«Κλυδωνισμοί» στη ζώνη Σένγκεν λόγω Γερμανίας – Πιέσεις Μερτς για νέα μεταναστευτική πολιτική

Ο ηγέτης της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) επικαλέστηκε για την υιοθέτηση της ιδιαίτερα σκληρής στάσης, την πιο πρόσφατη θανατηφόρα επίθεση με μαχαίρι την Τετάρτη (22/1), που φέρεται να διαπράχθηκε από έναν 28χρονο Αφγανό αιτούντα άσυλο στη νότια πόλη Άσαφενμπουργκ, το οποίο, όπως είπε, είναι απόδειξη αυτού που αποκαλεί «αποτυχημένο» μεταναστευτικό σύστημα.

Η στάση του αποκτά ιδιαίτερη σημασία ενόψει των πρόωρων εκλογών της 23ης Φεβρουαρίου στη Γερμανία, η οποία είναι όχι μόνο το μεγαλύτερο κράτος μέλος της Ε.Ε. με αντίστοιχη επιρροή παρά το γεγονός ότι η οικονομία της παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα.

Επίσης άξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι η τοποθέτησή του έρχεται στον απόηχο των αλλαγών στο μεταναστευτικό που φέρνει στις ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει υπογράψει ήδη μια σειρά από διατάγματα που αλλάζουν την μεταναστευτική πολιτική των ΗΠΑ, δείχνοντας τις προθέσεις του, αν και θα χρειαστεί χρόνος να γίνει σαφές ο βαθμός στον οποίο θα γίνει η εφαρμογή τους.

Φυσικά κύριος αποδέκτης των δηλώσεων αυτών είναι το γερμανικό ακροατήριο δεδομένου του πρόσφατου κύματος αιματηρών επιθέσεων με πρωταγωνιστές μετανάστες που είχαν ζητήσει άσυλο στη χώρα. Ένα κύμα το οποίο έχει ενισχύσει το φόβο μεταξύ των πολιτών και το αίσθημα ανασφάλειας καθιστώντας το μεταναστευτικό σε κυρίαρχο ζήτημα της προεκλογικής εκστρατείας με την οικονομία να ακολουθεί.

Ο κίνδυνος να έρθει σε σύγκρουση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους εταίρους είναι ορατός καθώς η μεταναστευτική πολιτική και η συνθήκη Σένγκεν αποτελούν βασικούς «πυλώνες» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο χρόνος θα δείξει τι από αυτά που υπόσχεται θα γίνουν και αν και κατά πόσο οι Ευρωπαίοι θα του επιτρέψουν να διαλύσει πολιτικές πολλών ετών.

Οι υποσχέσεις του Μερτς

«Την πρώτη ημέρα της θητείας μου ως καγκελάριος, θα δώσω εντολή στο υπουργείο Εσωτερικών να επιβάλει μόνιμους συνοριακούς ελέγχους με όλους τους γείτονές μας και να αρνηθεί κάθε προσπάθεια παράνομης εισόδου», δήλωσε ο Μερτς σε πρόσφατη ομιλία του.

Ακόμη υποσχέθηκε μια «αποτελεσματική απαγόρευση εισόδου» για άτομα που δεν διαθέτουν έγκυρα ταξιδιωτικά έγγραφα, συμπεριλαμβανομένων όσων ζητούν άσυλο.

Το κόμμα του Μερτς μπορεί να προηγείται στις δημοσκοπήσεις, γεγονός που τον καθιστά φαβορί για καγκελαρία, ωστόσο η δυναμική που έχει αποκτήσει το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), το οποίο έχει συνδέσει την αύξηση της εγκληματικότητας με τη μετανάστευση, τον αναγκάζει να υιοθετήσει μια πιο σκληρή στάση για να ανακόψει το AfD αλλά και να ενισχύσει τη συντηρητική του βάση.

«Το όριο έχει φτάσει», είπε, αναφερόμενος στην παρούσα μεταναστευτική πολιτική της Γερμανίας. «Είμαστε αντιμέτωποι με τα συντρίμμια μιας λανθασμένης πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης κατά την τελευταία δεκαετία», πρόσθεσε.

Ο Μερτς προχώρησε ένα βήμα πιο πέρα και πρότεινε να εξουσιοδοτηθεί η ομοσπονδιακή αστυνομία να εκδίδει εντάλματα σύλληψης και να τίθενται υπό κράτηση άτομα που μπορούν να απελαθούν μέχρι την απομάκρυνσή τους. «Θα υπάρξουν θεμελιώδεις αλλαγές στους νόμους που διέπουν την είσοδο, το άσυλο και τη διαμονή στη Γερμανία», δήλωσε.

Οι αισιόδοξοι λένε το αποτέλεσμα των εκλογών θα μπορούσε να δώσει στη Γερμανία μια ζωτική ευκαιρία για επενδύσεις, εκσυγχρονισμό και ανανέωση. Οι απαισιόδοξοι λένε ότι τα προβλήματα είναι τόσο δομικά και οι προσδοκίες τόσο υψηλές που ο συνασπισμός που πιθανώς θα προκύψει είναι καταδικασμένος να απογοητεύσει.

Ποιοι είναι οι βασικοί παίκτες και τι έχουν υποσχεθεί;

Οι πρωτοπόροι στις δημοσκοπήσεις της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU), με επικεφαλής τον Μερτς, προτείνουν μείωση των φόρων, αυστηροποίηση της επιλεξιμότητας των κοινωνικών παροχών, μείωση της μετανάστευσης, επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου στο εξωτερικό και ενίσχυση της βοήθειας προς την Ουκρανία.

Το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) έχει υιοθετήσει την έννοια της «επαναμετανάστευσης», απειλώντας με μαζικές απελάσεις μεταναστών. Υπόσχεται επίσης επιστροφή στο γερμανικό μάρκο, στρατιωτική επιστράτευση και σαρωτικές εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις.

Οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) του Σολτς δηλώνουν ότι στοχεύουν να στηρίξουν τις οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα, μειώνοντας τον ΦΠΑ στα τρόφιμα και τη φορολογία για τους χαμηλόμισθους και αυξάνοντας τον κατώτατο μισθό. Βάζουν και εκείνοι πολύ ψηλά τον περιορισμό της μετανάστευσης και προτείνουν ένα επενδυτικό ταμείο υποδομών ύψους 100 δισ. ευρώ, αλλά ενώ είναι πιο επιφυλακτικοί στο θέμα της Ουκρανίας.

Οι Πράσινοι με τη σειρά τους ανακοίνωσαν σχέδια για έναν «φόρο δισεκατομμυριούχων» για να βοηθήσουν τα φτωχότερα νοικοκυριά κατά την πράσινη μετάβαση. Επίσης, τάσσονται υπέρ της αύξησης του κατώτατου μισθού και πιέζουν για κίνητρα που θα επιταχύνουν τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Πώς λειτουργεί το σύστημα;

Η Γερμανία διαθέτει ένα υβριδικό εκλογικό σύστημα, στο οποίο οι πολίτες ψηφίζουν έναν υποψήφιο που εκπροσωπεί μια εκλογική περιφέρεια ενώ επιλέγουν και από τη λίστα υποψηφίων ενός συγκεκριμένου κόμματος σε ένα ομόσπονδο κρατίδιο. Μόνο τα κόμματα που κερδίζουν το 5% της δεύτερης ψήφου μπορούν να εισέλθουν στο κοινοβούλιο.

Δεδομένου ότι οι εκλογές του 2021 οδήγησαν σε μια Μπούντεσταγκ 735 εδρών, ένα από τα μεγαλύτερα κοινοβούλια στον κόσμο, ένας νόμος του 2023 – που αναθεωρήθηκε πέρυσι μετά από απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου της χώρας – τέθηκε σε ισχύ και περιορίζει το μέγεθος του στις 630 έδρες.

Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις και ποιο είναι το πιθανό αποτέλεσμα

Ο συντηρητικός Μερτς θα είναι, όπως όλα δείχνουν, ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας. Το CDU και το βαυαρικό αδελφό του κόμμα, η Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU), προηγούνται σταθερά και άνετα στις δημοσκοπήσεις εδώ και μήνες με ποσοστό περίπου 31%, ενώ το AfD έρχεται δεύτερο με 20-21%.

Προφανής οδός προς την εξουσία για το ακροδεξιό AfD δεν υπάρχει, καθώς όλα τα άλλα κόμματα έχουν αποκλείσει τη συνεργασία με ένα κόμμα που θεωρούν αντιδημοκρατικό.

Το SPD του καγκελαρίου Σολτς είναι τρίτο με περίπου 16% και οι Πράσινοι τέταρτο με 14%. Η «συντηρητική-αριστερή» Συμμαχία Sahra Wagenknecht (BSW), το FDP και το αριστερό Die Linke προβλέπεται να συγκεντρώσουν 5%, 4% και 4% αντίστοιχα.

Ανάλογα με το ποια κόμματα θα ξεπεράσουν το όριο του 5% ή θα προκριθούν μέσω της εξαίρεσης των τριών εδρών, η επόμενη Μπούντεσταγκ θα μπορούσε να έχει τέσσερα ή οκτώ κόμματα, τα περισσότερα στη σύγχρονη ιστορία.

Αυτό καθιστά την κατανομή των εδρών στο νέο κοινοβούλιο πολύ δύσκολο να προβλεφθεί. Ωστόσο, οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν ότι το πιο πιθανό αποτέλεσμα θα είναι μια κυβέρνηση συνασπισμού υπό τους Χριστιανοδημοκράτες που θα περιλαμβάνει είτε τους Σοσιαλδημοκράτες είτε τους Πράσινους, ή ίσως και τα δύο κόμματα.