Το μωσαϊκό δυνάμεων ανταρτών που πέτυχε μέσω του αιφνιδιασμού την ιστορική ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, ανακατεύει την τράπουλα σε όλη τη Μέση Ανατολή, με τους αναλυτές να εστιάζουν στην επόμενη μέρα.
Η οικογενειακή δυναστεία που κυβερνούσε πάνω από μισό αιώνα, έχασε βιαίως την εξουσία, αλλάζοντας τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή και προκαλώντας ανησυχία πως η Συρία θα μπορούσε να μετατραπεί σε «νέα Λιβύη».
Ο επίκουρος καθηγητής Εθνικής Ασφάλειας στο πανεπιστήμιο Rabdan Academy στο Άμπου Ντάμπι, Δρ Σπύρος Πλακούδας μιλώντας στο CNN Greece, αναλύει πώς οι εχθροπραξίες στη Συρία σηματοδότησαν το τέλος του καθεστώτος Άσαντ καθώς «η ισλαμιστική ομάδα Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS) εντός μόλις οκτώ ημερών κυρίευσε το Χαλέπι και την Χάμα σε έναν κεραυνοβόλο πόλεμο, την ώρα που ένοπλοι υποστηριζόμενοι από την Τουρκία και τις ΗΠΑ (ο SNA και οι SDF αντίστοιχα) κατέλαβαν περισσότερα εδάφη καθώς οι κυβερνητικές δυνάμεις υποχωρούσαν προς νότο».
Η Ρωσία πλήρωσε το τίμημα στη Συρία
Η Ρωσία, που επενέβαινε στρατιωτικά στη Συρία από το 2015 υποστηρίζοντας τον Μπασάρ αλ Άσαντ, φαίνεται σύμφωνα με εκτιμήσεις να είναι ένας από τους χαμένους στην περιοχή, καθώς έχει αποδυναμωθεί δραματικά η θέση της στη Μέση Ανατολή.
Σύμφωνα με τον Δρ Σπύρο Πλακούδα, η Ρωσία υπέστη ένα σοκ από την ταχύτητα της επίθεσης, καθώς και τις αποτυχίες των κυβερνητικών δυνάμεων στα πεδία των μαχών. Η Μόσχα τώρα ανησυχεί για την ασφάλεια των βάσεών της στη Συρία όπως επίσης και για το γόητρό της σαν μια Μεγάλη Δύναμη στην περιοχή.
Η Ρωσία διαθέτει την αεροπορική βάση Χμεϊμίμ στην επαρχία Λαττάκεια της Συρίας και ναυτική βάση στην Ταρτούς, στην ακτή όπου αποτελεί το μοναδικό κόμβο επισκευών και ανεφοδιασμού της Ρωσίας στη Μεσόγειο.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ σε ερώτηση σε σχέση με τις βάσεις απάντησε πώς «είναι πρόωρο ακόμη να μιλήσουμε για αυτό. Όλο αυτό είναι ένα θέμα για συζήτηση με εκείνους που θα είναι στην εξουσία στη Συρία».
Οι ρωσικές βάσεις στο συριακό έδαφος έχουν τεθεί σε ύψιστη επιφυλακή.
Πριν από μερικές ημέρες ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας Σεργκέι Λαβρόφ από τη Ντόχα δήλωσε πώς «είναι απαράδεκτο να επιτραπεί σε μια τρομοκρατική ομάδα να πάρει τον έλεγχο στη Συρία».
Ο ρόλος του Ιράν και οι νέες ενέργειες
Οι εξελίξεις επηρεάζουν και το Ιράν καθώς η ανατροπή του Άσαντ απομακρύνει την Τεχεράνη από τον στόχο της να ασκεί επιρροή στον αραβικό κόσμο. Σύμφωνα με Ιρανό αξιωματούχο που μίλησε στο Reuters, στόχος είναι να εγκατασταθεί απευθείας γραμμή επικοινωνίας με την ηγεσία των ανταρτών στη Συρία.
Κατά τον Δρ Σπύρο Πλακούδα, το Ιράν βλέπει την «πτώση του Καθεστώτος Άσαντ ως μια υπαρξιακή απειλή: θα διαρρήξει τον λεγόμενο Σιιτικό Άξονα από την Τεχεράνη στη Βηρυτό και θα ακυρώσει τη γενναία «επένδυσή» του σε χρήματα (πάνω από 50 δισ. δολάρια) και αίμα (πάνω από 12.000 μαχητές νεκροί)».
«Το μέτωπο της αντίστασης είχε μια πραγματικά δύσκολη χρονιά», παραδέχτηκε την Κυριακή ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αρακτσί σε συνέντευξή του στην ιρανική κρατική τηλεόραση.
Υπενθυμίζεται, πώς κατά τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου που ξέσπασε το 2011, η Τεχεράνη είχε δαπανήσει δισεκατομμύρια δολάρια για να υποστηρίξει το καθεστώς Άσαντ, εξού και «το Ιράν θα προσπαθήσει να ”ξύσει τον πάτο του βαρελιού”, ώστε να βρει τους αναγκαίους πόρους για τη διάσωση του» όπως εκτιμά ο επίκουρος καθηγητής.
Στον αντίποδα ΗΠΑ και Ισραήλ αν και «δεν συμπαθούν την ισλαμιστική ομάδα Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS) δεν βλέπουν την αποδυνάμωση του καθεστώτος Άσαντ και του Σιιτικού Άξονα με κακό μάτι», καταλήγει.
Κερδισμένη η Τουρκία από τη πτώση Άσαντ
Η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ ενδυναμώνει την επιρροή της Τουρκίας στην περιοχή. Η ισλαμιστική ομάδα Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS) μπορεί να μην ελέγχεται από την Άγκυρα, ωστόσο ο Συριακός Εθνικός Στρατός, ο σχηματισμός ανταρτών στηρίζεται από την Τουρκία και φέρεται να εξυπηρετεί τα συμφέροντά της.
Ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Χακάν Φιντάν ζήτησε «τον σχηματισμό συμπεριληπτικής κυβέρνησης» στην Συρία μετά την πτώση του Μπασάρ αλ-Ασαντ, υπογραμμίζοντας σε ομάδα πρεσβευτών στην Άγκυρα ότι «περιμένουμε από τους διεθνείς παράγοντες, ιδιαίτερα τα Ηνωμένα Εθνη, να τείνουν το χέρι στον συριακό λαό και να υποστηρίξουν τον σχηματισμό μίας συμπεριληπτικής κυβέρνησης».
Σύμφωνα με τον Δρ Σπύρο Πλακούδα «μια μη ελεγχόμενη επέκταση της ισχύος της HTS και των Δημοκρατικών Δυνάμεων της Συρίας (SDF) θα σήμαινε έναν συναγερμό στην Άγκυρα».
Παράλληλα υποστηρίζει ότι η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS) «πρέπει να ταξινομηθεί ως μια τρομοκρατική ομάδα του 4ου Κύματος» καθώς εκπηγάζει από την ίδια μήτρα με το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) – αυτήν της Αλ Κάιντα.
Ο επικηρυγμένος ηγέτης των ανταρτών
Ο ηγέτης της ισλαμιστικής ομάδας Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ, Αμπού Μοχάμαντ Αλ-Τζολάνι, είχε πολεμήσει στο όνομα της Αλ Κάιντα στο Ιράκ. Συνελήφθη και πέρασε πέντε χρόνια σε αμερικανική φυλακή.
Ήταν ο επικεφαλής του συριακού βραχίονα της Αλ Κάιντα κατά τη διάρκεια του εμφυλίου μέχρι το 2016, οπότε έκοψε τους δεσμούς και ίδρυσε το Μέτωπο Αλ Νούσρα. Είναι ο πιο αναγνωρίσιμος αντάρτης της Συρίας.
Σύμφωνα με τo Reuters, το 2013 οι ΗΠΑ τον χαρακτήρισαν τρομοκράτη και αργότερα τον επικήρυξαν για 10 εκατομμύρια δολάρια. Σήμερα, o επικεφαλής της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ παρουσιάζει τον εαυτό του ως μετριοπαθή ηγέτη.
Οι ομάδες ανταρτών που ενώθηκαν για να ρίξουν το καθεστώς Ασαντ ήταν κάποτε ένα ετερόκλητο συνονθύλευμα φατριών. Ο Δρ Σπύρο Πλακούδα αναφέρει πώς «υπό τη σιδηρά πηγμή του Αμπού Μοχάμαντ Αλ-Τζολάνι, η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ επιχείρησε εσχάτως να αποστασιοποιηθεί από το ISIS και την Al Qaeda, να ιδρύσει ένα παράλληλο κράτος στο Ιντλίμπ και, τέλος, να μετατρέψει τους ατάκτους σε έναν τακτικό επαγγελματικό στρατό».
Εξηγεί ακόμη, πως ο νέος γύρος των εχθροπραξιών στη Συρία συνδέεται άρρηκτα με δύο άλλες εξελίξεις: τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού και ο πόλεμος δια αντιπροσώπων μεταξύ Ιράν και Ισραήλ.
Τα χτυπήματα κατά της Χεζμπολάχ και των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) όπως υπογραμμίζει «αποδυνάμωσαν καίρια τους δύο βασικούς υποστηρικτές του Άσαντ και η Τουρκία, μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων χάρη στη διαμεσολάβηση της Μόσχας, δεν χαλιναγώγησε τους άτακτους όπως στο παρελθόν».
