Οριστική συμφωνία ΗΠΑ – Ουκρανίας: Στον Λευκό Οίκο ο Ζελένσκι την Παρασκευή για υπογραφές

Αργά το βράδυ της Τρίτης (25/2) έγινε γνωστό ότι την Τετάρτη θα συνεδριάσει το υπουργικό συμβούλιο στο Κίεβο με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να προτείνει την άμεση υπογραφή της συμφωνίας και στη συνέχεια θα προχωρήσει στο τελικό στάδιο μεταβαίνοντας στις ΗΠΑ για τη συνάντηση με τον πλανητάρχη την Παρασκευή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πηγή της ουκρανικής κυβέρνησης ανέφερε στο Sky News ότι το Κίεβο έχει συμφωνήσει προφορικά σε όλους τους και απομένει το «πράσινο φως» από το υπουργικό συμβούλιο για το τυπικό σκέλος.

Όπως αναφέρει το βρετανικό μέσο: «Η συμφωνία, μόλις υπογραφεί, θα μπορούσε να ξεκλειδώσει μια νέα μακροπρόθεσμη συνεργασία μεταξύ του Κιέβου και του Λευκού Οίκου μετά από εβδομάδες όλο και πιο τεταμένων ανταλλαγών. Το προσχέδιο συντάχθηκε πολύ γρήγορα, έγινε άμεση ανταλλαγή των εγγράφων για την από κοινού επιβεβαίωση της ορθότητας των όρων και πλέον απομένει η συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι για να υπογραφεί».

Το Sky News σημειώνει πως «κλειδί» στη συμφωνία που περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός νέου ταμείου για επενδύσεις σε ορυκτά, υλικά σπάνιων γαιών και άλλους πολύτιμους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας, ήταν ότι δεν περιλαμβάνεται η αρχική απαίτηση των Ηνωμένων Πολιτειών για δικαίωμα 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων (395 δισεκατομμύρια λίρες) σε πιθανά έσοδα από τους πόρους. Ο Ζελένσκι είχε απορρίψει προηγουμένως μια τόσο υψηλή τιμή ως μη «σοβαρή» συζήτηση.

Ικανοποίηση και στις δύο πλευρές

Από την πλευρά του, ο Τραμπ θεωρεί τη συναλλαγή ορυκτών με την Ουκρανία ως έναν δίκαιο τρόπο για την ανάκτηση των δισεκατομμυρίων δολαρίων που οι Ηνωμένες Πολιτείες έδωσαν στο Κίεβο -μέσω όπλων και οικονομικής υποστήριξης- για να βοηθήσουν τις ένοπλες δυνάμεις στον αγώνα τους κατά της ευρείας κλίμακας εισβολής της Ρωσίας τα τελευταία τρία χρόνια.

Παράλληλα, το έγγραφο δεν παρέχει δέσμευση από την Ουάσιγκτον για εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία μετά από οποιαδήποτε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με τον Βλαντίμιρ Πούτιν – κάτι που το Κίεβο ζητούσε απεγνωσμένα.

Οι δύο πλευρές «συμφώνησαν σε μια συμφωνία πλαίσιο για το πώς θα δημιουργηθεί ένα ταμείο που θα γεμίζει με μερίδιο ορυκτών και άλλων φυσικών πόρων», είπε η κυβερνητική πηγή, υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Αυτό είναι ένα πολιτικό βήμα για να διασφαλιστεί ότι τα έσοδα από πόρους χρησιμοποιούνται για την ασφάλεια και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας» πρόσθεσε. Το ταμείο θα περιλαμβάνει αμερικανικά χρήματα που θα επενδυθούν σε φυσικούς πόρους της Ουκρανίας, με τα κέρδη να μοιράζονται μεταξύ της Ουάσιγκτον και του Κιέβου, όπως γίνεται κατανοητό.

«Η συμφωνία για τα ορυκτά είναι μόνο ένα μέρος της εικόνας. Έχουμε ακούσει πολλές φορές από την αμερικανική κυβέρνηση ότι είναι μέρος μιας ευρύτερης εικόνας», δήλωσε την Τρίτη στους Financial Times, η Ολχα Στεφανίσινα, αντιπρόεδρος της ουκρανικής κυβέρνησης και υπουργός Δικαιοσύνης της χώρας που ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων.

«Ο Τραμπ ολόψυχα δεσμευμένος στην ειρηνευτική συμφωνία»

Το βράδυ της Τρίτης, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λεβίτ ρωτήθηκε εάν μπορεί να διαβεβαιώσει τους δημοσιογράφους ότι η διαδικασία διαπραγμάτευσης για την ειρήνη στην Ουκρανία «δεν θα είναι τόσο μονόπλευρη όσο φαίνεται να νομίζουν οι Ευρωπαίοι». Η ίδια απάντησε πως ο Τραμπ «ξέρει πώς να κάνει μια συμφωνία καλύτερα από οποιονδήποτε και γι’αυτό ανέλαβε το αξίωμα της αμερικανικής προεδρίας» και πρόσθεσε: «Ο πρόεδρος Τραμπ έχει κάνει σημαντικές βελτιώσεις για τον τερματισμό του πολέμου και θέλει να μπει ένα τέλος αιματοχυσία και τους φόνους. Ο πρόεδρος κληρονόμησε αυτό το χάος λόγω της ανικανότητας της προηγούμενης κυβέρνησης και δεσμεύτηκε ότι θα το διορθώσει. Είναι ολόψυχα δεσμευμένος στην επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία».

Οι σπάνιες γαίες που κλείδωσα το «ντιλ»

Το Κίεβο εκτιμά ότι περίπου το 5% των «κρίσιμων πρώτων υλών» στον κόσμο βρίσκονται στην Ουκρανία. Αυτό περιλαμβάνει περίπου 19 εκατομμύρια τόνους αποδεδειγμένων αποθεμάτων γραφίτη, για τα οποία η κρατική υπηρεσία γεωλογικής έρευνας της Ουκρανίας λέει ότι καθιστά τη χώρα «μία από τις πέντε κορυφαίες χώρες» για την προμήθεια του ορυκτού.

Ο γραφίτης χρησιμοποιείται για την κατασκευή μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα. Η Ουκρανία διαθέτει επίσης το ένα τρίτο όλων των ευρωπαϊκών κοιτασμάτων λιθίου, το βασικό συστατικό στις τρέχουσες μπαταρίες.

Πριν από τη ρωσική εισβολή, το παγκόσμιο μερίδιο της Ουκρανίας στην παραγωγή τιτανίου, ένα ελαφρύ μέταλλο που χρησιμοποιείται στην κατασκευή όλων, από αεροπλάνα μέχρι σταθμούς παραγωγής ενέργειας, ήταν 7%.

Επιπλέον, η Ουκρανία έχει σημαντικά κοιτάσματα μετάλλων σπάνιων γαιών. Πρόκειται για μια ομάδα 17 στοιχείων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή όπλων, ανεμογεννητριών, ηλεκτρονικών ειδών και άλλων προϊόντων ζωτικής σημασίας για τον σύγχρονο κόσμο. Ορισμένα από τα κοιτάσματα ορυκτών, ωστόσο, έχουν κατασχεθεί από τη Ρωσία.

Σύμφωνα με την Γιούλια Σβιριντένκο, υπουργό Οικονομίας της Ουκρανίας, πόροι αξίας 350 δισ. δολαρίων ήτοι 333 δισ. ευρώ παραμένουν στα κατεχόμενα από τη Ρωσία εδάφη.

Το 2022, η SecDev, μια εταιρεία συμβούλων γεωπολιτικών κινδύνων με έδρα τον Καναδά, διεξήγαγε μια αξιολόγηση, η οποία διαπίστωσε ότι η Ρωσία είχε καταλάβει το 63% των ουκρανικών ανθρακωρυχείων και τα μισά κοιτάσματα μαγγανίου, καισίου, τανταλίου και σπάνιων γαιών.

Ο Δρ. Ρόμπερτ Μούγκα, διευθυντής της SecDev, λέει ότι τέτοια ορυκτά προσθέτουν μια «στρατηγική και οικονομική διάσταση» στη συνεχιζόμενη επιθετικότητα της Ρωσίας. Με την κατάσχεσή τους, λέει, η Μόσχα αρνείται τα έσοδα πρόσβασης για την Ουκρανία, επεκτείνει τη δική της βάση πόρων και επηρεάζει τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.

Γιατί θέλουν οι ΗΠΑ τα ορυκτά

Τα ορυκτά «είναι το θεμέλιο της οικονομίας του 21ου αιώνα», εξηγεί ο Δρ. Μούγκα. «Είναι βασικές για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τις στρατιωτικές εφαρμογές και τη βιομηχανική υποδομή και διαδραματίζουν έναν αυξανόμενο στρατηγικό ρόλο στη γεωπολιτική και τη γεωοικονομία», πρόσθεσε.

Επιπλέον, οι ΗΠΑ επιθυμούν μια συμφωνία για τους ορυκτούς πόρους της Ουκρανίας επειδή θέλουν να μειώσουν την εξάρτηση από την Κίνα, η οποία ελέγχει το 75% των κοιτασμάτων σπάνιων γαιών στον κόσμο, σύμφωνα με την Geological Investment Group.

Τον Δεκέμβριο η Κίνα απαγόρευσε τις εξαγωγές ορισμένων ορυκτών σπάνιων γαιών στις ΗΠΑ, έχοντας προηγουμένως περιορίσει τις εξαγωγές ορυκτών προς τις ΗΠΑ το προηγούμενο έτος.

Τη Δευτέρα (24/2), ενόψει μιας επίσκεψης με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου Μάικ Βαλτς δήλωσε στο αμερικανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο NewsNation ότι η συμφωνία αφορούσε «την οικονομική ανάπτυξη της πίτας και τη δέσμευση των ΗΠΑ και της Ουκρανίας μαζί για το μέλλον».