Σε φάση έντονων διεργασιών έχουν εισέλθει οι διπλωματικές αντιπροσωπείες Αθήνας και Άγκυρας ενόψει του 6ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ), το οποίο αναμένεται να διεξαχθεί στην Τουρκία, μέσα στον Απρίλιο, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.
Η οριστικοποίηση της ημερομηνίας συνάντησης μεταξύ του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παραμένει σε εκκρεμότητα, καθώς εξαρτάται από τα προγράμματά τους.
Στο περιθώριο της άτυπης διάσκεψης στη Γενεύη για το Κυπριακό, ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογο του, Χακάν Φιντάν. Εκτός από την «αποτίμηση» της πενταμερούς, συζήτησαν επίσης για την επόμενη συνάντηση τους, η οποία θα γίνει κατά τη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, στις 3 και 4 Απρίλη.
Αμφότεροι αναγνώρισαν την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στις διμερείς σχέσεις τους τελευταίους μήνες και είναι σημαντικό ότι παρά τις διαφορές, εστίασαν στα θετικά.
Οι διπλωματικές αντιπροσωπείες των δύο πλευρών έχουν αναλάβει τον συντονισμό όλων τις αναγκαίων ενεργειών για το επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας -Τουρκίας. Η συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της Τουρκίας θα διεξαχθεί σε μια κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία για τη γειτονιά της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Αθήνα και Άγκυρα τονίζουν τον σημαντικό γεωπολιτικό τους ρόλο.
Η Ελλάδα έχει ήδη αναλάβει την τρίτη θητεία της ως μη μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και το βλέμμα της είναι στραμμένο στον Μάιο, όταν και θα αναλάβει την προεδρία του Συμβουλίου.
Η Ελλάδα από την πλευρά της προτάσσει τη διπλωματία των συμμαχιών, των αρχών και των αξιών σε μια εύφλεκτη γειτονιά, τονίζοντας το κρίσιμο σταυροδρόμι στη νέα διεθνή αρχιτεκτονική. Είναι αξιοσημείωτο πώς το τελευταίο διάστημα τούρκοι αξιωματούχοι επικαλούνται το Διεθνές Δίκαιο.
Συγκλήσεις και αντεγκλήσεις
Η ελληνική κυβέρνηση θα προσέλθει στο Ανώτατο Συμβούλιο με ειλικρινή διάθεση συνεργασίας, καθώς η εμπέδωση θετικού κλίματος αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στις σχέσεις της με τη γείτονα. Ιδιαίτερη έμφαση αποδίδεται στο δομημένο διάλογο στη βάση των τριών πυλώνων: του πολιτικού διαλόγου, των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και της θετικής ατζέντας καθώς θεωρείται αμοιβαία επωφελής. Η Αθήνα ωστόσο, διαμηνύει πως δεν πρόκειται να γίνει συζήτηση για θέματα κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Από την άλλη, η Άγκυρα θεωρεί ότι υπάρχουν αλληλένδετα ζητήματα. Συνεπώς, είναι δύσκολο να υπάρχει σύγκληση καθώς όπως έχει υπογραμμίσει σε προηγούμενες δηλώσεις του ο Γιώργος Γεραπετρίτης δεν έχει βρεθεί ακόμη το επίπεδο εκείνο της κατανόησης, έτσι ώστε να προχωρήσουν οι δύο πλευρές ένα βήμα παραπέρα και να αγγίξουν σε βάθος τα θέματα της βαριάς ατζέντας.
Παράλληλα, σε συνέντευξή του στο αμερικανικό δίκτυο Fox News εξέφρασε τον προβληματισμό της Αθήνας σε σχέση με το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», υπογραμμίζοντας πώς αντιβαίνει στο διεθνές δίκαιο.
«Η Ελλάδα σέβεται το διεθνές δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Είμαστε συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας του 1982», σημείωσε.
Ελληνοτουρκική διαφορά για την ΑΟΖ
Οι διεκδικήσεις Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ ) της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι μακρά ιστορία. Η Ελλάδα υποστηρίζει πώς πρέπει να γίνει ένα σημαντικό βήμα σχετικά με την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών. Για να ανοίξει όμως το συγκεκριμένο κεφάλαιο πρέπει να συμφωνηθεί το εύρος της συζήτησης με την Αθήνα να υπογραμμίζει πώς «δεν μπορεί να είναι άλλο από το διεθνές δίκαιο».
Αυτή τη στιγμή παραμένει ανοιχτό το ερώτημα αν ο διάλογος μπορεί να προχωρήσει σε μια «ουσιαστική συζήτηση» και οι δύο πλευρές αποφασίσουν να καταδυθούν στο επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας σε “βαθιά νερά”.
Τόσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όσο και ο Χακάν Φιντάν προβάλουν τον όρο «ολιστική προσέγγιση», σε μία προσπάθεια ορίσουν το πακέτο των «διαφορών» που θα συμπεριλάβει από τις θαλάσσιες ζώνες συνεπώς και τα χωρικά ύδατα, μέχρι τον εναέριο χώρο, την αποστρατικοποίηση των νησιών, τις γκρίζες ζώνες, το FIR και τις διεθνείς δικαιοδοσίες σε διεθνή ύδατα, αλλά και τα θέματα της «τουρκικής» όπως χαρακτηρίζει τη μειονότητα στη Θράκη που θέτει με κάθε ευκαιρία.
Η Ελλάδα από τη πλευρά της έχει ξεκαθαρίσει πώς η εθνική κυριαρχία των κρατών δεν μπορεί να είναι αντικείμενο συζήτησης ή διεθνούς δικαιοδοσίας.
Ο παράγοντας Τραμπ
Την ίδια ώρα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Σύμφωνα με δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου που φιλοξενεί η εφημερίδα HURRIYET, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να γίνουν εργασίες έτσι ώστε σύντομα να συναντηθούν απο κοντά. «Ίσως επισκεφθώ τις ΗΠΑ μετά το Μπαϊράμι, τον Απρίλιο», ανέφερε ο ένοικος του Λευκού Σαράι.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας (16/03), κατά την τηλεφωνική τους επικοινωνία ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε στο Ντόναλντ Τραμπ ότι οι ΗΠΑ πρέπει να τερματίσουν τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στην Τουρκία βάσει του νόμου CAATSA, να ολοκληρώσουν τη διαδικασία αγοράς μαχητικών αεροσκαφών F-16 και να επανεντάξουν την Τουρκία στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35, ώστε να αναπτύξουν τη συνεργασία των δύο χωρών στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.
Άξιο απορίας συνιστά το γεγονός τι θα ειπωθεί κατά την ενδεχόμενη συνάντησή τους όπως και το ανατολίτικο παζάρι που θα επιδιώξει ο πρόεδρος της Τουρκίας προκειμένου να φύγει με γεμάτες τις βαλίτσες από το Λευκό Οίκ .
Ωστόσο, υπενθυμίζεται πώς ο Ντόναλντ Τραμπ με άρθρο του προ ημερών εξήρε τον ρόλο Ελλάδας και Κύπρου στον Ινδικό Διάδρομο διασύνδεσης της Μέσης Ανατολής με την Ευρώπη.
Θετικά αποτιμά η Αθήνα τα αποτελέσματα της πρώτης επαφής με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση κατά την πρόσφατη συνάντηση του Γιώργου Γεραπετρίτη – Μάρκο Ρούμπιο, όπου επιβεβαιώθηκε η βούληση συνέχισης των καλών σχέσεων, αλλά και η στήριξη των ΗΠΑ σε ενεργειακά projects στα οποία συμμετέχει η Ελλάδα.
«Με τις Ηνωμένες Πολιτείες είμαστε ομονοούντα κράτη σε ό,τι αφορά στην εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας. Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε είναι να ενισχύσουμε περαιτέρω αυτή τη σχέση, όχι μόνο σε περιφερειακό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο», δήλωσε ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας στο Fox News μετά τη συνάντησή τους.
Την ίδια ώρα, η Αθήνα υπογραμμίζει πώς ηλεκτρική διασύνδεση GSI Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ θα γίνει παρά τις αντιρρήσεις της Άγκυρας και θα ολοκληρωθεί με βάση τον προγραμματισμό, ο οποίος θα οριστικοποιηθεί. Το «Great Sea Interconnector» είναι ένα πρόγραμμα κοινού ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
