Ένα ιαπωνικό δικαστήριο αθώωσε την Πέμπτη (26/9) τον 88χρονο Iwao Hakamata, ο οποίος καταδικάστηκε άδικα σε θάνατο το 1968 για τη δολοφονία μιας οικογένειας, σύμφωνα με το εθνικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο της Ιαπωνίας.
Η απόφαση σηματοδοτεί το τέλος ενός μαραθώνιου νομικού έπους που έστρεψε τα βλέμματα όλου του κόσμου στο ιαπωνικό σύστημα ποινικής δικαιοσύνης και τροφοδότησε τις εκκλήσεις για την κατάργηση της θανατικής ποινής στη χώρα.
Κατά τη διάρκεια της επαναληπτικής δίκης, οι δικηγόροι του Hakamata υποστήριξαν ότι οι νέες πληροφορίες αποδεικνύουν την αθωότητά του, ενώ οι εισαγγελείς επέμειναν ότι υπήρχαν αρκετά στοιχεία που επιβεβαίωναν ότι έπρεπε να κρεμαστεί για το έγκλημα.
Το έγκλημα και η ομολογία
Πρώην επαγγελματίας πυγμάχος, ο Hakamata αποσύρθηκε το 1961 και έπιασε δουλειά σε εργοστάσιο επεξεργασίας σόγιας στη Σιζουόκα της κεντρικής Ιαπωνίας. Όταν το αφεντικό του, η σύζυγος του αφεντικού και τα δύο τους παιδιά βρέθηκαν τον Ιούνιο του 1966 μαχαιρωμένοι μέχρι θανάτου στο σπίτι τους, στο οποίο στη συνέχεια μπήκε φωτιά, ο Hakamata – τότε διαζευγμένος και παράλληλα εργαζόμενος σε μπαρ – έγινε ο κύριος ύποπτος της αστυνομίας.
Ο Hakamata ως μποξέρ σε φωτογραφία του 1957
Hideko Hakamata
Έπειτα από ημέρες ανελέητης ανάκρισης, ο Hakamata αρχικά παραδέχτηκε τις κατηγορίες που τον βάραιναν, αλλά αργότερα άλλαξε την ομολογία του, υποστηρίζοντας ότι η αστυνομία τον εξανάγκασε σε αυτήν χτυπώντας και απειλώντας τον.
Καταδικάστηκε σε θάνατο από τους δικαστές με ψήφους 2-1, παρά το γεγονός ότι επανειλημμένα ισχυρίστηκε ότι η αστυνομία είχε κατασκευάσει στοιχεία. Ο ένας δικαστής που διαφώνησε παραιτήθηκε έξι μήνες αργότερα, απογοητευμένος από την αδυναμία του να σταματήσει την καταδίκη.
Ο Hakamata, ο οποίος έκτοτε υποστήριζε πάντα την αθωότητά του, πέρασε περισσότερη από τη μισή του ζωή περιμένοντας να απαγχονιστεί, προτού νέα στοιχεία οδηγήσουν στην απελευθέρωσή του πριν από μια δεκαετία.
Αφού η εξέταση DNA στο αίμα που βρέθηκε σε ένα παντελόνι δεν έδειξε καμία ταύτιση με τον Hakamata ή τα θύματα, το περιφερειακό δικαστήριο της Σιζουόκα διέταξε την επανάληψη της δίκης το 2014. Λόγω της ηλικίας του και της εύθραυστης ψυχικής του κατάστασης, ο Hakamata αφέθηκε ελεύθερος καθώς περίμενε τη νέα δίκη.
Το Δικαστήριο του Τόκιο αρχικά απέρριψε το αίτημα για επανάληψη της δίκης για άγνωστους λόγους, αλλά το 2023 συμφώνησε να δώσει στον Hakamata μια δεύτερη ευκαιρία κατόπιν εντολής του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ιαπωνίας.
Οι επαναληπτικές δίκες είναι σπάνιες στην Ιαπωνία, όπου το 99% των υποθέσεων καταλήγουν σε καταδικαστικές αποφάσεις, σύμφωνα με τον ιστότοπο του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
«Ζει στον δικό του κόσμο»
Ακόμη και αν οι υποστηρικτές του πανηγυρίζουν για την αθώωση του Hakamata, ο ίδιος μάλλον δεν θα συνειδητοποιήσει τα καλά νέα. Μετά από δεκαετίες φυλάκισης, η ψυχική υγεία του έχει υποχωρήσει και «ζει στον δικό του κόσμο», δήλωσε η αδελφή του Hideko, 91 ετών, η οποία εδώ και καιρό αγωνίζεται για την αθωότητά του.
Ο Hakamata μιλάει σπάνια και δεν δείχνει κανένα ενδιαφέρον για τους άλλους ανθρώπους, δήλωσε η Hideko στο CNNi.
«Μερικές φορές χαμογελάει χαρούμενα, αλλά αυτό συμβαίνει όταν βρίσκεται στην αυταπάτη του», είπε η Hideko. «Δεν έχουμε καν συζητήσει τη δίκη με τον Iwao λόγω της αδυναμίας του να αναγνωρίσει την πραγματικότητα».
H υπόθεση Hakamata έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με την εξάρτηση της Ιαπωνίας από τις ομολογίες για την έκδοση καταδικαστικών αποφάσεων. Και ορισμένοι λένε ότι είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η χώρα θα πρέπει να καταργήσει τη θανατική ποινή.
Τα πάντα για μια ομολογία
Η Ιαπωνία είναι η μόνη χώρα της G7 εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών που διατηρεί τη θανατική ποινή, αν και δεν πραγματοποίησε καμία εκτέλεση το 2023, σύμφωνα με το Κέντρο Πληροφόρησης για τη Θανατική Ποινή.
Ο Hiroshi Ichikawa, πρώην εισαγγελέας που δεν είχε εμπλακεί στην υπόθεση Hakamata, δήλωσε ότι ιστορικά οι Ιάπωνες εισαγγελείς ενθαρρύνονται να παίρνουν ομολογίες πριν ψάξουν για υποστηρικτικά στοιχεία, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να απειλούν ή να χειραγωγούν τους κατηγορούμενους για να τους κάνουν να παραδεχτούν την ενοχή τους.
Η έμφαση στις ομολογίες είναι αυτό που επιτρέπει στην Ιαπωνία να διατηρεί τόσο υψηλό ποσοστό καταδικαστικών αποφάσεων, δήλωσε ο Ichikawa, σε μια χώρα όπου μια αθώωση μπορεί να πλήξει σοβαρά την καριέρα ενός εισαγγελέα.
12ωρη ανάκριση επί 23 ημέρες
Για 46 χρόνια, ο Hakamata κρατήθηκε πίσω από τα κάγκελα αφού καταδικάστηκε βάσει μιας ομολογίας, η οποία, όπως λένε ο ίδιος και οι δικηγόροι του, δόθηκε υπό πίεση.
Ο Hideyo Ogawa, δικηγόρος του Hakamata, δήλωσε στο CNNi ότι ο Hakamata ήταν δέσμιος και ανακρινόταν για περισσότερες από 12 ώρες την ημέρα επί 23 ημέρες, χωρίς την παρουσία συνηγόρου υπεράσπισης.
Οι θανατοποινίτες στην Ιαπωνία συνήθως κρατούνται σε απομόνωση με περιορισμένη επαφή με τον έξω κόσμο, δήλωσε η Chiara Sangiorgio, σύμβουλος για την επιβολή της θανατικής ποινής στη Διεθνή Αμνηστία. Οι εκτελέσεις «καλύπτονται από μυστικότητα» με ελάχιστη έως καθόλου προειδοποίηση, και οι οικογένειες και οι δικηγόροι συνήθως ενημερώνονται μόνο μετά την εκτέλεση.
Οι μικρές χαρές της ελεύθερης ζωής
Ο Hakamata πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του πίσω από τα κάγκελα για ένα έγκλημα που δεν διέπραξε. Ωστόσο, παρά την κακή ψυχική του υγεία, την τελευταία δεκαετία κατάφερε να απολαύσει κάποιες από τις μικρές χαρές της ελεύθερης ζωής.
Τον Φεβρουάριο, υιοθέτησε δύο γάτες. «Ο Iwao άρχισε να δίνει προσοχή στις γάτες, να ανησυχεί γι’ αυτές και να τις φροντίζει, κάτι που ήταν μεγάλη αλλαγή», δήλωσε η αδερφή του.
Κάθε απόγευμα, μια ομάδα υποστηρικτών του Hakamata τον βγάζουν βόλτα, κι εκείνος «αγοράζει μεγάλη ποσότητα γλυκών και χυμών». «Ελπίζω να συνεχίσει να ζει μια μακρά και ελεύθερη ζωή», κατέληξε η Hideko.
