Μια «βρώμικη συμφωνία» Τραμπ-Πούτιν φοβάται η ΕΕ – Για μια θέση στο τραπέζι αγωνίζεται η Ουκρανία

Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε την Πέμπτη ότι η Ουκρανία δεν θα αποδεχθεί μια ειρηνευτική συμφωνία που θα διαπραγματευτούν μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία. Παραδέχτηκε ότι δεν ήταν «ευχάριστο» το γεγονός ότι ο Τραμπ μίλησε με τον Πούτιν προτού τηλεφωνήσει στο Κίεβο, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την πολιτική της Δύσης «τίποτα για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία», η οποία σε μεγάλο βαθμό κράτησε κατά τη διάρκεια τριών ετών πλήρους εισβολής της Ρωσίας, αναφέρει σε ανάλυσή του το CNNi.

Η Κάγια Κάλλας, επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προειδοποίησε κατά μιας «γρήγορης λύσης» και μιας «βρώμικης συμφωνίας» για τον τερματισμό του πολέμου, λέγοντας ότι η Ευρώπη και η Ουκρανία πρέπει να βρίσκονται στο τραπέζι των συνομιλιών, διότι καμία ειρηνευτική συμφωνία δεν μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς τη συμμετοχή τους.

Στην Ευρώπη ο λογαριασμός

Για τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ το μέλλον φαίνεται ξαφνικά πολύ πιο αβέβαιο. Από την ίδρυση της συμμαχίας, η Ευρώπη στηρίζεται στην αμερικανική πυρηνική ομπρέλα, στην ανάπτυξη σημαντικών αμερικανικών στρατιωτικών τμημάτων στην Ευρώπη και στον τεράστιο αμυντικό προϋπολογισμό και τον αγωγό όπλων των ΗΠΑ.

Το τηλεφώνημα του Τραμπ με τον Πούτιν και η επακόλουθη ανακοίνωσή του ότι οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη συμφωνίας στην Ουκρανία θα αρχίσουν αμέσως, αιφνιδίασε τους Ευρωπαίους ηγέτες και απείλησε να τους αφήσει μόνο με τη δουλειά της χρηματοδότησης και της επίβλεψης οποιασδήποτε διευθέτησης.

Με άλλα λόγια, η Ουάσινγκτον θα κάνει τη συμφωνία (και μπορεί να πληρωθεί σε σπάνια ορυκτά από την Ουκρανία, όπως απαίτησε ο Τραμπ), και η Ευρώπη θα αναλάβει τον λογαριασμό.

Ο νεοεκλεγείς υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Πιτ Χέσγκσεθ δήλωσε στους συμμάχους του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες ότι τα ευρωπαϊκά και μη ευρωπαϊκά στρατεύματα – αλλά όχι οι Αμερικανοί – θα πρέπει να αστυνομεύουν οποιαδήποτε συμφωνία μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας. Υπήρξε επίσης μια κατηγορηματική άρνηση των φιλοδοξιών της Ουκρανίας να ενταχθεί στη συμμαχία. Ο Χέσγκσεθ δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον «δεν πιστεύει ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι ένα ρεαλιστικό αποτέλεσμα».

Άλλος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ ενημέρωσε στη συνέχεια ότι «η ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν είναι απαραίτητα κάτι που πρέπει να διαπραγματευτεί με τη Ρωσία. Είναι κάτι που αποτελεί απόφαση για τους συμμάχους και η απόφαση αυτή έχει συνδεθεί με το πότε είναι η κατάλληλη στιγμή».

Ο αξιωματούχος επέμεινε ότι «η θέση της συμμαχίας δεν έχει αλλάξει και η Ουκρανία εξακολουθεί να βρίσκεται σε πορεία προς την ένταξη».

«Οποιαδήποτε συμφωνία πίσω από την πλάτη μας δεν θα λειτουργήσει»

Οι Ευρωπαίοι, τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στην ΕΕ, αγωνίζονται να ακουστούν, καθώς ο Τραμπ επικεντρώνεται στην επίτευξη συμφωνίας με τον Πούτιν για να τερματιστεί η άσκοπη – όπως είπε – αιματοχυσία στην Ουκρανία.

Η Ύπατη Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κάγια Κάλλας δήλωσε ότι «οποιαδήποτε συμφωνία πίσω από την πλάτη μας δεν θα λειτουργήσει», ενώ πρόσθεσε ότι «ο κατευνασμός επίσης πάντα αποτυγχάνει. Έτσι, η Ουκρανία θα συνεχίσει να αντιστέκεται και η Ευρώπη θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία».

Οι σύμμαχοι έχουν αγαπήσει την αρχή «Καμία διευθέτηση στην Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία». Αυτό θα μπορούσε τώρα να επεκταθεί σε «…χωρίς την Ουκρανία και την Ευρώπη».

Έξι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γερμανίας, δήλωσαν το βράδυ της Τετάρτης σε μια κοινή δήλωση πανικού: «Ανυπομονούμε να συζητήσουμε την πορεία προς τα εμπρός μαζί με τους Αμερικανούς συμμάχους μας…. Η Ουκρανία και η Ευρώπη πρέπει να είναι μέρος κάθε διαπραγμάτευσης».

Μιλώντας στο CNNi την Πέμπτη, ο Λιθουανός υπουργός Άμυνας Ντοβίλ Σακαλιένε σημείωσε ότι η Ευρώπη παρείχε στην Ουκρανία 125 δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια πέρυσι (μεγάλο μέρος της οποίας ήταν οικονομική υποστήριξη) και οι ΗΠΑ 88 δισεκατομμύρια δολάρια, «οπότε νομίζω ότι κερδίσαμε μια θέση στο τραπέζι».

Ο Σακαλιένε και οι συνάδελφοί της από τη Βαλτική, στα σύνορα με τη Ρωσία, είναι ιδιαίτερα ανήσυχοι για την τροπή των γεγονότων. Είπε ότι υπάρχει μια σκληρή επιλογή: «Είτε θα αποφασίσουμε να πέσουμε στην ψευδαίσθηση ότι ο κ. Τραμπ και ο κ. Πούτιν θα βρουν μια λύση για όλους μας, και αυτό θα ήταν μια θανάσιμη παγίδα, είτε θα αγκαλιάσουμε, ως Ευρώπη, τη δική μας οικονομική, χρηματοπιστωτική και στρατιωτική ικανότητα».

Ο Σακαλιένε αναγνώρισε ότι ιστορικά οι ΗΠΑ «πλήρωναν για την ασφάλειά μας. Και αυτό πρέπει να διορθωθεί».

Ερωτηματικό η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία

Αλλά οι γραμμές παραγωγής, οι επενδύσεις σε νέα τεχνολογία και οι προσλήψεις δεν γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Από τότε που ξεκίνησε η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία γίνεται έντονη συζήτηση για την αναβάθμιση των αμυντικών βιομηχανιών στην Ευρώπη. Αλλά αυτό είναι μια πολυετής διαδικασία.

Ο επικεφαλής του γαλλικού αμυντικού γίγαντα Dassault, Éric Trappier, δήλωσε πέρυσι ότι «η Ευρώπη πιστεύει ξαφνικά ότι η δραστηριοποίηση στον τομέα της άμυνας είναι καλό πράγμα… Μεταξύ αυτής της συνειδητοποίησης και της πραγματικότητας της οικοδόμησης μιας ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας θα χρειαστούν πολλά χρόνια, ακόμη και πολλές δεκαετίες», δήλωσε στους Financial Times.

Τα λόγια αυτά επαναλήφθηκαν την Πέμπτη από τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε. «Δεν παράγουμε αρκετά και αυτό είναι ένα συλλογικό πρόβλημα…. Η Ρωσία παράγει σε τρεις μήνες σε πυρομαχικά, αλλά ολόκληρη η συμμαχία παράγει σε ένα χρόνο».

Οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές όπλων έχουν επίσης παραπονεθεί για τις σκοτεινές διαδικασίες λήψης αποφάσεων στις Βρυξέλλες, όπου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επιδιώξει πολύ μεγαλύτερο ρόλο στις προμήθειες.

Και αυτή η ξαφνική αύξηση των δαπανών αναμένεται σε μια εποχή υποτονικής ανάπτυξης και σφιχτών δημόσιων οικονομικών.

Τα γεγονότα του 1989, όταν το σοβιετικό μπλοκ εξατμίστηκε, άφησαν πίσω τους περικοπές στην άμυνα στη Δύση, οι οποίες μόλις τώρα αντιστρέφονται.

Μαζί, όπως σημείωσε ο Ζελένσκι αυτή την εβδομάδα, η Ουκρανία και η Ευρώπη έχουν λιγότερους άνδρες υπό τα όπλα από τη Ρωσία. Ο Ζελένσκι αμφιβάλλει ότι η Ευρώπη ή μια άλλη δύναμη παρακολούθησης από μόνη της είναι ικανή να διασφαλίσει οποιαδήποτε ειρήνη. «Δεν νομίζω ότι οποιαδήποτε στρατεύματα του ΟΗΕ ή κάτι τέτοιο έχουν βοηθήσει ποτέ πραγματικά κανέναν», δήλωσε στον Guardian αυτή την εβδομάδα. «Είμαστε υπέρ μιας (ειρηνευτικής) δύναμης, αν αυτό αποτελεί μέρος των εγγυήσεων ασφαλείας, και θα ήθελα να τονίσω ξανά ότι χωρίς την Αμερική αυτό είναι αδύνατο».

Με τον Χεσκγκεθ να λέει ότι δεν υπάρχει περίπτωση οι ΗΠΑ να δεσμεύσουν στρατεύματα σε κάποιου είδους αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη μήκους 1.000 χιλιομέτρων που θα εκτείνεται από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι το Χάρκοβο, δεν υπάρχει καμία σαφήνεια σχετικά με το ποιες θα μπορούσαν να είναι αυτές οι εγγυήσεις. Ο Ζελένσκι δήλωσε την Πέμπτη ότι αντί για ένα απόσπασμα ίσως 5.000 ειρηνευτικών δυνάμεων, θα πρέπει να υπάρχουν 100.000 ως μέρος ενός «αποτρεπτικού πακέτου».

Ορισμένοι Ευρωπαίοι υπουργοί φοβούνται ότι ο Τραμπ παρεξηγεί θανάσιμα τον Πούτιν. Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους δήλωσε την Πέμπτη ότι λυπάται που η νέα κυβέρνηση βγάζει αμέσως από το τραπέζι την προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και πρόσθεσε: «Ο Πούτιν προκαλεί συνεχώς τη Δύση και μας επιτίθεται ξανά. Θα ήταν αφελές να πιστεύουμε ότι η απειλή θα μειωθεί πραγματικά μετά από μια τέτοια ειρηνευτική συμφωνία».

Η επόμενη ευκαιρία για τους συμμάχους θα είναι στο συνέδριο του Μονάχου για την ασφάλεια αυτό το Σαββατοκύριακο, στο οποίο θα συμμετάσχουν ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ JD Vance και ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία, Keith Kellogg.

Η Ευρώπη στο περιθώριο;

Η Μόσχα, φυσικά, πανηγυρίζει για τον υποβιβασμό της Ευρώπης σε ρόλο θεατή. Απαντώντας σε ερώτηση του ανώτερου διεθνούς ανταποκριτή του CNN Fred Pleitgen στη Μόσχα την Πέμπτη, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι «πολλοί στη Δύση, συμπεριλαμβανομένων των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σοκαρίστηκαν όταν πραγματοποιήθηκε μια απλή, φυσιολογική συζήτηση μεταξύ δύο ευγενικών, μορφωμένων ατόμων».

Σήμερα με τις απαιτήσεις της κυβέρνησης Τραμπ τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ, πολλά από τα οποία αγωνίστηκαν να επιτύχουν τον στόχο των αμυντικών δαπανών του 2% του ΑΕΠ, αναμένεται τώρα να φτάσουν το 4 ή 5% – (ένα επίπεδο υψηλότερο ακόμη και από τις ΗΠΑ) και να κάνουν ένα βήμα πέρα από αυτή την ομπρέλα ασφαλείας.

Πηγή: Europe fears Trump-Putin ‘dirty deal’ as Ukraine scrambles for a seat at the table. Analysis by Clare Sebastian and Tim Lister, CNNi.