Οι κυκλωτικές κινήσεις της Άγκυρας: Ο Ερντογάν ρίχνει δίχτυα σε Κόσοβο, Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία

Ο αντιστράτηγος ε.α και Δρ. Σπύρος Μπελεγράτης μιλώντας στο CNN Greece τονίζει ότι η προσπάθεια εκπλήρωσης γεωπολιτικών στόχων της γείτονος στην Χερσόνησο του Αίμου, δεν είναι ασφαλώς νέα ούτε προέκυψε εκ του μηδενός.

Συμπληρώνει ότι η κάθε δημοσιοποίηση επιπλέον στοιχείων, όμως, για το εν λόγω θέμα, εκτιμάται ότι απαιτεί την συνεξέταση υφισταμένων ή προβλεπομένων γεωπολιτικών εξελίξεων στην περιοχή, κατ’ αναλογία με τις αναλύσεις των πηγών πληροφόρησης.

Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τον αντιστράτηγο ε.α και λαμβανομένων υπόψη των τεκταινομένων στο εσωτερικό της γείτονος (σύλληψη και φυλάκιση του Εκρέμ Ιμάμογλου, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, όπως και στην Ανατολική Ευρώπη) «θεωρήθηκε από τον Τούρκο Πρόεδρο, ως η κατάλληλη περίοδος για να επαυξήσει τις προσπάθειες απόκτησης επιρροής της χώρας του, στην χερσόνησο των Βαλκανίων».

Οι κυριότεροι λόγοι στην ακολουθούμενη στρατηγική του, «εντοπίζονται στην εκμετάλλευση πιθανών κενών στην ενάσκηση διπλωματίας και επιρροής είτε διεθνούς παράγοντα, είτε της Ευρώπης στην περιοχή, πολύ δε περισσότερο της Ρωσίας», τονίζει.

Επιπρόσθετα, επισημαίνει ότι την παρούσα περίοδο η προσοχή των ΗΠΑ εστιάζει κυρίως στην Ανατολική Ευρώπη (π.χ. Ουκρανία), την Ζώνη του Ινδοειρηνικού (π.χ. Κίνα), σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην Αραβική χερσόνησο και το Ιράν (π.χ. Υεμένη/πλήγματα κατά των Χούθι), και την πιθανότητα επανάκαμψης ακραίων ενεργειών του επονομασθέντος «άξονα της αντίστασης, στην γεωγραφικά συνορεύουσα με το Ισραήλ ζώνη (π.χ. Χαμάς)», αναφέρει ο κ. Μπελεγράτης.

Ταυτόχρονα, ο αντιστράτηγος ε.α και Δρ Σπύρος Μπελεγράτης εκτιμά ότι η ΕΕ, παρά τις προσπάθειες ανάπτυξης πολιτικών στήριξης και βαθμιαίας ενσωμάτωσης στον σκληρό πυρήνα της, ως χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, έχει κατά κύριο λόγο στραμμένο το βλέμμα στην αντιμετώπιση της πολιτικής επιβολής δασμών από τις ΗΠΑ, στην απόκτηση ενιαίας φωνής στο θέμα της Άμυνας και την χρηματοδότηση ανάπτυξης στρατιωτικών εξοπλισμών (European Rearmament), αλλά όπως και στην εξασφάλιση θεμάτων που αφορούν μελλοντικές προκλήσεις ασφαλείας στο εγγύς και ευρύτερο γεωστρατηγικό περιβάλλον της (π.χ. Ανατολική Ευρώπη, Βόρειος Αφρική, Ανατολική Μεσόγειος).

Ταυτόχρονα όμως, όπως υποστηρίζει, επιθυμεί τη διαφοροποίηση των πηγών και διαδρομών ενέργειας, κυρίως στον «πεινασμένο» για «γκρίζο και μαύρο χρυσό» Ευρωπαϊκό πυρήνα, και τέλος, στην συνέχιση παροχής στήριξης στην Ουκρανία,σε συνδυασμό με τις προσπάθειες εξεύρεσης δίκαιης και βιώσιμης λύσης, μετά το αναμενόμενο τέλος του πολέμου στην περιοχή.

Οι στόχοι της Άγκυρας

Τα κυριότερα μέσα εξυπηρέτησης Στρατηγικών της γείτονος, για απόκτηση επιρροής στα Βαλκάνια,εστιάζουν κυρίως στην εκμετάλλευση διεθνών εξελίξεων ή πολιτικής άλλων χωρών στην περιοχή (π.χ. ΕΕ, ΗΠΑ, Ρωσία κ.λπ.), σε συνδυασμό με άλλες δράσεις, όπως αναλύει αντιστράτηγος ε.α και Δρ Σπύρος Μπελεγράτης.

Στρατιωτική Διπλωματία

Η εκμετάλλευση δημιουργουμένων κενών ισχύος σε περιοχές ενδιαφέροντος, οι προθέσεις των ΗΠΑ για ταχεία επίλυση του Ουκρανικού και η πιθανή έστω και μερική απεμπλοκή τους από την παροχή επί πλέον ασφάλειας στον Ευρωπαϊκό χώρο, αποτελούν σημεία κλειδιά για την επαύξηση του κανόνα της Στρατιωτικής διπλωματίας από την γείτονα, στα Βαλκάνια. Εφόσον οι τάσεις αυτές, συνδυασθούν με την σοβούσα κρίση στην ευρύτερη περιοχή Κοσόβου, αλλά τον διακαή πόθο του κ. Ερντογάν, για απόκτηση πολιτικής επιρροής σε άλλες παρακείμενες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων (π.χ. Βοσνία Ερζεγοβίνη), μπορούμε να κατανοήσουμε αρκετές από τις νεότερες επιδιώξεις του. Εδώ εντάσσονται οι συμφωνίες Αμυντικής συνεργασίας με την Αλβανία και την Βόρεια Μακεδονία, οι οποίες εφόσον γίνουν πράξη στο μέτρο που θα δυνηθεί η Τουρκία, είναι δυνατό να αποκτήσουμε πληρέστερη εικόνα, για τα αποτελέσματά τους.

Εξαγγελθείσες προς τούτο ανάλογες δράσεις του παρελθόντος για τις ενδιαφερόμενες χώρες, προέβλεπαν διάθεση αμυντικών μέσων που κατασκευάζονται από την γείτονα,αποσκοπώντας βέβαια, στην επαύξηση του βαθμούεξάρτησης και επιρροής των εν λόγω κρατών, από την Τουρκία (π.χ. Στρατιωτικά οχήματα γενικής χρήσης, Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης και Μεταφοράς Προσωπικού (TOMA και ΤΟΜΠ), UCAVs κ.α.). Από την άλλη πλευρά και σύμφωνα με πηγές της Τουρκικής αντιπολίτευσης, δημιουργούνται ερωτηματικά για τον βαθμό χειραφέτησης της πολιτικής του προέδρου της γείτονος, μέσω της υλοποίησης γεωπολιτικών επιδιώξεών του στα Βαλκάνια. Εφόσον για παράδειγμα ληφθεί υπόψη το «πρότυπο» της Συρίας, αλλά και άλλες μυστικές συνεννοήσεις, εικάζεται ότι οι διπλωματικο-πολιτικές δράσεις στο εξωτερικό, δυνατόν να επιδράσουν ή να διευκολύνουν στην υλοποίηση πολιτικών στόχων του ιδίου και στο εσωτερικό της Τουρκίας.

Θρησκευτική Διπλωματία

Η στροφή της γείτονος ήδη από το έτος 2014 από το άλλοτε κοσμικό κράτος, σε ένα προεδρικό σύστημα ισλαμογενούς προσανατολισμού με υπεραυξημένες αρμοδιότητες στον επικεφαλής Πρόεδρο της χώρας, είναι απόλυτα εμφανής την παρούσα περίοδο. Το εξαιρετικά ενδιαφέρον όμως για τις πολιτικές επιδιώξεις της γείτονος στα Βαλκάνια, είναι η χρήση και του Θρησκευτικού παράγοντα ως «πολιορκητικού κριού», για την αποκόμιση γεωπολιτικών ωφελημάτων.Εφόσον η εν λόγω πρακτική συνδυασθεί με τα «σύνορα της καρδιάς» του Τούρκου προέδρου, αλλά και τις διακηρύξεις περί απολήξεών τους σε πρωτεύουσες άλλων χωρών (π.χ. Σεράγεβο), ίσως κατανοούμε καλύτερα, τον ρόλο της «Diyanet», δηλαδή της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων (Diyanet Işleri Genel Müdürlüğü) του Υπουργείου Παιδείας της Τουρκίας. Ο εν λόγω φορέας, αν και ιδρύθηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ (1924) για τον έλεγχο των πολυπληθών θρησκευτικών κοινοτήτων και ιεροδιδασκαλίων της Τουρκίας, έχει σήμερα εξελιχθεί και σε μέσο ενάσκησης ήπιας ισχύος.

Ειδικότερα, με την άνοδο του AKP στην εξουσία υπό τον κ. Ερντογάν(2002), η Diyanet απέκτησε επιπλέον προνόμια, προϋπολογισμούς που αριθμούν σε περισσότερα δις δολάρια (π.χ. 2,5 για το 2016), ενώ άρχισε να υλοποιεί καταφανώς και δράσεις στο εξωτερικό της χώρας. Επί του πρακτέου όμως, ενώ η πληροφόρηση για τον βαθμό ελέγχου επί θρησκευτικών ζητημάτων από την Diyanet στο εσωτερικό της Τουρκίας είναι σχετικά επαρκής, παρατηρείται ασάφεια ή έλλειψη παρουσίασης επίσημων στοιχείων για δράσεις της στο εξωτερικό. Παλαιότερες αναλύσεις Τούρκων Πανεπιστημιακών (ελαχίστων), επισημαίνουν το «ενδιαφέρον» της Diyanet για τα Βαλκάνια, όπου ένας από τους κύριους στόχους της είναι ο Μουσουλμανικός πληθυσμός των χωρών της περιοχής. Ο ανταγωνισμός με το ίδρυμα Γκιουλέν για το ίδιο θέμα, φαίνεται να έχει παρακαμφθεί επιμελώς, αφού η στόχευση και των δύο, εντοπίζεται στις ίδιες πληθυσμιακές ομάδες, πάνω σε θέματα θρησκευτικής λειτουργίας, εκπαίδευσης και πληροφόρησης. Εδώ ασφαλώς εντάσσεται και το «ενδιαφέρον» για την περιοχή της Δοβρουτσάς στην Ρουμανία, η αναστήλωση αλλά και η εξ υπαρχής κατασκευή τζαμιών στα Βαλκάνια, σε συνδυασμό με άλλες πολιτικοθρησκευτικές δράσεις.

Στο πλαίσιο αυτό των εξελίξεων, εξηγεί ο κ. Μπελεγράτης ότι «η χώρα μας παραμένει φωτεινός σηματοδότης ενός πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας για την περιοχή», προάγοντας προφανώς το Ευρωπαϊκό κεκτημένο προς όφελος όλων των κρατών της χερσονήσου του Αίμου. Προσθέτει ότι οι υποκρυπτόμενες όμως επιδιώξεις αναθεωρητικού ή «αυτοκρατορικού» χαρακτήρα, είναι εξαιρετικά μακριά από το πνεύμα που δημιούργησε την Ενωμένη Ευρώπη, στην οικογένεια της οποίας φαίνεται ότι επιθυμεί να εισέλθει και η Τουρκία.

Συνεπώς, η μόνη διέξοδος όπως αναφέρει για την επίλυση όλων των πιθανών προκλήσεων του μέλλοντος, αλλά και των κινδύνων ασφάλειας του παρόντος, εντοπίζεται στην επιθυμία της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης των Δυτικών Βαλκανίων, με προμετωπίδα όμως το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο αλλά και το Διεθνές Δίκαιο. «Η υλοποίηση αυτών των προβλέψεων είναι εκείνη που προφανώς εξασφαλίζει την συνύπαρξη και ειρηνική διαβίωση σύμφωνα με τους Διεθνείς και Ευρωπαϊκούς Κανόνες σε διαφορετικούς εθνοτικούς ή θρησκευτικούς πληθυσμούς, όπως είναι η γηγενής Ελληνική Εθνική μειονότητα στην Αλβανία, η οποία είναι αναγνωρισμένη επίσημα από την χώρα αυτή», καταλήγει.