Πώς θα κλείσει το «Κουτί της Πανδώρας» στη Μέση Ανατολή – Οι κίνδυνοι για την Ελλάδα

Υπάρχουν πάρα πολλά δυσμενή σενάρια και, βεβαίως, «όσον αφορά την Ελλάδα, η χώρα μας μπορεί να γίνει στόχος. Διότι μην ξεχνάμε υπάρχουν πολύ μεγάλες αμερικανικές βάσεις έδαφός μας, εν προκειμένω η Σούδα έχει μεγαλύτερη σημασία», εκτιμά μιλώντας στο CNN Greece η Καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, Βιβή Κεφαλά.

Θεωρεί βέβαιη την αύξηση των μεταναστευτικών ροών προς την Ελλάδα και σημειώνει πως «ήδη έχουν φτάσει στις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο 700 στρατιώτες, ακριβώς για να αναχαιτίσουν ενδεχόμενες ροές προσφύγων».

«Θα κλείσει με πάρα πολύ άσχημο τρόπο το Κουτί της Πανδώρας»

Η Μέση Ανατολή δείχνει να βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου να είναι αποφασισμένος να μην κάνει πίσω και να ανοίγει ταυτόχρονα πολλά μέτωπα όπως η Χαμάς στη Γάζα, οι Χούθι στην Υεμένη, η Χεζμπολάχ στον Λίβανο και τη Συρία, η ισλαμική αντίσταση του Ιράκ, η Δυτική Όχθη αλλά και το Ιράν.

Οι γεωπολιτικές επιπτώσεις θα εξαρτηθούν από την έκβαση των πολέμων την οποία ακόμα δεν την γνωρίζουμε. Το έργο των πιθανών μεσολαβητών καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο γιατί μία μεσολαβήση επιτυγχάνει όταν την θέλουν τα εμπλεκόμενα μέρη «και εν προκειμένω φαίνεται πώς δεν την θέλουν», αναφέρει η κα Κεφαλά.

«Δεν βλέπω να μπορούν, όποιοι και να μεσολαβήσουν για να επιφέρουν έστω αποκλιμάκωση της κρίσης. Εφόσον άνοιξε το κουτί της Πανδώρας πολύ φοβάμαι ότι θα κλείσει με πάρα πολύ άσχημο τρόπο».

Το Ισραήλ φαίνεται αποφασισμένο να εξουδετέρωσει όλους τους περιφερειακούς του αντιπάλους με πρώτη την Τεχεράνη. «Το πλήγμα στο νότιο Λίβανο στην ουσία ήταν ένα πλήγμα στο Ιράν και βεβαίως ένα πλήγμα στον ίδιο το Λίβανο».

Σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα οι υπερσυντηρητικές οργανώσεις Ζηλωτών Εβραίων και ακροδεξιών κυβερνητικών εταίρων του Μπένιαμιν Νετανιάχου, ζητούν την επανακατάληψη ενός τμήματος του νότιου Λιβάνου, το οποίο βεβαίως θα περιέχει και τον ποταμό Λιτανί, δηλαδή να ανατρέψουν την απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων που πραγματοποίησε, το 2000 ο τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ, Εχούντ Μπαράκ κρίνοντας ότι είναι μεγαλύτερο το κόστος από την ωφέλεια της κατοχής αυτής της «ζώνης ασφαλείας» για το Ισραήλ.

Ο ρόλος των ΗΠΑ και οι απειλές της Ισλαμικής Αντίστασης

Η Ισλαμική Αντίσταση του Ιράκ απείλησε τις ΗΠΑ με πλήγματα σε αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ εάν συμμετέχουν σε αντίποινα κατά του Ιράν ή χρησιμοποιήσουν τον εναέριο χώρο του Ιράν.

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες το Ισραήλ είναι ένας στρατηγικός σύμμαχος γιατί «είναι ο πλέον σταθερός τους σύμμαχος, μία συμμαχία αμοιβαίως επωφελής», σε μία εξαιρετικά ασταθή περιοχή όπως είναι η Μέση Ανατολή υπογραμμίζει η κα Κεφαλά.

Επισημαίνει ακόμη τους εκλογικούς λόγους που μπαίνουν στο κάδρο, καθώς υπάρχει μεγάλο σώμα ψηφοφόρων Αμερικανο-εβραίων στις ΗΠΑ. Ο Τζο Μπάιντεν δεν θα ήθελε κατά κανένα τρόπο να εμπλακούν οι Ηνωμένες Πολιτείες σε ένα πόλεμο λίγες εβδομάδες πριν τις αμερικανικές εκλογές ,ωστόσο όπως αναφέρει η Καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική «προσπαθεί να δείξει ότι κάνει προσπάθειες για αποκλιμάκωση και ενδεχομένως κάνει», αλλά οι προσπάθειες αυτές πέφτουν στο κενό για τον πάρα πολύ απλό λόγο ότι το Ισραήλ είναι αποφασισμένο.

Ολόκληρη η συνέντευξη της Βιβής Κεφαλά

Ποια μπορεί να είναι η έκβαση του πολέμου στη Μέση Ανατολή; Βρισκόμαστε σε σημείο καμπής;

Είναι πάρα πολύ νωρίς να μιλήσουμε για την έκβαση. Ακόμα, κανένας από τους πιο βασικούς πρωταγωνιστές δεν έχει φανερώσει όλες του τις δυνάμεις και όλες του τις δυνατότητες. Δηλαδή η Χαμάς έχει υποστεί πάρα πολύ σοβαρά πλήγματα στην Γάζα, η Χεζμπολάχ επίσης πάρα πολλά και σοβαρά πλήγματα στον Λίβανο, το Ιράν προσπάθησε να μην εμπλακεί αλλά δεν γινόταν να συνεχίσει να παραμένει αδρανές και το Ισραήλ φαίνεται αποφασισμένο να συνεχίσει τον πόλεμο και στα πέντε μέτωπα θα έλεγα, διότι εκτός από τη Γάζα και το νότιο Λίβανο που είναι τα θερμά μέτωπα, υπάρχει και η Δυτική Όχθη, υπάρχουν τα πλήγματα στην Συρία και βεβαίως τα πλήγματα στο Ιράκ σε θέσεις είτε κατά φρουρών της επανάστασης είτε φιλοσιιτικων οργανώσεων. Άρα, ακόμα περιμένουμε να δούμε τι θα συμβεί. Και όλα αυτά βέβαια χωρίς να υπολογίσουμε τις επιθέσεις τον Χούθι.

Υπάρχει περίπτωση εμπλοκής και άλλων χωρών;

Δε νομίζω ότι καμιά αραβική χώρα θα ήθελε ή και θα μπορούσε να εμπλακεί σε ένα πόλεμο για να βοηθήσει τους Παλαιστίνιος ή για να συνδράμει το Λίβανο. Και αυτό γιατί είτε έχουν τεράστια προβλήματα στο εσωτερικό τους, διαφορετικού είδους η καθεμία, είτε είναι σε τέλεια διάλυση λόγω του πολέμου όπως είναι το Ιράκ και η Συρία. Κατά συνέπεια δε νομίζω ότι υπάρχει τέτοια περίπτωση. Βέβαια είναι ενδιαφέρουσα η δήλωση του Κατάρ ότι αυτό που έγινε στο Λίβανο ήταν ανεπίτρεπτο.

Ποιες είναι οι γεωπολιτικές προεκτάσεις και τι επιπτώσεις μπορεί να έχει στην Ελλάδα μία εφιαλτικότερη κλιμάκωση;

Οι γεωπολιτικές επιπτώσεις θα εξαρτηθούν από την έκβαση των πολέμων την οποία ακόμα δεν την γνωρίζουμε. Από εκεί και ύστερα, υπάρχουν διάφορες πάρα πολύ άσχημες υποθέσεις μπορεί να κάνει κανείς για το που μπορεί να καταλήξει. Ας πούμε να έχουμε μία πλήρη εκδίωξη των Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας, να έχουμε την επικράτηση των εποίκων σε μεγαλύτερο ακόμα μέρος στην Δυτική όχθη, να έχουμε μία νέα καταστροφή στο Λίβανο, μην ξεχνάτε η τελευταία έγινε το 2006 στον πόλεμο των 34 ημερών. Και βεβαίως υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να κλιμακωθεί ο πόλεμος μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Το Ισραήλ φαίνεται αποφασισμένο να εξουδετέρωσει όλους τους περιφερειακούς του αντιπάλους με πρώτο και κύριο βεβαίως το Ιράν και ξέρετε το πλήγμα στο νότιο Λίβανο στην ουσία ήταν ένα πλήγμα στο Ιράν και βεβαίως ένα πλήγμα στον ίδιο το Λίβανο διότι απ΄ότι φαίνεται και απ’ ό, τι ακούγεται στα ισραηλινά μέσα οι υπερσυντηρητικές οργανώσεις Ζηλωτών Εβραίων και ακροδεξιών κυβερνητικών εταίρων του κυρίου Νετανιάχου ζητούν την επανακατάληψη ενός τμήματος του νότιου Λιβάνου, το οποίο βεβαίως θα περιέχει και τον ποταμό Λιτανί, δηλαδή να ανατρέψουν την απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων που πραγματοποίησε, το 2000 ο τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ , Εχούντ Μπαράκ κρίνοντας ότι είναι μεγαλύτερο το κόστος από την ωφέλεια της κατοχής αυτής της «ζώνης ασφαλείας» για το Ισραήλ. Υπάρχουν πάρα πολλά δυσμενή σενάρια και, βεβαίως, όσον αφορά την Ελλάδα, η χώρα μας μπορεί να γίνει στόχος. Διότι μην ξεχνάμε υπάρχουν πολύ μεγάλες αμερικανικές βάσεις έδαφός μας, εν προκειμένω η Σούδα έχει μεγαλύτερη σημασία . Θα υπάρξουν οπωσδήποτε αυξημένες μεταναστευτικές ροές προς την Ελλάδα καταρχήν και ήδη έχουν φτάσει στις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο 700 στρατιώτες, ακριβώς για να αναχαιτίσουν ενδεχόμενες ροές προσφύγων. Και τέλος υπάρχει το ζήτημα του πως θα αντιδράσουν οι πετρελαιοπαραγωγές αραβικές χώρες σε αυτό τον πόλεμο, που θα πάει δηλαδή η τιμή της πετρελαϊκής ενέργειας και του φυσικού αερίου. Όλα αυτά πλήττουν όχι μόνο τη χώρα μας αλλά και την διεθνή οικονομία.

Πώς σχολιάζετε την θέση των ΗΠΑ;

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες το Ισραήλ είναι ένας στρατηγικός σύμμαχος γιατί είναι ο πλέον σταθερός τους σύμμαχος, μία συμμαχία αμοιβαίως επωφελής, σε μία εξαιρετικά ασταθή περιοχή όπως είναι η Μέση Ανατολή. Και η αστάθεια υπάρχει γιατί υπάρχουν δομικοί λόγοι όχι γιατί είναι μουσουλμάνοι. Αυτό είναι το ένα και βασικό. Το δεύτερο είναι εκλογικοί λόγοι, δηλαδή υπάρχει μεγάλο σώμα ψηφοφόρων Αμερικανο-εβραίων οι οποίοι, όμως, είναι μοιρασμένοι, δεν είναι όλοι προς τη μία κατεύθυνση. Για παράδειγμα, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ και νυν υποψήφιος για το προεδρικό αξίωμα , Ντόναλντ Τραμπ είχε πει στις προηγούμενες εκλογές ότι «όποιος δεν ψηφίσει Τραμπ δεν αγαπά το Ισραήλ», πράγμα που είχε ξεσηκώσει την οργή των προοδευτικών αμερικανο-εβραϊκών οργανώσεων. Άρα, θα πρέπει να κάνουμε τους απαραίτητους διαχωρισμούς κάθε φορά. Και τρίτον, διότι σε λιγότερο από ένα μήνα έχουμε προεδρικές εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Τζο Μπάιντεν δεν θα ήθελε κατά κανένα τρόπο να εμπλακούν οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες εγγυώνται αν θέλετε την ασφάλεια του Ισραήλ σε πάρα πολλά επίπεδα, και δεν θα ήθελε καθόλου η χώρα του να εμπλακεί σε ένα πόλεμο λίγες εβδομάδες πριν τις αμερικανικές εκλογές. Επομένως προσπαθεί να δείξει ότι κάνει προσπάθειες για αποκλιμάκωση και ενδεχομένως κάνει. Δεν είναι κατ’ επίφαση, ίσως να είναι ουσιαστικές αλλά οι προσπάθειες αυτές πέφτουν στο κενό για τον πάρα πολύ απλό λόγο ότι το Ισραήλ είναι αποφασισμένο. Όταν δηλαδή η Δύση, το Συμβούλιο Ασφαλείας ζητούν αποκλιμάκωση και ο Ισραηλινός Υπουργός Άμυνας ανακοινώνει ότι τα ισραηλινά στρατεύματα κατευθύνονται προς το νότιο Λίβανο και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός λέει ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί μέχρι να εξοντωθεί η Χεζμπολάχ, αυτό σημαίνει ότι όλη αυτή η διπλωματική κινητικότητα και οι προσπάθειες είναι εκ των προτέρων καταδικασμένες.

Κατά πόσο το εύρος της σύγκρουσης περιπλέκει το έργο των πιθανόν μεσολαβητών;

Το έργο των πιθανών μεσολαβητών είναι εξαιρετικά δύσκολο γιατί μία μεσολαβήση επιτυγχάνει όταν την θέλουν τα εμπλεκόμενα μέρη. Δείτε ας πούμε πώς πέτυχαν και ταυτοχρόνως απέτυχαν, οι συνομιλίες του Καμπ Ντέιβιντ μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973. Πέτυχαν γιατί και η Αίγυπτος και το Ισραήλ ήθελαν να πετύχει. Θεωρούσαν δηλαδή ότι το κόστος μίας χωριστής ειρήνης είναι πολύ μικρότερο από την σύναψη ξεχωριστής ειρήνης. Βεβαίως , αυτό είχε μοιραία αποτελέσματα για τους Παλαιστινίους και το Λίβανο, αλλά δεν έχει σημασία. Αντιθέτως. οι ίδιες ειρηνευτικές συνομιλίες του Καμπ Ντέιβιντ δεν απέδωσαν όσον αφορά την Συρία και το Ισραήλ, διότι το Ισραήλ ήθελε να κρατήσει το Γκολάν ή τουλάχιστον τμήμα του Γκολάν, πράγμα που η Δαμασκός δεν μπορούσε να δεχτεί. Κατά συνέπεια , δεν βλέπω να μπορούν, όποιοι και να μεσολαβήσουν για να επιφέρουν έστω αποκλιμάκωση της κρίσης. Εφόσον άνοιξε το κουτί της Πανδώρας πολύ φοβάμαι ότι θα κλείσει με πάρα πολύ άσχημο τρόπο.