιωνόβιο».
Και εξηγεί: «Αυτό που βλέπετε στους περισσότερους υπεραιωνόβιους τις περισσότερες φορές – και αυτά είναι γενικεύσεις –είναι ότι δεν ασκούνται πολύ. Αρκετά συχνά, η διατροφή τους είναι μάλλον ανθυγιεινή», σημειώνοντας ότι ορισμένοι υπεραιωνόβιοι ήταν επίσης καπνιστές.
«Αυτό έρχεται σε αντίθεση με πολλά επιδημιολογικά στοιχεία που έχουμε για το πώς να παρατείνουμε το προσδόκιμο υγιούς ζωής», λέει, προσθέτοντας ότι μια μεγάλη μελέτη διαπίστωσε ότι το να μην καπνίζεις, να γυμνάζεσαι, να πίνεις με μέτρο και να τρως πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα μπορεί να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής έως και 14 χρόνια.
«Το γεγονός ότι οι υπεραιωνόβιοι κάνουν πολλά από αυτά τα ανθυγιεινά πράγματα και εξακολουθούν να ζουν πολλά χρόνια, σημαίνει ότι είτε είναι τυχεροί είτε πολύ καλά προικισμένοι γενετικά», λέει.
Η Μπράνιας αναγνώρισε ότι η τύχη έπαιξε ρόλο στη μακροζωία της, ενώ η κόρη της Ρόσα Μορέτ την απέδωσε κάποτε στη γενετική. «Δεν έχει πάει ποτέ στο νοσοκομείο, δεν έχει σπάσει ποτέ κανένα κόκαλο, είναι καλά, δεν πονάει», είχε πει το 2023.
Ο Χουάν Βισέντε Πέρεζ Μόρα από τη Βενεζουέλα ήταν ο γηραιότερος άνδρας στον κόσμο όταν απεβίωσε τον περασμένο Απρίλιο σε ηλικία 114 ετών και 311 ημερών
AP Photo/Gilberto Chacon
Ο καθηγητής υποστηρίζει επίσης ότι πολλοί από τους αναφερόμενους ως λόγους για τους οποίους οι υπεραιωνόβιοι ζουν περισσότερο, θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να είναι παραδείγματα αντίστροφης αιτιώδους συνάφειας. Ας πούμε, η ιδέα ότι η θετική σκέψη μπορεί να σε βοηθήσει να ζήσεις για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί, τουλάχιστον εν μέρει, να έχει τις ρίζες της στο ότι οι άνθρωποι είναι πιο αισιόδοξοι επειδή έχουν καλύτερη υγεία.
«Πότε ήταν η τελευταία φορά που είχατε μια πραγματικά θετική ψυχική στάση και ταυτόχρονα πονόδοντο;», αναρωτιέται ο Φάραγκερ.
Η βελτίωση του προσδόκιμου ζωής
Αλλά ενώ σε ατομικό επίπεδο μια δόση τύχης θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί κάποιοι άνθρωποι ζουν πάνω από τα 100, οι ειδικοί λένε ότι υπάρχουν γνωστοί παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση του προσδόκιμου ζωής σε επίπεδο πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των βελτιώσεων στην υγειονομική περίθαλψη και την υγιεινή.
«Από περίπου 100 χρόνια πριν, αυτό που αρχίσαμε να βλέπουμε ήταν τεράστια πρόοδος στο προσδόκιμο ζωής λόγω της μείωσης της πιθανότητας να πεθάνουν τα παιδιά», δήλωσε ο Ντέιβιντ Σινκλέρ, διευθύνων σύμβουλος του Διεθνούς Κέντρου Μακροζωίας, σημειώνοντας ότι αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα εμβόλια και το καθαρό νερό.
«Αυτό που είχαμε τα τελευταία 20 χρόνια, και θα δούμε τα επόμενα 20 χρόνια, είναι μια παρόμοια κατάσταση όσον αφορά την τρίτη ηλικία», δήλωσε ο Σινκλέρ, προσθέτοντας ότι αυτό περιλαμβάνει βελτιώσεις στα εμβόλια για τη γρίπη και τον έρπητα ζωστήρα, στατίνες και άλλα φάρμακα που θα βοηθήσουν στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής των ηλικιωμένων.
Επίσης, σημειώνει ο Σινκλέρ, ενώ οι ειδήσεις που διαβάζαμε για τους υπεραιωνόβιους είχαν την τάση να είναι αισιόδοξες, συχνά προέκυπτε ότι τα άτομα αυτά αντιμετώπιζαν προκλήσεις, όπως το να ζουν μόνα τους για πολλά χρόνια. «Η πραγματικότητα δεν είναι πάντα τόσο θετική όσο φαίνεται», υπογραμμίζει.
