Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων επιβεβαίωσε την ανακάλυψη μιας υπερ-Γης που βρίσκεται σε τροχιά στην κατοικήσιμη ζώνη ενός κοντινού άστρου που μοιάζει με τον Ήλιο.
Ο νέος πλανήτης, που αρχικά εντόπισε πριν από δύο χρόνια ο επιστήμονας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Δρ Michael Cretignier, και ονομάστηκε HD 20794 d, έχει μάζα εξαπλάσια της Γης και περιφέρεται γύρω από ένα άστρο παρόμοιο με τον Ήλιο μας, που βρίσκεται σε απόσταση μόλις 20 ετών φωτός.
Η τροχιά του τον τοποθετεί εντός της κατοικήσιμης ζώνης του συστήματος, που σημαίνει ότι βρίσκεται στην κατάλληλη απόσταση από το άστρο του για να διατηρήσει υγρό νερό στην επιφάνειά του, ένα βασικό συστατικό για τη ζωή όπως την ξέρουμε, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε τώρα στο περιοδικό Astronomy & Astrophysics.
Πώς εντοπίστηκε ο πλανήτης HD 20794 d
Ο Cretignier ανακάλυψε για πρώτη φορά ένα υποψήφιο σήμα εξωπλανήτη το 2022, ενώ ανέλυε αρχειοθετημένα δεδομένα που κατέγραψε ο φασματογράφος HARPS (High Accuracy Radial Velocity Planet Searcher) στο αστεροσκοπείο La Silla στη Χιλή. Τα δεδομένα αυτά αναλύουν το φως που απορροφάται και εκπέμπεται από τα αντικείμενα. Ο Cretignier εντόπισε διακριτές, περιοδικές μετατοπίσεις στο φάσμα του φωτός που εκπέμπει το άστρο-ξενιστής, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν προκληθεί από τη βαρυτική έλξη ενός κοντινού πλανήτη. Λόγω του εξασθενισμένου σήματος, ωστόσο, δεν ήταν σαφές αν οι μετατοπίσεις αυτές προκλήθηκαν από έναν πλανήτη, από το ίδιο το άστρο ή οφείλονταν σε σφάλμα του οργάνου.
Για να επαληθεύσει το σήμα, μια διεθνής ομάδα ανέλυσε μετρήσεις υψηλής ακρίβειας που καταγράφηκαν επί δύο δεκαετίες από το HARPS και το διάδοχό του ESPRESSO (Echelle SPectrograph for Rocky Exoplanet and Stable Spectroscopic Observations), επίσης στη Χιλή. Τα όργανα αυτά είναι από τα πιο προηγμένα στον κόσμο για τη μέτρηση μικροσκοπικών μεταβολών στα φάσματα του φωτός.
Όπως εξηγεί ο Cretignier στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, χρειάστηκε δουλειά ετών, με προηγμένες μεθόδους επεξεργασίας και σχολαστικές αναλύσεις, για επιβεβαιωθεί, τελικά, η ανακάλυψη του .
«Το συναρπαστικό είναι ότι η εγγύτητά του με εμάς, μόλις 20 έτη φωτός, σημαίνει ότι υπάρχει ελπίδα μελλοντικές διαστημικές αποστολές να πάρουν μια εικόνα του».
Αν και ο πλανήτης βρίσκεται στην κατοικήσιμη ζώνη του συστήματός του, είναι πολύ νωρίς για να πούμε με βεβαιότητα αν θα μπορούσε να φιλοξενήσει ζωή. Σε αντίθεση με τους περισσότερους πλανήτες, η τροχιά του HD 20794 d δεν είναι κυκλική αλλά ελλειπτική. Η απόστασή του από το άστρο του μεταβάλλεται σημαντικά, με αποτέλεσμα ο πλανήτης να μετακινείται από το εξωτερικό άκρο της κατοικήσιμης ζώνης στο εσωτερικό άκρο κατά τη διάρκεια του έτους του.
Σε κάθε περίπτωση, ο HD 20794 d θα αποτελέσει έναν εξαιρετικό στόχο για τα επερχόμενα διαστημικά προγράμματα που αποσκοπούν στην ανίχνευση ενδείξεων ζωής εκτός του ηλιακού μας συστήματος. Σε αυτά περιλαμβάνονται το υπό κατασκευή ELT (Extremely Large Telescope), το HWO (Habitable Worlds Observatory) και το LIFE (Large Interferometer For Exoplanets). Τα όργανα αυτά θα παρατηρούν την ατμόσφαιρα κοντινών πλανητών σαν τη Γη, στην κατοικήσιμη ζώνη των συστημάτων τους, για «βιο-υπογραφές» που αποτελούν ενδείξεις ζωής.
