Νέα μελέτη αποκαλύπτει: Για τα κυνήγια μαγισσών στην Ευρώπη ευθύνεται ο… Γουτεμβέργιος

Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, η έλευση της τυπογραφίας τροφοδότησε τη διάδοση της παραπληροφόρησης και τις δίκες μαγισσών σε όλη την Ευρώπη κατά το δεύτερο μισό του 15ου αιώνα.

Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Σάντα Φε διαπίστωσαν ότι η εκτύπωση και η διάδοση των εγχειριδίων για το κυνήγι των μαγισσών, ιδίως του «Malleus Maleficarum» (Σφυρί Μαγισσών) το 1487, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη δίωξη σχεδόν 90.000 γυναικών σε όλη την Ευρώπη, αναφέρει ο Independent.

Το κυνήγι των μαγισσών ξεκίνησε στα τέλη του 15ου αιώνα στην Κεντρική Ευρώπη και διήρκεσε περισσότερα από 300 χρόνια, ενώ εκτιμήσεις αναφέρουν ότι εκτελέστηκαν σχεδόν 45.000 γυναίκες.

«Ο συνδυασμός των νέων ιδεών από τα βιβλία και της επιρροής από τις δίκες που γίνονταν σε κοντινές πόλεις, δημιούργησε τις τέλειες συνθήκες για την εξάπλωση αυτών των διώξεων», δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Kerice Doten-Snitker.

Στη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Theory and Society, οι επιστήμονες αξιολόγησαν τον τρόπο με τον οποίο οι νέες ιδέες γύρω από τη μαγεία εξαπλώθηκαν μέσω κοινωνικών και εμπορικών δικτύων, επηρεάζοντας τις συμπεριφορές στην Ευρώπη.

Ανέλυσαν δεδομένα σχετικά με τον χρόνο διεξαγωγής των δικών για μάγισσες και τη δημοσίευση εγχειριδίων για το κυνήγι μαγισσών σε 553 πόλεις της Κεντρικής Ευρώπης μεταξύ 1400 και 1679 μ.Χ.

Το βιβλίο που εκτίναξε τις δίκες μαγισσών

Με την έλευση της τυπογραφίας, υπήρξε ταχεία διάδοση των ιδεών για τη μαγεία, οι οποίες προηγουμένως περιορίζονταν σε μικρούς κύκλους μελετητών της θρησκείας και τοπικών ιεροεξεταστών.

Ένα βιβλίο συγκεκριμένα, το «Malleus Maleficarum», έφτασε να χρησιμοποιείται ως θεωρητικός και πρακτικός οδηγός για τον εντοπισμό, την ανάκριση και τη δίωξη μαγισσών, δήλωσαν οι ερευνητές. Η μελέτη διαπίστωσε ότι η κυκλοφορία κάθε νέας έκδοσης του «Malleus Maleficarum» ακολουθήθηκε από αύξηση των δικών μαγισσών.

Οι τοπικές αρχές άρχισαν να χρησιμοποιούν το βιβλίο για να εντοπίσουν γυναίκες ύποπτες για μαγεία. Όταν μια πόλη υιοθετούσε τις πρακτικές που περιγράφονταν στο βιβλίο, οι κοντινές πόλεις συχνά ακολουθούσαν το παράδειγμά της, σε μια διαδικασία που οι ερευνητές ονομάζουν «ιδεολογική διάχυση».

Οι άνθρωποι χρειάστηκαν αρχικά αρκετά χρόνια για να αφομοιώσουν τις νέες ιδέες για τη μαγεία και να τις μετατρέψουν σε συμπεριφορά. Αλλά μόλις οι ιδέες αυτές εδραιώθηκαν, ξεκίνησε η εξάπλωσή τους σε όλη την ήπειρο.

«Η διαδικασία υιοθέτησης των δικών μαγισσών δεν είναι πολύ διαφορετική από τον τρόπο με τον οποίο οι σύγχρονες κυβερνήσεις υιοθετούν νέες πολιτικές», δήλωσε η Δρ. Doten-Snitker. «Συχνά ξεκινά με μια αλλαγή στις ιδέες, οι οποίες ενισχύονται μέσω των κοινωνικών δικτύων. Με την πάροδο του χρόνου, οι ιδέες αυτές ριζώνουν και αλλάζουν τη συμπεριφορά ολόκληρων κοινωνιών».