Πόσο κοντά βρισκόμαστε στην εξόρυξη σπάνιων ορυκτών από αστεροειδείς

Ανάμεσα στα ορυκτά που θέλουν να εξάγουν είναι τα μέταλλα της ομάδας του λευκόχρυσου, που είναι απαραίτητα σε μεγάλο μέρος της τεχνολογίας μας για τις κυψέλες καυσίμου και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αναφέρει το BBC News.

Άλλοι όμως αμφισβητούν το κατά πόσον η εξόρυξη αυτών των μετάλλων στο διάστημα και η μεταφορά τους στη Γη είναι πραγματικά εφικτή, ιδίως βραχυπρόθεσμα – και αναρωτούνται κατά πόσον θα μπορούσε να έχει το δικό της μοναδικό, αλλά εξίσου επιδραστικό, περιβαλλοντικό κόστος.

Ο Matt Gialich, ιδρυτής της AstroForge με έδρα την Καλιφόρνια, πιστεύει ότι η εταιρεία του θα είναι η πρώτη που θα το καταφέρει. Στις 27 Φεβρουαρίου εκτόξευσε το Odin, το πρώτο της μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο αξίας 6,5 εκατ. δολαρίων, που έχει αποστολή να «συναντήσει» τον αστεροειδή 2022 OB5, σε απόσταση περίπου οκτώ εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, και να εκτιμήσει τη σύστασή του.

Ο Gialich ελπίζει ότι μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, η AstroForge θα ανακτήσει μικρές ποσότητες μετάλλων – αρχικά μερικά γραμμάρια, που θα γίνουν κιλά καθώς το πρόγραμμά της θα εξελίσσεται – από αστεροειδείς διαμέτρου από μερικά μέτρα έως μισό χιλιόμετρο. Οι πρώτες εξορύξεις πιθανόν να μην είναι εμπορικά εκμεταλλεύσιμες, αλλά αυτό θα αλλάξει ανάλογα με τα μέταλλα που θα εξαχθούν. Μόλις ένα κιλό ροδίου, για παράδειγμα, κοστίζει σήμερα 183.000 δολάρια.

Σίγουρα ο Gialich θα έχει στο μυαλό του αυτό που έχει πει ο αστροφυσικός Neil deGrasse Tyson, ότι ο πρώτος τρισεκατομμυριούχος θα προκύψει από την εξόρυξη αστεροειδών.

Ο Ian Lange, αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Μεταλλείων του Κολοράντο, ένα ερευνητικό ίδρυμα με πρόγραμμα διαστημικών πόρων, δίνει μια ιδέα για τα τεχνολογικά εμπόδια στην εξόρυξη αστεροειδών. «Η εξόρυξη – ο διαχωρισμός του μεταλλεύματος από το χώμα – είναι σχετικά απλή, αλλά στη συνέχεια απαιτείται κάποιου είδους χημική ή θερμική διαδικασία και η βαρύτητα, για να διαχωρίσουμε αυτό που θέλουμε από αυτό που δεν θέλουμε», λέει. «Η αναπαραγωγή αυτής της διαδικασίας στο διάστημα θα είναι πολύ πιο δύσκολη. Αυτή τη στιγμή είναι δύσκολο να πούμε αν μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι καθιερωμένες τεχνικές ή αν θα πρέπει να αναπτυχθούν εντελώς νέες». Ο ίδιος πιστεύει ότι απέχουμε ακόμη 30 χρόνια από την εξόρυξη αστεροειδών.

Οι τεχνολογικές διευκολύνσεις

Από την άλλη πλευρά, οι τεχνολογικές αλλαγές της τελευταίας δεκαετίας έχουν προσφέρει αρκετές διευκολύνσεις. Νέα παρατηρητήρια, όπως το σχεδόν ολοκληρωμένο Vera C Rubin στη Χιλή, θα προσφέρουν σύντομα καλύτερη παρακολούθηση των αστεροειδών. Η φασματογραφική ανάλυση επιτρέπει την ευκολότερη ταυτοποίηση των υποψήφιων για εξόρυξη. Οι ισχυροί υπερυπολογιστές έχουν γίνει ευρύτερα διαθέσιμοι, και υπάρχουν περισσότερα, και πιο προσιτά, έτοιμα εξαρτήματα με τα οποία μπορούν να κατασκευαστούν διαστημικά σκάφη.

Η πιο κρίσιμη εξέλιξη είναι ότι έχει γίνει πλέον ευκολότερο και φθηνότερο από ποτέ να τεθεί ένα ωφέλιμο φορτίο σε τροχιά, λόγω της ιδιωτικοποίησης της διαστημικής βιομηχανίας και της ανάπτυξης επαναχρησιμοποιήσιμων πυραύλων. Πριν από 15 χρόνια η μεταφορά μιας λίβρας (450 γραμμαρίων) στο διάστημα κόστιζε 10.000 δολάρια, σήμερα κοστίζει μερικές χιλιάδες και στο εγγύς μέλλον μερικές εκατοντάδες.

Τα περιβαλλοντικά διλήμματα

Πολλοί πιστεύουν ότι η εξόρυξη αστεροειδών είναι απαραίτητη προκειμένου να σταματήσει η συνεχιζόμενη αποψίλωση της Γης από την εξόρυξη μετάλλων και έχει λιγότερες επιπτώσεις στο δικό μας περιβάλλον.

Φυσικά, η μεταφορά πυραύλων στο διάστημα και η επιστροφή τους είναι ιδιαίτερα ρυπογόνα και ενεργοβόρα, αλλά το ίδιο ισχύει και για την εξόρυξη. Μια μελέτη του 2018 από ερευνητές του Πανεπιστημίου Paris-Saclay συνέκρινε την εξόρυξη λευκόχρυσου στη Γη με την πρόβλεψη εξόρυξής του από αστεροειδείς. Υπολόγισαν ότι για κάθε κιλό λευκόχρυσου που εξορύσσεται από έναν αστεροειδή θα εκπέμπονταν 150 κιλά CO2 στη γήινη ατμόσφαιρα. Από την άλλη, η εξόρυξη ενός κιλού λευκόχρυσου στη Γη με τις σημερινές πρακτικές, παράγει 40.000 κιλά CO2. Αυτό οφείλεται ουσιαστικά στη σπανιότητα του συγκεκριμένου μετάλλου στη Γη: ο ανώτερος φλοιός της Γης περιέχει μόνο 0,0005 μέρη ανά εκατομμύριο λευκόχρυσο.

Μήπως όμως απλά ανταλλάσσουμε ένα είδος περιβαλλοντικής ζημίας με ένα άλλο; Ορισμένοι έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για τη δημιουργία διαστημικών αποβλήτων – τα μπάζα που απομένουν από τους αστεροειδείς μετά την εξόρυξή τους. Επιστήμονες όπως η Monica Grady, καθηγήτρια πλανητικών και διαστημικών επιστημών στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Ηνωμένου Βασιλείου, έχουν υποστηρίξει ότι το παρθένο περιβάλλον του διαστήματος δεν πρέπει να αμαυρωθεί, και ότι οι άνθρωποι θα πρέπει «να καθαρίζουν καθώς προχωρούν».

Ο Gialich της Astroforge, ωστόσο, υποστηρίζει ότι οι πόροι του διαστήματος θα πρέπει να θεωρηθούν ως ένας τρόπος για την προστασία των πόρων στη Γη. «Υπάρχει άπειρο διάστημα εκεί έξω και αμέτρητοι αστεροειδείς, αλλά μόνο μία Γη», λέει.

Οι πιθανές γεωπολιτικές επιπτώσεις

Η εξόρυξη στο διάστημα θα μπορούσε να μετατοπίσει την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ αναπτυσσόμενων εθνών που είναι εκ φύσεως πλούσια σε ορυκτά και των ανεπτυγμένων που είναι σε θέση να αξιοποιήσουν την τεχνολογία που απαιτείται για τη συγκομιδή τους στο διάστημα, υποστηρίζει ο Deganit Paikowsky, μελετητής στο Ινστιτούτο Διαστημικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσινγκτον.

Ο Deganit προειδοποιεί για την πιθανή διατάραξη του status quo που μπορεί να επιφέρει η εξόρυξη αστεροειδών.

Υποστηρίζει ότι είναι άλλο πράγμα η εξόρυξη πόρων στο διάστημα για χρήση στο διάστημα – όπως η εξόρυξη νερού που δίνει το απαραίτητο για τη ζωή οξυγόνο και το χρησιμοποιούμενο ως καύσιμο πυραύλων υδρογόνο – και άλλο το να φέρνεις πίσω στη Γη λευκόχρυσο, σπάνιες γαίες, ή το ήλιο-3 που απαιτείται για την πυρηνική σύντηξη. «Αυτό θα επηρεάσει πολλούς διαφορετικούς ενδιαφερόμενους με πολλούς τρόπους», λέει.

Τα νομικά ζητήματα

Υπάρχει ένα ακόμη ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί, όμως, πριν αρχίσουμε να αγοράζουμε από εταιρείες τους πόρους αστεροειδών: είναι πραγματικά δικοί τους για να τους πουλήσουν; Αυτό δεν έχει ακόμη αποφασιστεί, λέει η Rosanna Deplano, καθηγήτρια Διεθνούς Διαστημικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Λέστερ και σύμβουλος της Asteroid Mining Corporation, μιας εταιρείας διαστημικής εξόρυξης με έδρα το Λονδίνο.

Η Συνθήκη για το Διάστημα του 1967, που έχει υπογραφεί από 115 χώρες, λέει ότι πρέπει να αντιμετωπίζουμε το διάστημα ως κοινό αγαθό, αλλά δεν κάνει καμία αναφορά στους πόρους του. «Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι η εξόρυξη δεν απαγορεύεται», λέει η Deplano.

Η Συμφωνία για τη Σελήνη του 1979 , εν τω μεταξύ, λέει ότι οι φυσικοί πόροι της Σελήνης δεν πρέπει να γίνουν ιδιοκτησία κανενός – αλλά αυτή έχει επικυρωθεί μόνο από επτά κράτη, μεταξύ των οποίων η Χιλή, οι Ολλανδία και το Μαρόκο, που δεν έχουν δικά τους προγράμματα επανδρωμένων διαστημικών πτήσεων. Μια ειδική επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών πρόκειται να συγκληθεί το 2027 για να συζητήσει την αξιοποίηση των διαστημικών πόρων.

«Εάν η εξόρυξη από αστεροειδείς γίνεται για επιστημονική έρευνα, δεν νομίζω ότι θα είναι τρομερά προβληματική», λέει η Deplano. «Αλλά το πρόβλημα προκύπτει σε πολιτικό επίπεδο όταν πρόκειται για εμπορική εκμετάλλευση».