Η μεγάλη επιστροφή του 2024: Πώς ο Τραμπ έγινε ξανά πλανητάρχης – Οι επιτυχίες και τα «αγκάθια»

Το ισχυρό «ρεύμα» του Ντόναλντ Τραμπ ανάγκασε τον Τζο Μπάιντεν να αποσυρθεί από την προεδρική κούρσα ενώ ο εκκεντρικός δισεκατομμυριούχος διέψευσε για ακόμη μια φορά τους δημοσκόπους, κερδίζοντας με χαρακτηριστική άνεση την υποψήφια των Δημοκρατικών Κάμαλα Χάρις.

Η αλήθεια είναι ότι ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου από τις 20 Ιανουαρίου 2025 και μετά δεν έχει σχέση με εκείνον που πέρασε το κατώφλι του το 2016, έχοντας άγνοια κινδύνου για το τι σημαίνει κανείς να είναι πρόεδρος μιας υπερδύναμης.

Αυτό φάνηκε από τον τρόπο που «έχτισε» την προεκλογική του εκστρατεία.

Παρότι δεν έλειψαν οι «εκρήξεις» και οι αλληλοκατηγορίες, ο Τραμπ με την εμπειρία του παρελθόντος και υπό την καθοδήγηση της επικοινωνιακής του ομάδας, αφουγκράστηκε τις αγωνίες του αμερικανικού λαού και κατάφερε να «σαρώσει» στις πολιτείες – κλειδιά.

Αδιαμφισβήτητα, ο Τραμπ έγραψε ιστορία: έγινε ο δεύτερος πρόεδρος των ΗΠΑ μετά τον Γκρόβερ Κλίβελαντ που κατάφερε να επιστρέψει στο Λευκό Οίκο για μια δεύτερη μη διαδοχική θητεία.

Κατά ορισμένους αναλυτές, ο Τραμπ ήταν καλύτερα διαβασμένος αυτή τη φορά και κατάφερε να εκμεταλλευτεί τις κοινωνικές και οικονομικές ανησυχίες των Αμερικανών, χτίζοντας ένα εύπεπτο επικοινωνιακό προφίλ, που κατάφερε να περάσει το μήνυμα που ήθελε στο εκλογικό σώμα.

Κάτι που δεν κατάφεραν να κάνουν οι Δημοκρατικοί.

Αν και επιχειρηματίας, ο Τραμπ κατάφερε να πλησιάσει τον μέσο Αμερικανό που ανησυχούσε για την τσέπη του, αλλά και τις μεγάλες μεταναστευτικές ροές, ενώ «κλειδί» για την επικράτησή του αποτέλεσε και το γεγονός ότι οι ηγετικές του ικανότητες κρίθηκαν καλύτερες από αυτές του Τζο Μπάιντεν και στη συνέχεια της Κάμαλα Χάρις, που τον διαδέχθηκε στην προεδρική κούρσα.

Το γεγονός ότι κατάφερε να κερδίσει την ψήφο μερίδας των Ισπανόφωνων και άλλων δημογραφικών ομάδων, που στο παρελθόν στήριζαν φανατικά τους Δημοκρατικούς, αποτελεί σημαντική επιτυχία για εκείνον και δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Παράλληλα, ωστόσο, γεννά προσδοκίες, καθώς οι Αμερικανοί ψηφοφόροι τον επέλεξαν για να φέρει την αλλαγή.

Οι δασμοί και το μεταναστευτικό

Το ποια αλλαγή είναι αυτή και αν θα είναι αυτή που προσδοκούν, θα φανεί στο μέλλον.

Ο ίδιος ο Τραμπ, στην πρώτη του συνέντευξη μετά την επανεκλογή του, σε ερώτηση για την προεκλογική του υπόσχεση να επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής εμφανίστηκε αβέβαιος όταν η δημοσιογράφος τον ρώτησε αν μπορούσε να «εγγυηθεί ότι οι αμερικανικές οικογένειες δεν θα πληρώσουν περισσότερα» ως αποτέλεσμα του σχεδίου του.

«Δεν μπορώ να εγγυηθώ τίποτα, δεν μπορώ να εγγυηθώ το αύριο», τόνισε χαρακτηριστικά. Οικονομικοί αναλυτές προβλέπουν ότι η επιβολή δασμών μπορεί να αποβεί περισσότερο κοστοβόρα για τους Αμερικανούς, δεδομένου ότι αν και οικονομικά ισχυρές οι ΗΠΑ δεν έχουν αυτάρκεια σε μια σειρά από απαραίτητα προϊόντα και πρώτες ύλες, όπως για την καθημερινή διατροφή μέχρι και πιο σύνθετα όπως μέταλλα για μικροτσίπ και άλλες τεχνολογίες αιχμής.

Ένα άλλο ερώτημα είναι πως ο Τραμπ θα αντιμετωπίσει το μεταναστευτικό ζήτημα.

Στα σχέδιά του είναι η μαζική απέλαση εκατομμυρίων παράνομων μεταναστών και η προσπάθεια κατάργησης της αυτόματης λήψης υπηκοότητας από παιδιά παράτυπων μεταναστών που γεννιούνται στη χώρα.

Η εφαρμογή μιας τέτοιας πολιτικής δεν θα είναι εύκολο εγχείρημα.

Το πιο πιθανό είναι ότι κάποιες από τις προκλογικές του υποσχέσεις θα υλοποιηθούν, κάποιες θα μείνουν στα χαρτιά και άλλες θα τροποποιηθούν.

Οι δύο απόπειρες δολοφονίας

Ο Τραμπ έγινε στόχος απόπειρας δολοφονίας δύο φορές κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του καμπάνιας.

Ήταν Ιούλιος του 2024 όταν άγνωστος άνοιξε πυρ εναντίον του Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην Πενσιλβάνια.

Ο πρόεδρος μάλιστα φυγαδεύτηκε χτυπημένος στο αυτί, υψώνοντας τη γροθιά του.

Ο δράστης εξουδετερώθηκε, ενώ το περιστατικό προκάλεσε αναταράξεις και παραιτήσεις τους κόλπους των μυστικών υπηρεσιών που κατηγορήθηκαν για πλημμελή εξάσκηση των καθηκόντων τους.

Δύο μήνες μετά, ένοπλος επιχείρησε να δολοφονήσει τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο για την προεδρία στο γήπεδο γκολφ του Τραμπ στο Παλμ Μπιτς της Φλόριντα, ωστόσο εντοπίστηκε πριν καταφέρει να πλησιάσει τον πρώην πρόεδρο.

Αμερικανικά δίκτυα ταυτοποίησαν τον ύποπτο ως τον Ράιαν Γουέσλει Ράουθ, ο οποίος από την πρώτη στιγμή αρνήθηκε τις κατηγορίες.

Οι άνθρωποι που οδήγησαν τον Τραμπ στη νίκη

Η καρδιά της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ χτυπούσε στο Μαρ α Λάγκο, το θέρετρο του στη Φλόριντα, όπου ένας στενός κύκλος ανθρώπων χάραζε την πορεία της.

Σούζαν Γουάιλς

Ένα από τα πρόσωπα αυτά ήταν η Σούζαν Γουάιλς, η οποία ήταν επικεφαλής της εκστρατείας του. Για δεύτερη φορά, ο Τραμπ κέρδισε τον Λευκό Οίκο με μια γυναίκα να διευθύνει την εκστρατεία του. Η Γουάιλς, η οποία εντάχθηκε νωρίς στην προσπάθειά του για το 2024, ανταμείφθηκε άμεσα, καθώς την επέλεξε για προσωπάρχη του Λευκού Οίκου ένα από τα πιο κοντινά αξιώματα στον πρόεδρο με διευρυμένες εξουσίες.

Της έχει αποδοθεί η ιδιότητα της σταθερής και αθόρυβης δύναμης πίσω από την τρίτη εκστρατεία του Τραμπ για τον Λευκό Οίκο.

Η Γουάιλς είναι μια Ρεπουμπλικανή σύμβουλος στρατηγικής με μεγάλη εμπειρία και με έδρα τη Φλόριντα, η οποία διηύθυνε την εκστρατεία του Τραμπ στην πολιτεία το 2016 και το 2020.

Ίλον Μασκ

Μια από τις προσωπικότητες που συνέβαλαν τα μέγιστα στην επανεκλογή Τραμπ είναι ο Ίλον Μασκ, ο δισεκατομμυριούχος επικεφαλής της αυτοκινητοβιομηχανίας Tesla και της εταιρείας πυραύλων SpaceX.

Έχοντας κάποτε υποστηρίξει τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, ο Μασκ μετακινήθηκε προς τα δεξιά και αναδείχθηκε σε κορυφαία φωνή μεταξύ των Αμερικανών συντηρητικών.

Υποστήριξε τον Τραμπ αφού ο Ρεπουμπλικανός επέζησε της απόπειρας δολοφονίας τον Ιούλιο και διέθεσε περισσότερα από 119 εκατομμύρια δολάρια για την υποστήριξη της εκστρατείας του, συμπεριλαμβανομένης μιας κλήρωσης ενός εκατομμυρίου δολαρίων την ημέρα για ψηφοφόρους στην Πενσυλβάνια.

Στη νέα κυβέρνηση Τραμπ, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο θα ηγηθεί της νέας υπηρεσίας Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας με τη βοήθεια του επιχειρηματία και πρώην πολιτικού αντιπάλου του Ντόναλντ Τραμπ, Βιβέκ Ραμασουάμι.

Κας Πατέλ

Ο πρώην δικηγόρος, Κας Πατέλ, που βρισκόταν στη δεύτερη βαθμίδα της ιεραρχίας στην πρώτη κυβέρνηση Τραμπ το 2016, πήρε προαγωγή και έγινε ο εκλεκτός του Τραμπ για να ηγηθεί του FBI.

Ο Πατέλ έχει ταχθεί στο παρελθόν υπέρ της εκκαθάρισης στο FBI, μια θέση που έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις.

Γιος μεταναστών από την Ινδία, ο 44χρονος Πατέλ, εργάστηκε στο υπουργείο Άμυνας, στο συντονιστικό όργανο των υπηρεσιών πληροφοριών και στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας στην πρώτη θητεία του Ρεπουμπλικάνου στην προεδρία των ΗΠΑ (2017-2021).

Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ

Ωστόσο, το πρόσωπο με την μεγαλύτερη επιρροή στο περιβάλλον Τραμπ είναι ο Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης διακυβέρνησης του Τραμπ, ως 45ος πρόεδρος, η μεγαλύτερη κόρη του, Ιβάνκα και ο σύζυγός της, Τζάρεντ Κούσνερ, ήταν πολιτικοί σύμβουλοι ανώτατου επιπέδου, ενώ οι γιοι του Ντον Τζούνιορ και Έρικ διηύθυναν την οικογενειακή επιχείρηση.

Η Ιβάνκα και ο σύζυγός της έκαναν ένα μεγάλο βήμα εκτός πολιτικής μετά την ήττα του Τραμπ από τον Τζο Μπάιντεν στις προεδρικές εκλογές του 2020 και τις νομικές του περιπέτειες.

Πηγές είπαν στο Reuters ότι ο «Ντον τζούνιορ» είναι αυτή τη στιγμή η πιο δυνατή φωνή στο αυτί του πατέρα του και ο εκλεγμένος πρόεδρος βασίζεται ιδιαίτερα στον γιο του για συμβουλές σχετικά με τη στρατηγική του Λευκού Οίκου.

Οι εσωτερικές προκλήσεις της νέας θητείας Τραμπ

Δύο από τα κυρίαρχα ζητήματα της προεκλογικής εκστρατείας που γύρισαν την πλάστιγγα υπέρ του Τραμπ, ήταν η οικονομία και οι μετανάστες, με τις δεσμεύσεις του να κερδίζουν τους ψηφοφόρους.

Οικονομία

«Είναι η οικονομία ηλίθιε», είχε πει σύμβουλος του Μπιλ Κλίντον Τζέιμς Κάρβιλ το μακρινό 1992 όταν κυβερνήτης του Άρκανσο διεκδικούσε για πρώτη φορά την προεδρία των ΗΠΑ με αντίπαλο τον Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο. Η φράση αυτή που πολλοί χρησιμοποίησαν αυτούσια ή παραλλαγμένη απέκτησε νέο νόημα στην προεκλογική εκστρατεία του 2024.

Το κόστος των αυγών και άλλων βασικών καταναλωτικών αγαθών εκτοξεύθηκε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Μπάιντεν, με τον «πληθωρισμό των αυγών» να αναφέρεται ως βασικός παράγοντας για την εκλογική νίκη του Τραμπ – αν και όπως και σε άλλες χώρες, μεγάλο μέρος του πληθωρισμού προκλήθηκε από τις διαταραχές στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού που έφεραν τα λουκέτα του Covid.

Τα τρία τέταρτα των ψηφοφόρων που ερωτήθηκαν σε δημοσκοπήσεις σε 10 βασικές πολιτείες (Αριζόνα, Φλόριντα, Τζόρτζια, Μίσιγκαν, Νεβάδα, Βόρεια Καρολίνα, Οχάιο, Πενσυλβάνια, Τέξας και Ουισκόνσιν) δήλωσαν ότι ο πληθωρισμός τους προκάλεσε είτε «σοβαρές» είτε «μέτριες» δυσκολίες τον τελευταίο χρόνο: Το 74% των πρώτων και το 51% των δεύτερων ψήφισαν τον Τραμπ.

Αν και έχει δεσμευτεί να μειώσει «γρήγορα» τις τιμές αν εκλεγεί, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η προεκλογική υπόσχεση του Τραμπ να επιβάλει δασμούς σε όλα τα ξένα αγαθά που εισέρχονται στις ΗΠΑ θα μπορούσε να ωθήσει τον πληθωρισμό προς τα πάνω σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, ενώ μακροπρόθεσμα θα συρρικνώσει το μέγεθος της οικονομίας μειώνοντας την εργασία και τις επενδύσεις.

Μαζικές απελάσεις

Αν και η κυβέρνηση Μπάιντεν προχώρησε σε αριθμό απελάσεων – ρεκόρ, ο Τραμπ έχει ορκιστεί να πραγματοποιήσει τη μεγαλύτερη επιχείρηση μαζικής απέλασης στην ιστορία των ΗΠΑ.

Αυτό θα το κάνει όχι στέλνοντας πίσω ανθρώπους που πέρασαν πρόσφατα τα σύνορα για να ζητήσουν άσυλο, αλλά διώχνοντας εκατομμύρια ανθρώπους που ήδη βρίσκονται στις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με μια έκθεση του Αμερικανικού Συμβουλίου Μετανάστευσης, υπάρχουν περίπου 11 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν στις ΗΠΑ χωρίς νόμιμα έγγραφα.

Η απέλαση όλων αυτών θα είχε σημαντικό ανθρωπιστικό και δημοσιονομικό κόστος και για την εφαρμογή του θα χρειάζονταν τουλάχιστον 315 δισ. δολάρια, έγραψε η οργάνωση.

Η κλίμακα ενός τέτοιου προγράμματος θα ξεπερνούσε κατά πολύ τον συνδυασμένο σύνολο των απομακρύνσεων και των επιστροφών που έλαβαν χώρα επί Ομπάμα, Μπάιντεν ή της πρώτης θητείας Τραμπ.

Πραγματοποιήθηκαν πέντε εκατ. απελάσεις επί Ομπάμα, από το 2009 μέχρι το 2016 και δύο εκατ. απελάσεις από το 2017-20 επί Τραμπ. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει απελάσει σχεδόν πέντε εκατομμύρια ανθρώπους, τους περισσότερους μέσω μιας διαταγής δημόσιας υγείας, η οποία επέτρεπε στις ΗΠΑ να αρνούνται στους ανθρώπους να ζητήσουν άσυλο.

Οι διεθνείς προκλήσεις

Το 2025 μαζί με την εξουσία ο Τραμπ κληρονομεί από τον προκάτοχό του, Τζο Μπάιντεν μία σειρά από διεθνείς προκλήσεις που δεν υπήρχαν στην πρώτη του θητεία.

Ένας από τους διεθνείς πονοκεφάλους του Τραμπ είναι η Ουκρανία. Γνωστός για τις απομονωτικές του τάσεις, προεκλογικά έχει υποστηρίξει ότι θα τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία σε «μία ημέρα» και έχει επανειλημμένα επιχειρήσει να εμποδίσει πακέτα βοήθειας στο Κογκρέσο.

Έχει δώσει λίγες λεπτομέρειες για το πώς θα επιτευχθεί μια τέτοια ειρήνη, αν και ο αντιπρόεδρός του, ο Τζέι Ντι Βανς, έχει παρουσιάσει ένα σχέδιο που οι επικριτές του περιγράφουν ως ισοδύναμο με μια ρωσική νίκη, με τη Μόσχα να διατηρεί de facto τον έλεγχο των ουκρανικών εδαφών που κατέχει τώρα και την Ουκρανία να μένει εκτός του ΝΑΤΟ.

Οι περιοχές της Ουκρανίας που ελέγχονται από τη Ρωσία βρίσκονται στα νοτιοανατολικά και περιλαμβάνουν τον μερικό έλεγχο τεσσάρων περιοχών που «προσάρτησε» παράνομα το 2022, τη χρονιά της πλήρους εισβολής της.

Κανείς δεν ξέρει τελικά τι θα κάνει ο Τραμπ, ο οποίος είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε μία άτυπη τριμερή που οργάνωσε στα Ηλύσια, με αφορμή την παρουσία και των δύο στα θυρανοίξια της Παναγίας των Παρισίων, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.

Όσον αφορά στη Μέση Ανατολή, ο Τραμπ δήλωσε ότι θέλει να τελειώσει ο πόλεμος στη Γάζα και φέρεται να είπε στον Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι θα πρέπει το μέτωπο αυτό να κλείσει πριν αναλάβει τα καθήκοντά του. Αλλά οι όροι με τους οποίους θα πιέσει για τον τερματισμό του πολέμου και τι θα σήμαινε αυτό για τους Παλαιστίνιους στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη δεν είναι σαφείς. Σε άλλες περιπτώσεις ο Τραμπ έχει επίσης πει ότι θα πρέπει να επιτραπεί στο Ισραήλ να «τελειώσει τη δουλειά» στη Γάζα.

Η πιο άμεση συνέπεια της νίκης του Τραμπ θα μπορούσε να είναι η ώθηση που θα δοθεί στην προσαρτητική πτέρυγα της ισραηλινής ακροδεξιάς, με την εγκατάσταση προσωπικοτήτων όπως ο επερχόμενος πρέσβης του Ισραήλ, Μάικ Χάκαμπι, οι οποίοι έχουν εκφράσει έντονα τις πεποιθήσεις τους – σε πείσμα του διεθνούς δικαίου – ότι η κατεχόμενη Δυτική Όχθη ανήκει στο Ισραήλ.

Λίγο πριν εκπνεύσει το 2024 η αμερικανική ηγεσία πιάστηκε στον ύπνο από την πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία με την εξέλιξη αυτή να αλλάζει για δεύτερη φορά μέσα σε 14 μήνες τις ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή για ολόκληρο τον κόσμο. Είναι πολύ νωρίς να πει κανείς με βεβαιότητα πως οι με διαφορετικές επιδιώξεις παίκτες θα προσπαθήσουν να αναπληρώσουν το κενό εξουσίας που αφήνει. Αν και σίγουρα λίγοι στεναχωρήθηκαν για την τύχη του Άσαντ ήταν μια γνωστή σταθερά. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η έξοδός του σε συνδυασμό με τον αποδεκατισμό της Χεζμπολάχ στο Λίβανο, τον πόλεμο στη Γάζα και την αναπόφευκτη περιθωριοποίηση του Ιράν ανατρέπει τους όποιους σχεδιασμούς και πολιτικές.

Με απλά λόγια, η δεύτερη θητεία Τραμπ δεν θα είναι περίπατος ούτε στο εσωτερικό, ούτε σε διεθνές επίπεδο.