Γερμανία: Το πείραμα συνασπισμού απέτυχε – Ο Σολτς φεύγει, ο Μερτς έρχεται, η αβεβαιότητα παραμένει

Ίσως στην πιο τεταμένη, αλλά και πιο καθοριστική συγκυρία της τελευταίας 20ετίας, η Γερμανία βρίσκεται μπροστά στο φάσμα των πρόωρων εκλογών που πιθανότατα θα πραγματοποιηθούν στις 23 Φεβρουαρίου, μετά τη χαμένη ψήφο εμπιστοσύνης του Όλαφ Σολτς. Ουσιαστικά, ενός τρικομματικού… πειράματος (Σοσιαλιστές – SPD, Πράσινοι και Ελεύθεροι Δημοκράτες – FDP) που απέτυχε να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού, αφού επρόκειτο για εντελώς διαφορετικές πολιτικές χωρίς ίχνος κοινών στοιχείων. 

Η Γερμανία, η μηχανή της Ευρώπης έφτασε να έχει χάσει τη φωνή της και να… ψιθυρίζει. Η οικονομία της παρέμεινε στάσιμη. Οι υποδομές και η βιομηχανία της χρειάζονται απελπιστικά επενδύσεις. Στην αβεβαιότητα έρχονται να προστεθούν ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, η αυξανόμενη απειλή για την ασφάλεια της Ρωσίας και το απρόβλεπτο μιας δεύτερης προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ.

Η κατάρρευση Σολτς, μόλις εννέα μήνες πριν από τον προγραμματισμό των εκλογών, αποτελεί μια σημαντική πολιτική στιγμή για τη χώρα που θα οδηγηθεί για τέταρτη φορά σε πρόωρες εκλογές στα 75 χρόνια από την ίδρυση του σύγχρονου κράτους. Μια εξέλιξη που αντικατοπτρίζει πλήρως τη νέα εποχή ασταθούς πολιτικής σε μια χώρα γνωστή για τους ανθεκτικούς συνασπισμούς που βασίζονται στη συναίνεση.

Η έκτη φορά μεταπολεμικά

Αυτή ήταν η έκτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας που ένας καγκελάριος ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Μπούντεσταγκ και αφού την έχασε, πλέον το λόγο έχει ο Γερμανός Πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, ο οποίος είναι συνταγματικά αρμόδιος να προχωρήσει στη διάλυση της βουλής, ανοίγοντας τον δρόμο για τις πρόωρες εκλογές.

Ο Γερμανός καγκελάριος, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Mπρίτα Ερνστ, σε μια από τις σπάνιες κοινές εμφανίσεις τους εμφανίστηκε στην Ολομέλεια με μια σύντομη και λιτή ομιλία. Ζήτησε όχι απλώς την εμπιστοσύνη των Γερμανών βουλευτών αλλά των πολιτών, στους οποίους τελικά αποσκοπούσε η σημερινή διαδικασία.

Η βουλή ψήφισε τη διάλυση της υπάρχουσας κυβέρνησης με ψήφους 394 κατά και 207 κατά, ενώ 116 απείχαν. Ο καγκελάριος πρότεινε τη διάλυση του κοινοβουλίου στον ομοσπονδιακό πρόεδρο στο παλάτι «Bellevue» και πλέον αυτός έχει 21 ημέρες για να αποφασίσει εάν συμφωνεί και ζητήσει νέες βουλευτικές εκλογές εντός 60 ημερών, όπως ορίζει το άρθρο 39 του γερμανικού συντάγματος. Δεδομένου ότι όλα τα κόμματα που εκπροσωπούνται στην Μπούντεσταγκ τάσσονται υπέρ, η έγκριση θεωρείται επίσης δεδομένη.

Τα διαδοχικά ραντεβού του Σταϊνμάιερ

Παρόλα αυτά, ο Σταϊνμάιερ θα πρέπει να ακολουθήσει τα πρωτόκολλα. Ποια είναι αυτά; Θα πρέπει να συνομιλήσει με όλους τους προέδρους των κοινοβουλευτικών ομάδων τις επόμενες ημέρες για να διαπιστώσει εάν υπάρχει ακόμη δυνατότητα για σταθερή κυβερνητική πλειοψηφία.

Σύμφωνα με πληροφορίες του dpa, ο αρχηγός της κοινοβουλευτικής ομάδας του SPD, Ρολφ Μούτζενιχ και στη συνέχεια ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Φρίντριχ Μερτς (CDU) αναμένεται στο παλάτι «Bellevue» αύριο Τρίτη (17/12). Οι αρχηγοί του κόμματος των Πρασίνων Καταρίνα Ντρέγκε και Μπρίτα Χάμπελμαν είναι προσκεκλημένες την Τετάρτη και ακολουθεί ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του FDP Κρίστιαν Ντορ.

Την Πέμπτη, ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος θέλει να συνομιλήσει με τους αρχηγούς της κοινοβουλευτικής ομάδας του AfD Άλις Βάιντελ και Τίνο Χρουπάλα, καθώς και με τους Χάιντι Ρέικινεκ και Σόρεν Πέλμαν από την Αριστερά και στη συνέχεια με τη Σάχρσ Ζάρα Βάγκενκνεχτ από το BSW.

Ομιλία… επόμενου καγκελάριου από Μερτς

Την ίδια ώρα, οι δημοσκοπήσεις φέρνουν ως μεγάλο φαβορί για την καγκελαρία τον Φρίντριχ Μερτς. Ο άνθρωπος που ευρέως αναμένεται να γίνει ο επόμενος ηγέτης της Γερμανίας είναι ένας μακροχρόνιος αντίπαλος της πρώην καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, η οποία προσπάθησε να μετακινήσει το κόμμα τους πίσω στα δεξιά.

Ο Μερτς εξαπέλυσε σκληρή κριτική στον Σολτς και την συγκυβέρνησή του, που απέτυχε. Με αέρα νίκης, δεδομένου ότι το κόμμα του προηγείται στις δημοσκοπήσεις, είπε στην ομιλία του:

«Θα έπρεπε να είχατε ζητήσει την ψήφο εμπιστοσύνης της βουλής νωρίτερα. Αφήνετε τη χώρα σε μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές κρίσεις που έχει περάσει στη μεταπολεμική ιστορία της. Είναι ντροπιαστική η συνολική εικόνα σας και της κυβέρνησής σας σε ευρωπαϊκό επίπεδο».

Το who is who του Μερτς

Σύμφωνα με ανάλυση της Washington Post, πρόκειται για εταιρικό δικηγόρο με εκπαίδευση, γνωστό για τις φανταχτερές επιδείξεις του πλούτου που απέκτησε στον ιδιωτικό τομέα. Οι κοντινοί του άνθρωποι τον περιγράφουν ως άμεσο και πραγματιστή, αλλά και αλαζονικό και ευαίσθητο.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Μερτς βρίσκεται σε ισχυρή θέση για να γίνει καγκελάριος μετά τις πρόωρες εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου στη Γερμανία, με τη Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU) και το αδελφό της κόμμα της Βαυαρίας, τη Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU), σε πορεία για να δημιουργήσουν άνετη πρωτιά.

Ένας αυτοαποκαλούμενος κοινωνικός συντηρητικός και οικονομικός φιλελεύθερος, ο Μερτς έχει περάσει χρόνια κυνηγώντας τη δουλειά των ονείρων του. Στα 69 του, θα ήταν το γηραιότερο άτομο που θα αναλάβει τα καθήκοντά του ως καγκελάριος μετά τον Κόνραντ Αντενάουερ, τον πρώτο μεταπολεμικό ηγέτη της κυβέρνησης της Δυτικής Γερμανίας, ο οποίος ήταν 73 ετών.

Ο Μερτς έχει υποσχεθεί «πολιτικές που θα ωθήσουν τη Γερμανία προς τα εμπρός, θα κάνουν τη χώρα να λειτουργήσει ξανά και ίσως επίσης να μας κάνουν περήφανους για τη χώρα μας, για τη Γερμανία, ξανά».

Ο ίδιος προέρχεται από μια συντηρητική καθολική οικογένεια στην αγροτική περιοχή Σάουερλαντ της δυτικής Γερμανίας. Εντάχθηκε στη νεολαία του CDU το 1972 και μπήκε με πλήρη απασχόληση στην πολιτική το 1989, όταν έγινε βουλευτής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Μετά από μια θητεία στις Βρυξέλλες, εξελέγη το 1994 στην Μπούντεσταγκ, την κάτω βουλή του γερμανικού κοινοβουλίου, όπου υπηρέτησε μέχρι το 2009. Έγινε περισσότερο γνωστός επειδή υποστήριξε το 2003 ότι οι γερμανικοί φορολογικοί κανόνες πρέπει να είναι αρκετά απλοί ώστε μια οικογένεια να μπορεί να υπολογίσει τι χρωστάει σε ένα σουβέρ.

Τι δείχνουν τα γκάλοπ για τις εκλογές

Η κυβέρνηση Σολτς τελείωσε και επίσημα. Η τρικομματική κυβέρνηση κατέρρευσε ύστερα από την ρήξη του Σολτς με τον επικεφαλής του FDP Κρίστιαν Λίντνερ για το σχεδιαζόμενο οικονομικό πρόγραμμα. Το FDP τέθηκε εκτός συνασπισμού και ο Σολτς αναγκάστηκε – έστω και με καθυστέρηση – να προσφύγει στο κοινοβούλιο για ψήφο εμπιστοσύνης για να επισφραγιστεί το τέλος του.

Η χώρα οδηγείται στις κάλπες με τον Φρίντριχ Μερτς, τον ηγέτη των Χριστιανοδημοκρατών (CDU/CSU), να είναι το ακλόνητο φαβορί για νέος καγκελάριος της Γερμανίας. Υπάρχει όμως και ένας αστερίσκος: Οι Χριστιανοδημοκράτες, βάσει των δημοσκοπήσεων, δεν συγκεντρώνουν ποσοστό για την απόλυτη πλειοψηφία, οπότε θα χρειαστούν τουλάχιστον ένα εταίρο για να σχηματίσουν κυβέρνηση.

Το σύστημα στη Γερμανία είναι αναλογικό, οπότε οι δημοσκοπήσεις αποτελούν μια ένδειξη για έναν πιθανό κυβερνητικό συνασπισμό, ο οποίος θα πρέπει να έχει ποσοστό 50%. Σύμφωνα με λοιπόν με το μέσο όρο των μετρήσεων, το CDU/CSU εμφανίζεται να συγκεντρώνει 32,5%, η ακροδεξιά AfD 18%, το SPD 16%, οι Πράσινοι 12,5%, η νέα αριστερή συμμαχία της Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW) 6%, το FDP 4% και το Die Linke 3%.

Τα ποσοστά δείχνουν πως η εξίσωση θα είναι δύσκολη για τους Χριστιανοδημοκράτες. Πρώτο στη λίστα για συνεργασία είναι το FDP, ωστόσο θα πρέπει να ανεβάσει τα ποσοστό του για να μπει στη Βουλή, καθώς το όριο εισόδου είναι στο 5%.

Άρα ο επόμενος πιθανότερος σύμμαχος δεν είναι παρά το SPD, σε μια επανάληψη του «μεγάλου συνασπισμού» του 2005, ο οποίος ωστόσο αυτή τη φορά δεν θα είναι και τόσο… μεγάλος. To SPD αναμένεται να δώσει μάχη για τη δεύτερη θέση, αλλά οι δημοσκοπήσεις αυτή τη στιγμή δείχνουν πως η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη μετά τους Χριστιανοδημοκράτες στο επόμενο κοινοβούλιο θα είναι η ακροδεξιά «Εναλλακτική για τη Γερμανία».