Με το μυστήριο για τα αίτια της συντριβής της πτήσης της Azerbaijan Airlines την ημέρα των Χριστουγέννων να παραμένει, καθώς επίσημο πόρισμα δεν υπάρχει παρά μόνο εικασίες, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν προχώρησε σε μία απρόσμενη, αλλά σίγουρα καλά μελετημένη, κίνηση.
Κάλεσε τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ ζήτησε συγγνώμη για για το τραγικό γεγονός, αλλά απέφυγε να πει ότι η Ρωσία ήταν υπεύθυνη για τη συντριβή.
«Ο Βλαντίμιρ Πούτιν ζήτησε συγγνώμη για το γεγονός ότι το τραγικό περιστατικό συνέβη στον ρωσικό εναέριο χώρο και εξέφρασε για άλλη μια φορά τα βαθιά και ειλικρινή του συλλυπητήρια στις οικογένειες των θυμάτων», ανέφερε το Κρεμλίνο σε ανακοίνωσή του το Σάββατο. Η συγγνώμη ήρθε σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ», αναφέρεται.
«Ο Πούτιν δήλωσε ότι το αεροσκάφος προσπαθούσε να προσγειωθεί στο Γκρόζνι εν μέσω επιθέσεων ουκρανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην περιοχή. «Τα ρωσικά συστήματα αεράμυνας απέκρουσαν αυτές τις επιθέσεις», προστίθεται στην ανακοίνωση.
Εξωτερικό παράγοντα βλέπει ο Αλίγιεφ
Ο ίδιος ο Αλίγιεφ έκανε λόγο για πλήγμα από «φυσική εξωτερική δράση», παραπέμποντας στο σενάριο σύμφωνα με το οποίο το Embraer 190 δέχθηκε τα πυρά της ρωσικής αντιαεροπορικής αμυνας.
«Ο πρόεδρος τόνισε ότι οι πολλαπλές τρύπες στην άτρακτο του αεροσκάφους, τα τραύματα των επιβατών και του πληρώματος (…) και καθώς οι μαρτυρίες των αεροσυνοδών και των επιβατών που επέζησαν επιβεβαιώνουν τις αποδείξεις για φυσική και τεχνική εξωτερική δράση», αναφέρεται στο κείμενο. . . της ανακοίνωσης που εξέδωσε η αζερική προεδρία μετά την τηλεφωνική συνομιλία Αλίγιεφ-Πούτιν.
Το γεγονός και μόνο ότι το Κρεμλίνο αποφάσισε να δημοσιοποιήσει τη συνομιλία ειδικά από τη στιγμή που οι υποψίες πέφτουν στη Μόσχα έχει τη σημασία του, έστω και αν δεν υπήρχε παραδοχή για ευθύνη της Μόσχας.
Αρκετά μέσα ενημέρωσης, μεταξύ άλλων από το Reuters, το ρωσικό ανεξάρτητο ειδησεογραφικό πρακτορείο Meduza και το πρακτορείο ειδήσεων Caliber του Αζερμπαϊτζάν, υποστηρίζουν ότι το επιβατικό αεροσκάφος υπέστη ζημιές από ρωσικό πύραυλο αεράμυνας σε μια περιοχή όπου η Μόσχα στοχεύει ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη τις τελευταίες εβδομάδες. Το ΝΑΤΟ έχει ζητήσει τη διεξαγωγή έρευνας για τη συντριβή.
Έκκληση για μια «ταχεία, ανεξάρτητη» έρευνα σχετικά με τη συντριβή αφού οι ΗΠΑ υπέδειξαν ότι το περιστατικό μπορεί να προκλήθηκε από ρωσικό αντιαεροπορικό πύραυλο ζήτησε η επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της Ε.Ε. Κάγια Κάλας.
«Οι αναφορές ότι τα ρωσικά πυρά θα μπορούσαν να έχουν προκαλέσει το αεροπλάνο της Azerbaijan Airlines είναι μια έντονη υπενθύμιση του #MH17. Ζητώ τη διεξαγωγή ταχείας, ανεξάρτητης διεθνούς έρευνας. Οι σκέψεις μας είναι με τις οικογένειες και τους φίλους των θυμάτων. Εύχομαι ταχεία ανάρρωση στους τραυματίες» έγραψε στο Χ.
Αμερικανοί αξιωματούχοι «έχουν κάποιες πρώτες ενδείξεις που σίγουρα υποδεικνύουν την πιθανότητα το αεροσκάφος να καταρρίφθηκε από ρωσικά συστήματα αεράμυνας», δήλωσε ο εκπρόσωπος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου Τζον Κίρμπι σε δημοσιογράφους στην Ουάσινγκτον την Παρασκευή (27/12).
Η μοιραία πτήση της Malaysia Airlines
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η συντριβή έφερε στο προσκήνιο μία άλλη τραγωδία με την πτήση της Malaysia Airlines πριν από δέκα χρόνια. Η πτήση που είχε ξεκινήσει από το Άμστερνταμ και είχε τελικό προορισμό την Κουάλα Λουμπούρ, κατέπεσε πάνω από ένα τμήμα της ανατολικής Ουκρανίας που ελέγχεται από τις υποστηριζόμενες από τη Ρωσία δυνάμεις, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 298 επιβάτες και πλήρωμα.
Το Κρεμλίνο αρνήθηκε την ευθύνη και διατύπωσε διάφορες θεωρίες συνωμοσίας, κατηγορώντας για τη συντριβή είτε ένα ουκρανικό μαχητικό αεροσκάφος είτε κάποια περίτεχνη συνωμοσία της CIA. Ένας ρωσικός ιστότοπος ισχυρίστηκε μάλιστα με παράξενο τρόπο ότι οι επιβάτες ήταν ήδη νεκροί όταν απογειώθηκε το αεροπλάνο.
Τελικά, μια έρευνα υπό ολλανδική ηγεσία απέδειξε ότι το αεροπλάνο είχε καταρρεύσει από ρωσικό πυραυλικό σύστημα εδάφους-αέρος Buk που εκτοξεύτηκε από την ελεγχόμενη από τη Ρωσία περιοχή της Ουκρανίας, όπως αναφέρει η Washinghton Post.
Η ιστορία φάνηκε να επαναλαμβάνεται αυτή την εβδομάδα. Την Τετάρτη (25/12), η πτήση 8243 της Azerbaijan Airlines, που εκτελούσε πτήση από το Μπακού του Αζερμπαϊτζάν προς το Γκρόζνι της ρωσικής δημοκρατίας της Τσετσενίας, συνετρίβη κοντά στο Ακτάου του Καζακστάν. Από τους 67 επιβάτες και το πλήρωμα, οι 38 έχασαν τη ζωή τους και πολλοί από τους 29 επιζώντες είναι σε άσχημη κατάσταση.
Οι Ρώσοι έσπευσαν να αποδώσουν την ευθύνη σε σύγκρουση με πουλιά, ή σε ομίχλη αλλά μια προκαταρκτική έρευνα του Αζερμπαϊτζάν -που υποστηρίχθηκε από δυτικούς εμπειρογνώμονες αεροπορίας και αξιωματούχους των ΗΠΑ- κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ένας ρωσικός αντιαεροπορικός πύραυλος κατέρριψε πιθανότατα το αεροπλάνο.
Αξιωματούχοι του Αζερμπαϊτζάν δήλωσαν στα τοπικά μέσα ενημέρωσης ότι όχι μόνο τα ρωσικά πυρά προκάλεσαν ζημιές στο αεροπλάνο, αλλά οι ρωσικές αρχές μπλόκαραν επίσης τα ηλεκτρονικά του και του αρνήθηκαν την άδεια προσγείωσης, αναγκάζοντάς το να εκτραπεί μέσω της Κασπίας Θάλασσας προς το Καζακστάν.
Πράγματι, είναι εξαιρετικά λογικό ότι η πτήση 8243 θα μπορούσε να έχει καταρριφθεί από τη ρωσική αεράμυνα, τη στιγμή που η περιοχή του Γκρόζνι δεχόταν επιθέσεις από ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς ότι ένα ρωσικό πλήρωμα αεράμυνας μπέρδεψε το πολιτικό αεροσκάφος με μη επανδρωμένο αεροσκάφος και άνοιξε πυρ.
Οι τραγωδίες του παρελθόντος
Τέτοια ατυχήματα, ομολογουμένως, συμβαίνουν σε καιρό πολέμου παντού. Την Κυριακή (22/12), ένα αμερικανικό καταδρομικό στην Ερυθρά Θάλασσα κατέρριψε κατά λάθος ένα μαχητικό F/A-18 του Πολεμικού Ναυτικού, το οποίο πιθανότατα πέρασε για μη επανδρωμένο αεροσκάφος ή πύραυλο των Χούθι. Σε αυτή την περίπτωση ο πιλότος και ένας συγκυβερνήτης επέζησαν με ελαφρά τραύματα αφού εκτινάχθηκαν.
Το 1988, ένα αμερικανικό πολεμικό πλοίο στον Περσικό Κόλπο κατέρριψε ένα ιρανικό επιβατικό αεροσκάφος το οποίο πέρασε για ιρανικό μαχητικό αεροσκάφος, σκοτώνοντας 290 άτομα.
Αλλά όταν τα πολιτισμένα έθνη διαπράττουν τέτοια αδικήματα, ζητούν συγγνώμη και καταβάλλουν αποζημιώσεις. Δεν αρνούνται να παραδεχτούν τι έκαναν ή προσπαθούν να κατηγορήσουν κάποιον άλλο για τις πράξεις τους. Αυτό, ωστόσο, ήταν το μοτίβο του Κρεμλίνου που χρονολογείται από την κατάρριψη της πτήσης 007 της Korean Air Lines το 1983 επί Σοβιετικής Ένωσης.
Το ερώτημα τώρα είναι τι θα κάνει η Δύση γι’ αυτό, αν θα κάνει οτιδήποτε. Μετά την κατάρριψη της πτήσης 17 της Malaysia Airlines, ολλανδικό δικαστήριο καταδίκασε δύο Ρώσους και έναν φιλορώσο Ουκρανό για φόνο και τους καταδίκασε σε ισόβια κάθειρξη. Αλλά οι καταδίκες ήταν καθαρά συμβολικές, επειδή η Ρωσία δεν παρέδωσε τους κατηγορούμενους για δίκη. Αυτή η τρομερή τραγωδία δεν απέτρεψε καθόλου τον Πούτιν από το να συνεχίσει -και τελικά να κλιμακώσει- την επιθετικότητά του εναντίον της Ουκρανίας.
Βέβαια δεν είναι μόνο αν θέλει να κάνει κάτι η Δύση αλλά και αν μπορεί, ειδικά από τη στιγμή που σε πολλές χώρες έχουν ήδη δρομολογηθεί ή θα δρομολογηθούν μέσα στο 2025 αλλαγές ηγεσίας. Αυτό θα φανεί σε βάθος χρόνου και αν ποτέ υπάρξουν πειστικά συμπεράσματα για την τραγωδία στο Καζακστάν.
