Οι ιρανικοί πύραυλοι και πώς τους αντιμετωπίζει το Ισραήλ – Στο «μικροσκόπιο» τα οπλικά συστήματα

Η πυραυλική επίθεση της Τρίτης, ήταν πολύ ποιο σοβαρή από το προηγούμενο ιρανικό χτύπημα του Απριλίου και έχει αυξήσει το διακύβευμα σε μια ήδη εξαιρετικά τεταμένη στιγμή σε όλη τη Μέση Ανατολή.

Οι Brad Lendon και Gianluca Mezzofiore του CNNi, ρίχνουν μια πρώτη ματιά στις βαλλιστικές πυραυλικές δυνατότητες του Ιράν και στα αμυντικά συστήματα που χρησιμοποιούν οι ισραηλινές και άλλες δυνάμεις στην περιοχή.

Τα ιρανικά πυραυλικά συστήματα

Η Τεχεράνη διαθέτει χιλιάδες βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ με ποικιλία βεληνεκών, σύμφωνα με την έκθεση «Missile Threat Project 2021» του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS).

Οι ακριβείς αριθμοί για κάθε τύπο βλήματος είναι άγνωστοι. Ωστόσο, ο στρατηγός της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ Kenneth McKenzie είπε στο Κογκρέσο το 2023 ότι το Ιράν διέθετε «πάνω από 3.000» βαλλιστικούς πυραύλους.

Οι βαλλιστικοί πύραυλοι μεταφέρουν το εκρηκτικό τους φορτίο (τοποθετημένο στην κεφαλή του πυραύλου) έξω ή κοντά στα όρια της ατμόσφαιρας της Γης. Μόλλις ο πύραυλος φτάσει το προγραμματισμένο ύψος, τότε εξαπολύεται η κεφαλή προς τον στόχο. Η ικανότητα των βαλλιστικών πυραύλων να φτάνουν τόσο ψηλά στον ουρανό, τους επιτρέπει να καλύπτουν πολύ μεγάλες αποστάσεις από το σημείο εκτόξευσης στον στόχο τους, ακόμα και μεταξύ ηπείρων, δίνοντάς τους τον χαρακτηρισμό «διηπειρωτικούς».

Ειδικοί σε θέματα όπλων που ανέλυσαν επαληθευμένα βίντεο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τα σημεία που έπεσαν οι πύραυλοι, είπαν στο CNNi ότι το Ιράν χρησιμοποίησε παραλλαγές του βαλλιστικού πυραύλου «Shahab-3» στην τελευταία επίθεση στο Ισραήλ.

Το «Shahab-3» είναι το θεμέλιο για όλους τους βαλλιστικούς πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς του Ιράν που χρησιμοποιούν υγρό προωθητικό, σύμφωνα με τον Patrick Senft, συντονιστή έρευνας στην Υπηρεσία Έρευνας Εξοπλισμού (ARES).

Η έκθεση «Missile Threat Project» λέει ότι οι Shahab-3 μπήκαν σε υπηρεσία το 2003. Μπορούν να μεταφέρουν κεφαλή 760 έως 1.200 κιλών και μπορεί να εκτοξευτεί από κινητούς εκτοξευτές καθώς και από σιλό.

Το «Iran Watch» λέει ότι οι νεότερες παραλλαγές του Shahab-3, οι πύραυλοι Ghadr και Emad, έχουν ακτίνα ευστοχίας κοντά στα 300 μέτρα των επιδιωκόμενων στόχων τους.

Τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η Τεχεράνη χρησιμοποίησε έναν νέο πύραυλο, τον «Fattah-1», στις επιθέσεις. Η Τεχεράνη περιγράφει το «Fattah-1» ως «υπερηχητικό» πύραυλο – που σημαίνει ότι ταξιδεύει με ταχύτητα 5 Mach, ή πέντε φορές την ταχύτητα του ήχου (περίπου 6.100 χιλιόμετρα την ώρα).

Ωστόσο, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι σχεδόν όλοι οι βαλλιστικοί πύραυλοι φτάνουν σε υπερηχητική ταχύτητα κατά τη διάρκεια των πτήσεων τους, ειδικά καθώς καταδύονται προς τους στόχους τους.

Ο όρος «υπερηχητικός» χρησιμοποιείται συχνά για να αναφερθεί σε αυτά που ονομάζονται «υπερηχητικά οχήματα ολίσθησης» και «υπερηχητικοί πύραυλοι κρουζ», εξαιρετικά προηγμένα όπλα που μπορούν να ελίσσονται με υπερηχητική ταχύτητα μέσα στην ατμόσφαιρα της Γης. Αυτό καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την κατάρριψή τους.

Ο «Fattah-1» δεν είναι τίποτα από αυτά τα δύο, σύμφωνα με τον Φάμπιαν Χιντζ, ερευνητή στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, ο οποίος έγραψε για το θέμα πέρυσι.

Ο Χιντζ λέει ότι ο «Fattah-1» φαίνεται να έχει μια κεφαλή σε ένα «καθοδηγούμενο όχημα επανεισόδου», το οποίο του επιτρέπει να αλλάζει πορεία για να αποφύγει την πυραυλική άμυνα κατά τη διάρκεια ενός μικρού τμήματος της κατάδυσής του προς τον στόχο του.

Παρόλα αυτά, η συγκεκριμένη ικανότητα θα ήταν μια βελτίωση σε σχέση με τους προηγούμενους πυραύλους του Ιράν, λέει ο Χιντζ.

Ωστόσο, οι αναλυτές είναι δύσπιστοί απέναντι στο ενδεχόμενο το Ιράν να έχει χρησιμοποιήσει τον νέο πύραυλο για πρώτη φορά το βράδυ της Τρίτης.

«Είναι ένας από τους νεότερους βαλλιστικούς πυραύλους τους και έχουν πολλά να χάσουν από τη χρήση του», είπε ο Τρέβορ Μπόλ, απόστρατος αξιωματικός, τεχνικός εκρηκτικών μηχανισμών του Αμερικανικού Στρατού.

«Σε περίπτωση που ένας από αυτούς τους πυραύλους δεν λειτουργούσε σωστά, τότε το Ισραήλ θα μπορούσε να αποκτήσει πρόσβαση στην τεχνολογία και τις δυνατότητες του πυραύλου. Απλέ ισχυριζόμενο ότι χρησιμοποίησε συτούς τους πυραύλους, το Ιράν κερδίζει πόντους στην προπαγάνδα και δεν διακινδυνεύει τίποτα«, συμπλήρωσε ο Μπόλ.

Η αντιπυραυλική άμυνα του Ισραήλ

Το Ισραήλ χρησιμοποιεί μια σειρά συστημάτων για να αποκλείσει επιθέσεις από τα πάντα, από βαλλιστικούς πυραύλους με τροχιές που τους βγάζουν από την ατμόσφαιρα έως πυραύλους κρουζ και ρουκέτες χαμηλής πτήσης.

Μεγάλη προσοχή έχει δοθεί στο εξαιρετικά αποτελεσματικό του σύστημα «Iron Dome» (σ. σ. «Σιδερένιος Θόλος»), το οποίο χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση των εισερχόμενων πυραύλων και όπλων πυροβολικού.

Αλλά ο Iron Dome είναι το κατώτατο στρώμα της πυραυλικής άμυνας του Ισραήλ και δεν είναι το σύστημα που θα είχε χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση των βαλλιστικών πυραύλων που εκτοξεύθηκαν το βράδυ της Τρίτης, σύμφωνα με τον Οργανισμό Πυραυλικής Άμυνας της χώρας (IMDO).

Το επόμενο σκαλοπάτι στην κλίμακα της πυραυλικής άμυνας είναι το «David’s Sling» (σ.σ. «Σφεντόνα του Δαβίδ»), το οποίο προστατεύει από απειλές μικρού και μεσαίου βεληνεκούς, σύμφωνα με το IMDO.

Το σύστημα «David’s Sling», παράγεται από κοινού από την ισραηλινή βιομηχανία κατασκευής αμυντικού εξοπλισμού «RAFAEL» και την αμερικανική «Raytheon». Χρησιμοποιεί πυραύλους «Stunner» και «SkyCeptor» για να χτυπήσει κατευθείαν και να αναχαιτίσει στόχους έως και 299,3 χιλιόμετρα μακριά, σύμφωνα με την έκθεση «Missile Threat Project» του CSIS.

«Πάνω» από το «David’s Sling» βρίσκονται τα συστήματα «Arrow 2» και «Arrow 3» του Ισραήλ, που αναπτύχθηκαν και αυτά από κοινού με τις ΗΠΑ.

Το Arrow 2 χρησιμοποιεί κεφαλές διασποράς για να καταστρέψει τους εισερχόμενους βαλλιστικούς πυραύλους στην τερματική τους φάση – καθώς καταδύονται προς τους στόχους τους – στην ανώτερη ατμόσφαιρα, σύμφωνα με το CSIS.

Το Arrow 2 έχει βεληνεκές 90.1 χιλιομέτρων και μέγιστο υψόμετρο 51.4 χιλιομέτρων. Θεωρείται ως μια αναβάθμιση του συστήματος Patriot που χρησιμοποιούν οι ΗΠΑ και άλλες χώρες.

Εν τω μεταξύ, το Arrow 3 χρησιμοποιεί τεχνολογία hit-to-kill (σ.σ. απευθείας χτύπημα) για να αναχαιτίσει τους εισερχόμενους βαλλιστικούς πυραύλους στο διάστημα, προτού εισέλθουν ξανά στην ατμόσφαιρα καθοδόν προς στόχους.

Κατά τη διάρκεια της επίθεσης το βράδυ της Τρίτης, ο αμερικανικός στρατός είπε ότι εκτόξευσε τουλάχιστον 12 πυραύλους αναχαίτησης εναντίον των εισερχόμενων ιρανικών πυραύλων.

Η απάντηση των ΗΠΑ προήλθε από τα αντιτορπιλικά κατευθυνόμενων πυραύλων USS Cole και USS Bulkeley που επιχειρούσαν στην ανατολική Μεσόγειο Θάλασσα, δήλωσε ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου Υποστράτηγος Pat Ryder.

Το Πεντάγωνο δεν διευκρίνισε τους πυραύλους αναχαίτησης που χρησιμοποιήθηκαν, αλλά τα αντιτορπιλικά των ΗΠΑ είναι εξοπλισμένα με το αντιβαλλιστικό σύστημα Aegis, με πυραύλους αναχαίτισης που μπορούν να χτυπήσουν και να καταστρέψουν τους εισερχόμενους βαλλιστικούς πυραύλους στη μέση ή τερματική φάση τους.

Η Πολεμική Αεροπορία της Ιορδανίας αναχαίτισε επίσης ιρανικούς πυραύλους το βράδυ της Τρίτης, δήλωσε Ιορδανός αξιωματούχος, αλλά δεν δόθηκαν λεπτομέρειες.

Κατά τη διάρκεια της ιρανικής επίθεσης του Απριλίου, ισραηλινά και αμερικανικά πολεμικά αεροσκάφη κατέρριψαν μεγάλο αριθμό από τα εισερχόμενα ιρανικά πυρά. Αλλά το Ιράν πραγματοποίησε αυτή την επίθεση σε μεγάλο βαθμό με πιο αργά drones, τα οποία ήταν πολύ πιο εύκολο να αναχαιτιστούν σε σύγκριση με τις βαλλιστικές κεφαλές που έπεφταν κάθετα σε στόχους στο Ισραήλ.

Πηγή: What are the missiles in Iran’s arsenal and how does Israel counter them?