Ο αέρας που αναπνεύουμε προκαλεί άνοια; Επιστήμονες ξεκινούν έρευνα για να το διαπιστώσουν
Βρετανοί επιστήμονες πρόκειται να ξεκινήσουν έρευνα που θα δείξει πώς ο αέρας που αναπνέουμε μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλό μας. Η έρευνα θα είναι ζωτικής σημασίας, υποστηρίζουν, για την κατανόηση ενός μείζονος ιατρικού προβλήματος: πώς η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να προκαλέσει άνοια.
Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι μια από τις πιο καταστροφικές απειλές για την ανθρώπινη υγεία και έχουν δείξει ότι εμπλέκεται στην πρόκληση καρκίνου, καρδιακών παθήσεων, διαβήτη, χαμηλών ποσοστών γεννήσεων και πολλών παθήσεων υγείας.
Τώρα οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Francis Crick πρόκειται να εξετάσουν πόσο επηρεάζει ο αέρας στο φαινόμενο του νευροεκφυλισμού μέσω ενός ερευνητικού προγράμματος, με τίτλο Rapid, το οποίο χρηματοδοτείται από τη φιλανθρωπική οργάνωση Race Against Dementia.
Το Rapid θα περιλαμβάνει επιστήμονες που εξετάζουν τις ακριβείς διαδικασίες με τις οποίες μικροσκοπικά ρυπογόνα σωματίδια μπορούν να οδηγήσουν σε άνοια, εργασία που θα μπορούσε να φέρει μια εικόνα για τον τρόπο με τον οποίο τα σωματίδια του αέρα προκαλούν ασθένειες και επίσης να βοηθήσουν στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων για την αντιμετώπιση της εξέλιξης νόσων όπως π.χ. η νόσος Αλτσχάιμερ.
«Η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν σχετίζεται γενικά με την άνοια. Ωστόσο, οι επιδημιολόγοι ανακάλυψαν πρόσφατα ότι τα σωματίδια στον αέρα συνδέονται ουσιαστικά με τον κίνδυνο νευροεκφυλιστικής νόσου», δήλωσε ένας από τους επικεφαλής του έργου, ο καθηγητής Τσαρλς Σουάντον, αναπληρωτής κλινικός διευθυντής του Crick.
«Θέλουμε να μάθουμε πώς ακριβώς τα μικροσκοπικά σωματίδια στον αέρα μπορούν να έχουν τόσο βαθιές επιπτώσεις στον εγκέφαλό μας και να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη γνώση για να αναπτύξουμε νέα φάρμακα για τη θεραπεία της άνοιας».
Ένας βασικός τύπος ατμοσφαιρικής ρύπανσης αποτελείται από αιωρήματα μικροσκοπικών θραυσμάτων στερεών και υγρών σταγονιδίων. Αυτά παράγονται από εξατμίσεις αυτοκινήτων και φορτηγών, εργοστάσια, σκόνη, γύρη, ηφαίστεια, πυρκαγιές και άλλες πηγές και είναι γνωστά ως σωματίδια 2,5 ή απλά PM2,5.
Αυτά τα σωματίδια έχουν διάμετρο λιγότερο από 2,5 εκατομμυριοστά του μέτρου – περίπου 30 φορές λεπτότερα από μια ανθρώπινη τρίχα – και είναι τόσο μικρά που μπορούν να ταξιδέψουν βαθιά στις εσοχές του ανθρώπινου σώματος. Στην περίπτωση της άνοιας, τα PM2.5 εισπνέονται και πιστεύεται ότι εισέρχονται στον εγκέφαλο μέσωτης όσφρησης.
«Στον εγκέφαλο, τα PM2.5 φαίνεται να προσλαμβάνονται από κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στο κεντρικό νευρικό σύστημα και μετά από αυτό, πιστεύουμε ότι μπορεί να εμφανιστεί νευροεκφυλισμός», είπε ο Σουάντον.
Το πώς ακριβώς εκτυλίσσεται αυτή η διαδικασία και οδηγεί σε άνοια δεν είναι σαφές, και ένας κύριος στόχος του προγράμματος Rapid θα είναι να αποκαλύψει ακριβώς, αυτό δηλαδή την ακριβή διαδικασία που προκαλεί τα PM2.5 να κάνουν τον εγκεφαλικό ιστό να σχηματίσει τις συστάδες που είναι το χαρακτηριστικό της νόσου του Αλτσχάιμερ.
«Έχουμε βάσιμα στοιχεία που συνδέουν την έκθεση σε σωματίδια PM2.5 με ασθένειες του εγκεφάλου, όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον, αλλά δεν γνωρίζουμε ακόμη εάν αυτά προκαλούν όντως νευροεκφυλισμό άμεσα ή αν οδηγούν τη διαδικασία που συμβαίνει ήδη σε ευάλωτα άτομα », δήλωσε η Σόνια Γκάντι, επικεφαλής του Εργαστηρίου Βιολογίας Νευροεκφυλισμού στο Crick and University College του Λονδίνου.
Η έρευνα για να βρει ποιος μηχανισμός εμπλέκεται στην πρόκληση της άνοιας θα επικεντρωθεί σε πειράματα in vitro σε βλαστοκύτταρα ανθρώ[ων και ζώων.
«Μόλις κατανοήσουμε αυτούς τους μηχανισμούς με μεγαλύτερη λεπτομέρεια, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη γνώση για να αναπτύξουμε θεραπείες που θα περιορίσουν τον αντίκτυπο των ατμοσφαιρικών ρύπων και ίσως μια μέρα θα αποτρέψουν την επίδραση του περιβάλλοντος στις εγκεφαλικές ασθένειες», είπε η Γκάντι.
