Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν γαλαξία 32 φορές μεγαλύτερο από τον δικό μας – Γιατί τον ονόμασαν «Μπελά»

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν έναν τεράστιο ραδιογαλαξία 32 φορές μεγαλύτερο από τον γαλαξία μας. Τον ονόμασαν «Inkathazo», που στη γλώσσα των Ζουλού σημαίνει «μπελάς», καθώς έχουν βρει τον… μπελά τους προσπαθώντας να κατανοήσουν τη Φυσική που κρύβεται πίσω από αυτόν.

Οι ραδιογαλαξίες είναι πίδακες πλάσματος που σε ορισμένες περιπτώσεις εκτοξεύονται από τις υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες, εκατομμύρια έτη φωτός μέσα στο διαγαλαξιακό διάστημα. Το αέριο πλάσμα είναι τόσο καυτό, που περιγράφεται ως «μια σούπα ηλεκτρονίων που κινούνται κοντά στην ταχύτητα του φωτός». Αυτοί οι πίδακες πλάσματος λάμπουν σε ραδιοσυχνότητες, οπότε μπορούν να παρατηρηθούν με ραδιοτηλεσκόπιο. Συνεχίζουν να διαστέλλονται προς τα έξω καθώς περνάει ο χρόνος, μεγαλώνοντας τελικά τόσο πολύ ώστε να γίνουν γιγάντιοι ραδιογαλαξίες.

Εκατομμύρια ραδιογαλαξίες κανονικού μεγέθους είναι γνωστοί στην επιστήμη. Αλλά μέχρι το 2020 είχαν βρεθεί μόνο περίπου 800 γιγάντιοι ραδιογαλαξίες, σχεδόν 50 χρόνια από την αρχική ανακάλυψή τους. Ωστόσο, μια νέα γενιά ραδιοτηλεσκοπίων, συμπεριλαμβανομένου του MeerKAT της Νότιας Αφρικής , έχει αλλάξει τα δεδομένα: τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν ανακαλυφθεί περίπου 11.000 τέτοιοι γίγαντες.

Η νεότερη ανακάλυψη γιγάντιου ραδιογαλαξία από το MeerKAT είναι εξαιρετική. Οι πίδακες πλάσματος αυτού του κοσμικού γίγαντα εκτείνονται σε 3,3 εκατομμύρια έτη φωτός από άκρη σε άκρη – πάνω από 32 φορές το μέγεθος του δικού μας γαλαξία. Γράφοντας στο The Conversation, η αστρονόμος Καθλίν Τσάρλτον από το Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν, εξηγεί ότι εκείνη και η ομάδα της έδωσαν στον νέο ραδιογαλαξία το παρατσούκλι Inkathazo, που σημαίνει «μπελάς» στις γλώσσες isiXhosa και isiZulu της Νότιας Αφρικής. Το επέλεξαν επειδή τα βρήκαν σκούρα προσπαθώντας να κατανοήσουν τη Φυσική πίσω από αυτό που συμβαίνει με τον συγκεκριμένο ραδιογαλαξία.

Ανακαλύψεις με το MeerKAT

Το ραδιοτηλεσκόπιο MeerKAT βρίσκεται στην περιοχή Karoo της Νότιας Αφρικής, αποτελείται από 64 κεραίες και αποτελεί προάγγελο του Square Kilometre Array, το οποίο, όταν τεθεί σε λειτουργία γύρω στο 2028 θα είναι το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο στον κόσμο.

Ο Μπελάς είναι ο τρίτος γιγάντιος ραδιογαλαξίας που η Τσάρλτον και οι συνεργάτες της έχουν ανακαλύψει με το MeerKAT σε ένα σχετικά μικρό κομμάτι του ουρανού κοντά στον ισημερινό, το οποίο οι αστρονόμοι αποκαλούν «πεδίο COSMOS». Ωστόσο, ο Μπελάς δεν έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με πολλούς άλλους γιγάντιους ραδιογαλαξίες. Για παράδειγμα, οι πίδακες πλάσματος έχουν ασυνήθιστο σχήμα. Αντί να εκτείνονται ευθεία από άκρη σε άκρη, ένας από αυτούς είναι λυγισμένος.

Επιπλέον, ο Μπελάς ζει στο κέντρο ενός σμήνους γαλαξιών και όχι σε σχετική απομόνωση, γεγονός που θα πρέπει να δυσχεραίνει την ανάπτυξη των πιδάκων πλάσματος σε τόσο τεράστια μεγέθη. Η θέση του εντός ενός σμήνους εγείρει ερωτήματα σχετικά με το ρόλο των περιβαλλοντικών αλληλεπιδράσεων στο σχηματισμό και την εξέλιξη αυτών των γιγάντιων γαλαξιών.

Τι δείχνουν οι φασματικοί χάρτες

Για να λύσουν αυτό το κοσμικό αίνιγμα, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν τους φασματικούς χάρτες υψηλής ανάλυσης που δημιουργεί το MeerKAT. Αυτοί οι χάρτες παρακολουθούν την ηλικία του πλάσματος σε διάφορα μέρη του γαλαξία, παρέχοντας ενδείξεις για τις φυσικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα.

Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ενδιαφέρουσες πολυπλοκότητες στους πίδακες του Μπελά. Ορισμένα ηλεκτρόνια μέσα στους πίδακες πλάσματος λαμβάνουν απροσδόκητες ενεργειακές ενισχύσεις. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό μπορεί να συμβεί όταν οι πίδακες συγκρούονται με καυτό αέριο στα κενά μεταξύ των γαλαξιών ενός σμήνους. Αυτό τους δίνει ενδείξεις για το τι είδους Φυσική πλάσματος μπορεί να ισχύει σε αυτά τα ακραία μέρη του σύμπαντος, που δεν είχαν προβλέψει προηγουμένως.