Η Ε.Ε. αντιμέτωπη με την αμηχανία της – Ηγετική «πρόβα» για Μακρόν μετά το άδειασμα των ΗΠΑ
Η Ευρώπη μετά το ισχυρό σοκ της τοποθέτησης του Αμερικανού αντιπροέδρου, Τζέι Ντι Βανς, με την οποία την απονομιμοποίησε πολιτικά και την έβαλε στο περιθώριο των εξελίξεων σε σχέση με το Ουκρανικό, προσπαθεί να «τρέξει» για να προλάβει τις εξελίξεις.
Η Ευρώπη είχε επί χρόνια επαναπαυφθεί στην ασφαλεία που της προσέφερε ο «φυσικός της σύμμαχος» οι ΗΠΑ, με τις οποίες κατά κανόνα οι βασικές επιλογές στην εξωτερική πολιτική και την Άμυνα ήταν κοινές. Αυτό για τις περισσότερες χώρες προσέφερε την «πολυτέλεια» να έχουν πιο περιορισμένους προϋπολογισμούς για την άμυνά τους και όταν χρειαζόταν να αφήνουν τη «βρώμικη δουλειά» στους αμερικάνους, προσφέροντας κατά κανόνα επικουρικές δυνάμεις, όπως συνέβη και στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν.
Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ δημιούργησε εξ αρχής ανησυχία τους ευρωπαίους εταίρους, που περίμεναν να δουν τι θα αλλάξει στις μεταξύ τους σχέσεις. Και όπως έχει δείξει από τις πρώτες μέρες της διακυβέρνησής του, τόσο ο Ντόναλντ Τραμπ, όσο και τα μέλη της κυβέρνησής του δεν φοβούνται να πουν ανοιχτά την άποψή τους, ακόμα και αν αυτό σημαίνει ακόμα και ρωγμές στις σχέσεις τους με παραδοσιακούς συμμάχους. Το θεαματικό «άδειασμα» της Ευρώπης που δεν βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων που ξεκινούν με πρωτοβουλία των αμερικανών στη Σαουδική Αραβία, σήμανε συναγερμό και έθεσε για πρώτη φορά ένα τόσο έντονο υπαρξιακό θέμα για τη Ένωση.
Το μειονέκτημα της Γερμανίας
Η πολιτική αστάθεια που επικρατεί στην Γερμανία, οι παρεμβάσεις του περιβάλλοντος Τραμπ και κυρίως του Ίλον Μασκ, στο πολιτικό παιχνίδι της χώρας, ουσιαστικά της «απαγορεύουν» να ηγηθεί την προσπάθειας να τοποθετηθεί η Ευρώπη στις νέες εξελίξεις, όχι σαν κομπάρσος, αλλά ως πρωταγωνιστής. Ας μην ξεχνάμε ότι για την Γερμανία, ως προς την στρατιωτική παρουσία, ίσχυε μια ειδική συνθήκη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μόλις πριν από λίγα χρόνια της επετράπη να στείλει στρατεύματα εκτός της επικράτειάς της.
Τον ρόλο του «συντονιστή» και κατά άλλους του «ηγέτη» φαίνεται ότι ανέλαβε ο Εμμανουέλ Μακρόν,ο οποίος κάλεσε τον Παρίσι τον σκληρό πυρήνα των ευρωπαϊκών κρατών, μαζί με τη Δανία, που προφανώς κλήθηκε ως θιγόμενη από τον αμερικανικό παράγοντα στο θέμα της Γροιλανδίας.
Κομβικό ρόλο πάντως αναμένεται – ή τουλάχιστον εύχονται- να παίξει η Τζόρτζια Μελόνι, η οποία στην παρούσα φάση είναι η μόνη που διατηρεί ανοιχτό δίαυλο με την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ.
Η Βρετανία επαναπροσεγγίζει την Ε.Ε. «δια της πλαγίας»
Πέντε χρόνια μετά το Brexit η Βρετανία θα βρεθεί για πρώτη φορά στο ευρωπαϊκό τραπέζι, καθώς όπως φαίνεται ο βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, υπολογίζει σε κοινή αντιμετώπιση με τους πρώην ομοτράπεζους της χώρας του.
Σε δηλώσεις του μάλιστα έκανε σαφές ότι η χώρα του είναι έτοιμη να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία, ως εγγυήτρια της σταθερότητας, αν τελικώς επιτευχθεί οποιουδήποτε τύπου συμφωνία. Σημειολογικά αυτή η στάση έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς παραδοσιακά το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ο στενότερος σύμμαχος των ΗΠΑ και ακολουθούσε τις βασικές στρατηγικές τους επιλογές.
Δύσπιστοι οι Ρώσοι απέναντι στους Ευρωπαίους
Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο το άδειασμά τους από τις ΗΠΑ. Έχουν να αντιμετωπίσουν και την δυσπιστία των Ρώσων. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση Λαβρόφ που τόνισε ότι δεν βλέπει ρόλο για την Ευρώπη σε οποιεσδήποτε ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. «Δεν ξέρω τι θα έκαναν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Εάν πρόκειται να “παρακαλέσουν” για πάγωμα της σύγκρουσης – ενώ στην πραγματικότητα εννοούν συνέχιση του πολέμου–, τότε γιατί να τους καλέσουν;», είπε χαρακτηριστικά.
Η σύνοδος στο Παρίσι δεν προσδοκά απλώς να φέρει την Ε.Ε. στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στη Σαουδική Αραβία. Ουσιαστικά θα επιχειρηθεί να εκπονηθεί το προσχέδιο ενός οδικού χάρτη για την επόμενη μέρα της Ε.Ε. Με δεδομένη την νέα στάση των ΗΠΑ, που εξασθενούν το στίγμα της, οι ευρωπαίοι ηγέτες καλούνται να πάρουν γενναίες αποφάσεις, που θα έχουν κόστος που θα ξεπεράσει το 1 τρισ. ευρώ. Οι επιπλέον αμυντικές δαπάνες που θα απαιτηθούν για μια πιο ανεξάρτητη αμυντική πολιτική θα πρέπει να θεωρείται βεβαιότητα. Προς αυτήν την κατεύθυνση άλλωστε ήταν και η δήλωση του Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν ότι οι αμυντικές δαπάνες δεν θα προσμετρώνται στο χρέος των χωρών, κάτι που ήταν και πάγια θέση της ελληνικής πλευράς.
