Κάθε Χριστούγεννα αναβιώνει ο μύθος του Άγιου Βασίλη, με την κοινωνία σιωπηλά να συμφωνεί να αποκρύψει την αλήθεια από τα παιδιά και η ευθύνη να μετατοπίζεται στους γονείς, που καλούνται να αγοράσουν δώρα στα μικρά τους.
Ορισμένοι λένε απροκάλυπτα ότι δεν υπάρχει, για να βγουν εύκολα από την άβολη θέση, ενώ άλλοι πηγαίνουν ένα βήμα παραπέρα και στηρίζουν τον μύθο, όπως να τρώνε τα μπισκότα και να πίνουν το γάλα που αφήνουν το βράδυ οι μικροί φίλοι του γενειοφόρου παππούλη που μοιράζει δώρα.
Μελέτη για το συγκεκριμένο ζήτημα διερεύνησε τις επιπτώσεις από την κατάρριψη του μύθου, αλλά και τον ρόλο που διαδραματίζουν οι γονείς ως προς την υιοθέτησή του, έγραψε δημοσίευμα του «Psychology Today».
Η έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Developmental Psychology» εξέτασε 48 παιδιά και 383 ενηλίκους σχετικά με την ενασχόλησή τους με τον μύθο, τον τρόπο που έμαθαν την αλήθεια και τα συναισθήματα που βίωσαν ύστερα από αυτό.
«Ως αναπτυξιακοί ψυχολόγοι, ενδιαφερόμαστε εδώ και καιρό για τέτοιου είδους ερωτήματα, εν μέρει επειδή θέτουν ευρύτερα ζητήματα σχετικά με τον ρόλο του φανταστικού παιχνιδιού στη ζωή του παιδιού και τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς μπορούν να ασχοληθούν καλύτερα με αυτό… Με αυτή την έρευνα θέλουμε να αποδείξουμε πως η εμπειρία με τον Άγιο Βασίλη μπορεί να είναι κάτι θετικό στη ζωή» έγραψαν οι καθηγήτριες Ψυχολογίας Candice Mills και Thalia R. Goldstein που έκαναν την έρευνα.
Τα στοιχεία αποκάλυψαν ότι η πλειονότητα των παιδιών είναι δύσπιστα εκ φύσεως προς τον Άγιο Βασίλη και συνήθως στην ηλικία 7 ή 8 ετών ανακαλύπτουν την αλήθεια μόνα τους, επειδή μπορούν βιολογικά να κάνουν πιο εύκολα συλλογισμούς. Σε αντίθετες περιπτώσεις, ανακαλύπτουν πιο μεγάλα ότι δεν υπάρχει, επειδή οι γονείς φρόντισαν να συντηρήσουν τον μύθο ή και να πείσουν ενεργά για την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη.
«Ορισμένα είπαν ότι ανακουφίστηκαν που επιτέλους βρήκαν λύση σε κάποιες από τις βασανιστικές ερωτήσεις τους. Άλλα ανέφεραν υπερηφάνεια, σαν να είχαν λύσει ένα περίπλοκο παζλ. Πράγματι, η έρευνά μας διαπίστωσε ότι οι συναισθηματικές αντιδράσεις των παιδιών ήταν λιγότερο αρνητικές όταν μάθαιναν την αλήθεια, αν ένιωθαν ότι κατάλαβαν τα πράγματα μόνα τους. Μερικά παιδιά κατάλαβαν ότι ο Άγιος Βασίλης δεν ήταν αληθινός μέσω λογικών συλλογισμών, όπως η αναγνώριση της αδυναμίας να ταξιδέψει με έλκηθρο σε εκατομμύρια σπίτια σε μία νύχτα. Άλλα ανέφεραν ότι έμαθαν μέσω παρατήρησης, όπως το να αναγνωρίσουν ότι το χαρτί περιτυλίγματος στα δώρα του Άγιου Βασίλη βρισκόταν και στην ντουλάπα των γονιών τους» υποστήριξαν οι καθηγήτριες Ψυχολογίας, σύμφωνα με δημοσίευμα των «New York Times».
Τι άλλαξε μετά την αλήθεια
Σύμφωνα με τη μελέτη, το 76% των παιδιών συνέχισε να εμπιστεύεται το ίδιο τους γονείς από τότε που έμαθε την αλήθεια, το 2% περισσότερο και μόνο το 21% τους εμπιστεύτηκε λιγότερο.
Μάλιστα, ένα 44% των παιδιών υποστήριξε ότι ένιωσε καλύτερα όταν έμαθε ότι δεν υπάρχει ο Άγιος Βασίλης, επειδή πάντα διαισθάνονταν ότι κάτι πήγαινε λάθος. «Πώς μπορούσε να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο σε ένα βράδυ;» διερωτήθηκε ένα παιδί που έλαβε μέρος στη μελέτη.
Από τους συμμετέχοντες, όσοι ένιωσαν «πολύ» ή «πάρα πολύ άσχημα», είτε έκαναν την ανακάλυψη πριν από την ηλικία των 7-8 ετών είτε άργησαν πολύ να μάθουν την αλήθεια, κυρίως μετά την ηλικία των 11 ετών.
«Ένα από τα σημαντικότερα ευρήματά μας ήταν ότι ακόμη και όταν η αλήθεια για τον Άγιο Βασίλη ήταν απογοητευτική, συνήθως δεν ήταν μόνιμη. Παρ’ όλο που περίπου τα μισά από τα παιδιά και τους ενηλίκους με τους οποίους μιλήσαμε ανέφεραν ότι ένιωσαν κάποια αρνητικά συναισθήματα, όπως θλίψη ή θυμό, τα συναισθήματα αυτά έτειναν να είναι βραχύβια και τα παιδιά συχνά έστρεφαν την προσοχή τους σε άλλες πτυχές της εορταστικής περιόδου που απολάμβαναν, όπως η ανταλλαγή δώρων και οι οικογενειακές παραδόσεις».
«Οι ενήλικοι που θυμήθηκαν ότι ανακάλυψαν την αλήθεια σταδιακά μέσω συλλογισμών ή παρατήρησης είχαν λιγότερες πιθανότητες να αναφέρουν αρνητικούς συναισθηματικούς συνειρμούς, όπως αν το μάθαιναν απότομα ή κυρίως μέσω της άμεσης ενημέρωσής τους, για παράδειγμα, από έναν συμμαθητή ή έναν μεγαλύτερο αδελφό» σημείωσαν οι καθηγήτριες.
Συνοψίζοντας η μελέτη παρέθεσε τα λεγόμενα ενός αγοριού, όταν ενημερώθηκε ότι δεν υπήρχε ο Άγιος Βασίλης: «Δεν με στενοχωρεί που δεν υπάρχει αληθινή μαγεία, αλλά πραγματικά… Πώς μπόρεσε όλος ο κόσμος να διατηρήσει αυτό το μυστικό; Είναι τρελό αυτό που κάνετε εσείς οι μεγάλοι».
