Η κλιμακούμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή έχει επαναφέρει τη σημαντικότερη πετρελαϊκή αρτηρία του κόσμου στο παγκόσμιο προσκήνιο και προκαλεί νευρικότητα στους αναλυτές, που αρχίζουν να βλέπουν τώρα μια πραγματική απειλή για τις προμήθειες πετρελαίου.
Το πόσο ψηλά θα ανέβουν οι τιμές εξαρτάται από το αν ο ΟΠΕΚ θα χρησιμοποιήσει την πλεονάζουσα πετρελαϊκή του ικανότητα για να καλύψει το κενό, αλλά και πόσο ακραίες θα είναι οι αντιδράσεις των εμπλεκόμενων χωρών.
Άλλωστε σύμφωνα με τον «βασικό κανόνα» στις αγορές εμπορευμάτων είναι ότι αν η προσφορά περιορίζεται σοβαρά, τότε η τιμή συχνά εκτοξεύεται σε πέντε έως δέκα φορές το κανονικό της επίπεδο, σχολιάζει σχετικά ο επικεφαλής αναλυτής εμπορευμάτων στη σουηδική τράπεζα SEB.
Σε «κίνδυνο» το 4% της παγκόσμιας προμήθειας
Το Ιράν αποτελεί βασικό παράγοντα στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, καθώς παράγει σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ημερησίως και εκτιμάται ότι το 4% της παγκόσμιας προμήθειας θα μπορούσε να κινδυνεύσει εάν η πετρελαϊκή υποδομή του Ιράν γίνει στόχος για το Ισραήλ.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί στους αναλυτές το γεγονός πως μία ενδεχόμενη ισραηλινή απάντηση θα μπορούσε να στοχοθετήσει το νησί Kharg του Ιράν, το οποίο ευθύνεται για το 90% των εξαγωγών αργού της χώρας, με τον αναλυτή της MST Marquee Saul Kavonic, να βλέπει αυξημένες πιθανότητες για ένα τέτοιο χτύπημα.
Πόσο σημαντικά είναι τα Στενά του Ορμούζ
Το 2022, η ροή πετρελαίου στο Στενό του Ορμούζ ήταν κατά μέσο όρο 21 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών για την Ενέργεια (EIA).
Αυτό ισοδυναμεί με το 21% περίπου του παγκόσμιου εμπορίου αργού πετρελαίου.
Η αδυναμία του πετρελαίου να περάσει από ένα σημαντικό σημείο διόδου, έστω και προσωρινά, μπορεί να αυξήσει τις παγκόσμιες τιμές της ενέργειας, να αυξήσει το κόστος μεταφοράς και να δημιουργήσει σημαντικές καθυστερήσεις στον εφοδιασμό.
Για πολλούς ενεργειακούς αναλυτές, ένα γεγονός όπου θα υπάρξει αποκλεισμός ή σημαντική διακοπή των ροών μέσω του Στενού του Ορμούζ, θεωρείται ως το χειρότερο σενάριο – ένα σενάριο που θα μπορούσε να ωθήσει τις τιμές του πετρελαίου να σκαρφαλώσουν πολύ πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι.
Πόσο πιθανό είναι να υπάρξει πρόβλημα εφοδιασμού
Ο Οργανισμός Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών (ΟΠΕΚ), του οποίου ηγείται ντε φάκτο η Σαουδική Αραβία, έχει αρκετή εφεδρική πετρελαϊκή ικανότητα για να αντισταθμίσει οποιαδήποτε απώλεια της ιρανικής προμήθειας, εάν τα ισραηλινά αντίποινα θέσουν εκτός λειτουργίας ορισμένες από τις εγκαταστάσεις της χώρας.
Αλλά μεγάλο μέρος αυτής της εφεδρικής δυναμικότητας βρίσκεται στην περιοχή του Κόλπου, οπότε αν οι πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας ή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, για παράδειγμα, στοχοποιηθούν επίσης, ο κόσμος θα μπορούσε να αντιμετωπίσει πρόβλημα εφοδιασμού με πετρέλαιο.
Πόσο ψηλά μπορεί να φτάσουν οι τιμές
Σύμφωνα με τους αναλυτές στο σενάριο μιας επίθεσης στην ιρανική παραγωγή, θα μπορούσε να περιοριστεί έως και περίπου 3%. Αυτό από μόνο του θα μπορούσε να δει το πετρέλαιο να φτάνει ή να ξεπερνά τα 100 δολάρια/βαρέλι.
Ωστόσο, εάν επηρεαστεί η διέλευση από τα Στενά του Ορμούζ, μιλάμε για αντίκτυπο στην τιμή του πετρελαίου που θα ήταν τρεις φορές μεγαλύτερος από τους κλυδωνισμούς της δεκαετίας του 1970, μετά την ιρανική επανάσταση και το αραβικό εμπάργκο πετρελαίου, και τώρα μιλάμε για 150 δολάρια και πλέον το βαρέλι πετρελαίου.
Μάλιστα, στο χειρότερο σενάριο που το Στενό του Ορμούζ κλείσει για ένα μήνα ή περισσότερο, τότε το αργό τύπου Brent θα εκτοξευθεί πιθανότατα στα 350 δολάρια/βαρόμετρο.
Τυχόν διαταραχές στη διέλευση κατά μήκος του Στενού του Ορμούζ θα είχαν σοβαρές συνέπειες για τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας.
Το 20% του παγκόσμιου εμπορίου υγροποιημένου φυσικού αερίου έρχεται από το Κατάρ και στη περίπτωση που το Στενό του Ορμούζ κλείσει θα μπορούσε δυνητικά να οδηγήσει σε διαταραχές στις ροές.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα αποτελούσε σοκ για τις παγκόσμιες αγορές φυσικού αερίου, και ιδίως για την Ευρώπη, η όσο πλησιάζει ο χειμώνας θα έχει όλο και πιο αυξημένη ζήτηση φυσικού αερίου για σκοπούς θέρμανσης.
