Μαύρη Καλλονή: Ο μετεωρίτης που έδωσε ένα νέο στοιχείο για την αρχαία ζωή στον Άρη
Ένας κόκκος ζιρκονίου, παγιδευμένος σε έναν αρειανό μετεωρίτη που έπεσε στη Γη, αποκάλυψε ίχνη νερού στον Άρη που χρονολογούνται 4,45 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, και δίνει νέα διάσταση στη συζήτηση του αν ο Κόκκινος Πλανήτης ήταν κατοικήσιμος στο αρχαίο παρελθόν του.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν ένα δείγμα από τον μετεωρίτη Μαύρη Καλλονή, επίσης γνωστό ως NWA 7034, που βρέθηκε στην έρημο Σαχάρα το 2011. Ο μετεωρίτης εκτινάχθηκε από την επιφάνεια του Άρη όταν ένα άλλο ουράνιο αντικείμενο χτύπησε τον πλανήτη πριν από 5 έως 10 εκατομμύρια χρόνια, και τα θραύσματά του αποτέλεσαν βασική πηγή μελέτης του αρχαίου Άρη εδώ και χρόνια.
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Advances, επικεντρώθηκε σε έναν μόνο κόκκο από το ορυκτό ζιρκόνιο που εντοπίστηκε μέσα στον μετεωρίτη. Η ανάλυση δείχνει ότι το νερό ήταν παρόν μόλις 100 εκατομμύρια χρόνια μετά τον σχηματισμό του πλανήτη, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο Άρης μπορεί να ήταν σε θέση να υποστηρίξει ζωή σε κάποιο σημείο της ιστορίας του.
«Τα δεδομένα μας υποδηλώνουν την παρουσία νερού στο φλοιό του Άρη σε χρόνο συγκρίσιμο με τις πρώτες ενδείξεις για νερό στην επιφάνεια της Γης, περίπου 4,4 δισεκατομμύρια χρόνια πριν», ανακοίνωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Τζακ Γκιλέσπι.
«Η ανακάλυψη αυτή παρέχει νέα στοιχεία για την κατανόηση της πλανητικής εξέλιξης του Άρη, των διεργασιών που έλαβαν χώρα σε αυτόν και των δυνατοτήτων του να έχει φιλοξενήσει ζωή» πρόσθεσε ο Γκιλέσπι, ερευνητής στη Σχολή Γεωεπιστημών και Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου της Λωζάνης στην Ελβετία.
Το ζιρκόνιο στη Μαύρη Καλλονή
Τα πετρώματα μπορεί να κρύβουν απαντήσεις σε μερικά από τα μεγαλύτερα ερωτήματα που παραμένουν για τον Άρη, όπως το πόσο νερό υπήρχε και αν υπήρξε ποτέ ζωή στον πλανήτη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μετεωρίτες όπως η Μαύρη Καλλονή παρουσιάζουν τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες.
«Η Μαύρη Καλλονή περιέχει εκατοντάδες θραύσματα πετρωμάτων και ορυκτών, το καθένα με διαφορετικό μέρος της 4,5 δισεκατομμυρίων ετών ιστορίας του Άρη», δήλωσε στο CNNi ο συν-συγγραφέας της μελέτης Δρ. Άαρον Καβόζι, πλανητικός επιστήμονας και ανώτερος λέκτορας του Κέντρου Διαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Curtin.
Το ζιρκόνιο, που χρησιμοποιείται σε προϊόντα όπως κοσμήματα και ιατρικά εμφυτεύματα, είναι ένα ανθεκτικό ορυκτό που μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να κοιτάξουν στο παρελθόν και να προσδιορίσουν τις συνθήκες που επικρατούσαν όταν κρυσταλλώθηκε, συμπεριλαμβανομένης της θερμοκρασίας εκείνη την εποχή και του κατά πόσον το ορυκτό αλληλεπιδρούσε με το νερό.
«Το ζιρκόνιο περιέχει ίχνη ουρανίου, ενός στοιχείου που λειτουργεί ως φυσικό ρολόι», σημείωσε στην ανακοίνωσή του ο Γκιλέσπι. «Το στοιχείο αυτό διασπάται σε μόλυβδο με την πάροδο του χρόνου με έναν συγκεκριμένο, γνωστό ρυθμό. Συγκρίνοντας την αναλογία ουρανίου προς μόλυβδο, μπορούμε να υπολογίσουμε την ηλικία σχηματισμού των κρυστάλλων».
Το ζιρκόνιο στη Μαύρη Καλλονή ήταν αναλλοίωτο από το ταξίδι του στη Γη και την πύρινη είσοδό του στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας προτού συντριβεί στη Σαχάρα, επειδή ήταν προστατευμένο στο εσωτερικό του μετεωρίτη.
Υδροθερμικά συστήματα στον Άρη;
Κατά τη διάρκεια της ανάλυσης του κόκκου ζιρκονίου, η ομάδα μελέτης εντόπισε ασυνήθιστες ποσότητες σιδήρου, νατρίου και αλουμινίου, γεγονός που υποδηλώνει ότι υγρά πλούσια σε νερό άφησαν αυτά τα ίχνη στο ζιρκόνιο καθώς σχηματίστηκε πριν από 4,45 δισεκατομμύρια χρόνια. «Από τα μοτίβα με τα οποία ο σίδηρος, το αλουμίνιο και το νάτριο βρίσκονται μέσα στο ζιρκόνιο, μπορούμε να πούμε ότι ενσωματώθηκαν στον κόκκο καθώς μεγάλωνε, όπως οι στρώσεις σε ένα κρεμμύδι», δήλωσε ο Καβόζι.
Στη Γη, τα ζιρκόνια από υδροθερμικά συστήματα – τα οποία σχηματίζονται όταν το νερό θερμαίνεται από την υπόγεια ηφαιστειακή δραστηριότητα, όπως η ανοδική ροή καυτού μάγματος – έχουν παρόμοια μοτίβα με αυτά που βρέθηκαν στη Μαύρη Καλλονή. Αν υπήρχαν υδροθερμικά συστήματα στον αρειανό φλοιό πριν από 4,45 δισεκατομμύρια χρόνια, το υγρό νερό πιθανότατα έφτασε στην επιφάνεια.
«Η εμπειρία μας στη Γη δείχνει ότι το νερό είναι ζωτικής σημασίας για ενδιαιτήματα ικανά να υποστηρίξουν ζωή», δήλωσε ο Καβόζι. «Πολλά περιβάλλοντα στη Γη φιλοξενούν ζωή σε υδροθερμικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των θερμών πηγών και των υδροθερμικών αγωγών. Τέτοια περιβάλλοντα μπορεί να έχουν δώσει το έναυσμα για την εμφάνιση των πρώτων μορφών ζωής στη Γη. Η νέα μας μελέτη δείχνει ότι ο φλοιός του Άρη ήταν ζεστός και υγρός πριν από 4,5 με 4 δισεκατομμύρια χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να υπήρχαν κατοικήσιμα περιβάλλοντα εκείνη την εποχή».
Με πληροφορίες από: ‘Black Beauty’ was found on Earth in 2011. Now, scientists say it has revealed a new clue to life on Mars by Ashley Strickland, CNN
