Υπογεννητικότητα: Η HOPEgenesis δημιουργεί προϋποθέσεις ελπίδας στις ακριτικές περιοχές

Ο όρος «υπογεννητικότητα» ορίζεται ως το φαινόμενο του μειωμένου αριθμού γεννήσεων ανά έτος, συγκριτικά με τον αντίστοιχο αριθμό θανάτων, σε μία χώρα. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μειωμένα ποσοστά γεννήσεων, σταθερά από το 2008, διευρύνοντας, έτσι, τις συζητήσεις για το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας.

Υπό αυτές τις συνθήκες και δεδομένης της πτωτικής τάσης που καταγράφεται, ο πληθυσμός της χώρας «γερνάει» καθιστώντας πιο αναγκαία από ποτέ την ουσιαστική εύρεση λύσεων για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Σε αυτή την προσπάθεια, φυσικά, σημαντική είναι η δράση της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας HOPEgenesis, η οποία, μέσα από το έργο της, δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις ώστε απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας να υποδεχθούν νέες οικογένειες.

Η έμπνευση πίσω από την «αποστολή»

Είναι γεγονός πως, τα τελευταία χρόνια, το δημογραφικό ζήτημα της χώρας φαίνεται να βρίσκεται σε ένα «αδιέξοδο», με τους αριθμούς να επιβεβαιώνουν την κατάσταση. Μάλιστα, στατιστικές έρευνες του ΟΗΕ αποδεικνύουν τη συρρίκνωση του πληθυσμού της Ελλάδας μέσα στις επόμενες δεκαετίες, με τους 10.000.000 κατοίκους που καταγράφονται σήμερα στη χώρα να μειώνονται σε 8.500.000 έως το 2050, εκ των οποίων το 36% θα είναι άνω των 65 ετών. Αυτά τα δεδομένα καλείται να ανατρέψει η HOPEgenesis, η οποία υποστηρίζει γυναίκες-μόνιμους κατοίκους ακριτικών νησιωτικών και ηπειρωτικών περιοχών, οι οποίες θέλουν να αποκτήσουν παιδί.

Ξεκινώντας την ιστορία της το 2015, με το πρώτο μωρό του προγράμματος να γεννιέται το 2016 στους Φούρνους Κορσέων, η ιδέα προέκυψε ως αποτέλεσμα των αποστολών της Ομάδας Αιγαίου στα ακριτικά νησιά της χώρας. Εκεί, ο μαιευτήρας-γυναικολόγος Στέφανος Χανδακάς, ως μέλος της ομάδας την τελευταία εικοσαετία, παρατήρησε πως οι γεννήσεις ήταν ελάχιστες ή, ακόμα και μηδενικές σε κάποιες περιπτώσεις.

Επιβεβαιώνοντας τις διαπιστώσεις της ΕΛΣΤΑΤ, έθεσε στις ίδιες τις γυναίκες τον προβληματισμό εάν θα προέβαιναν στην απόκτηση παιδιού, εφόσον καλυπτόταν η πρόσβαση σε γιατρό αλλά και κάθε έξοδο που σχετίζεται με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό, δεδομένου ότι για μία γυναίκα δυσπρόσιτου νησιού, το κόστος της εγκυμοσύνης και τοκετού μπορεί να έφτανε ακόμα και στα 10.000 ευρώ. Η απάντηση των γυναικών, όπως αποκαλύπτει ο ίδιος, ήταν ξεκάθαρη, γεγονός που ανέδειξε την ανασφάλειά τους. Από την πλευρά της μάλιστα, η πρόεδρος της Ομάδας Αιγαίου, Ντενίζ Τσιμή, ανέφερε ότι: «Υπάρχει μία δέσμευση ψυχής από την ομάδα. Είναι προφανές το έλλειμμα στο ιατρικό κομμάτι, γιατί δεν υπάρχουν σταθερά γιατροί στα νησιά. Ακόμα και αν υπάρχει ένας αγροτικός γιατρός, δεν υπάρχουν άλλες ειδικότητες», υπογραμμίζοντας τη σημασία του ρόλου της πολιτείας. Για αυτό και στις αποστολές της ομάδας συμμετέχουν όλες οι 19 ειδικότητες.

Κάπως έτσι «γεννήθηκε» η HOPEgenesis, η οποία δραστηριοποιείται σήμερα στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας υπό την καθοδήγηση του ιδρυτή της, Στέφανου Χανδακά, και μία ομάδα 50 εθελοντών γιατρών, μαιών και άλλων επαγγελματιών Υγείας, που βρίσκονται σε 15 διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας. Όπως υποστηρίζει ο κ. Χανδακάς, «η αποστολή μας για την καταπολέμηση της υπογεννητικότητας, τη στήριξη της οικογένειας και την εύρεση λύσεων για το δημογραφικό δεν είναι ατομικό έργο».

Το κοινωνικό αποτύπωμα έως σήμερα

«Κάθε γέννα μέσα από το πρόγραμμά μας, μάς γεμίζει συναισθήματα χαράς και περηφάνειας για αυτό που κάνουμε», μας λέει ο κ. Χανδακάς, γεγονός που επιβεβαιώνει η δράση της HOPEgenesis και το κοινωνικό της αποτύπωμα. Σύμφωνα με μελέτη του Κέντρου Αειφορίας (Center for Sustainability and Excellence) που αφορά στο έργο της για το 2021, για κάθε 1 ευρώ που δέχεται η HOPEgenesis, ως χορηγία-δωρεά, δημιουργείται και επιστρέφεται αξία 5.69 ευρώ για την κοινωνία, ενώ υπάρχουν και άλλα κοινωνικό-οικονομικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες. Συνολικά, το οικονομικό αποτύπωμα της δραστηριότητας της εταιρείας ανέρχεται σε 2.660.000 ευρώ για την κοινωνία.

Έτσι, η HOPEgenesis συνεχίζει το έργο της καλύπτοντας όλα τα έξοδα κύησης, τοκετού, μεταφοράς και διαμονής των εγκύων σε συνεργαζόμενα νοσοκομεία και ιατρικά κέντρα, αλλά και εξασφαλίζοντας θεραπείες ivf σε γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας. Επιπλέον, παρέχει εξ’ αποστάσεως ιατρική παρακολούθηση, με τη χρήση εξελιγμένων και πρωτοπόρων ιατρικών συσκευών και μιας ειδικά διαμορφωμένης πλατφόρμας ενώ, παράλληλα, διεξάγει έρευνες σχετικά με το θέμα της υπογεννητικότητας, ενημερώνει μέσω ημερίδων και μεριμνά για την ίδρυση κέντρων απασχόλησης παιδιών.

Με αυτόν τον τρόπο, μέχρι σήμερα έχουν γεννηθεί 724 μωρά στο πλαίσιο του προγράμματος, ενώ έχουν ωφεληθεί 800 οικογένειες σε περιοχές που, για τρία έως πέντε χρόνια, υπήρχαν ελάχιστες ή και μηδενικές γεννήσεις, αυξάνοντας το αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων. Αυτήν τη στιγμή, η HOPEgenesis δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 450 απομακρυσμένες περιοχές, και συνεργάζεται με 24 ιατρικά κέντρα, αλλά και με μερικά από τα μεγαλύτερα ιδρύματα της χώρας.

Μάλιστα, όπως δηλώνει και ο κ. Χανδακάς, «το 2019 μας προτάθηκε να αναλάβουμε ένα έργο με τη συγχρηματοδότηση της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, μία συνεργασία που ανανεώθηκε για άλλη μία τριετία, ενώ μελετάμε και την επέκτασή της με περισσότερες δράσεις». Ακολουθούν, δε, και άλλες σημαντικές συμπράξεις όπως με το Πολεμικό Ναυτικό και τη Μονάδα Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών, με την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και με την Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ).

«Τα παιδιά και οι νέοι αποτελούν το μέλλον της πατρίδας μας»

«Οι προκλήσεις είναι πολλές, τα κενά είναι τεράστια», μας λέει η Ντενίζ Τσιμή, εξηγώντας πως οι άνθρωποι των ακριτικών νησιών κρατάνε την ελληνική σημαία ψηλά. Και καθώς η απάντηση στο δημογραφικό πρόβλημα μίας χώρας βρίσκεται στη νέα γενιά, η ίδια συμπληρώνει ότι: «Θέλουμε να στηρίζουμε πάντοτε τα παιδιά και τους νέους, καθώς αποτελούν το μέλλον της πατρίδας μας».

Έτσι, η δημιουργία Παιδικών Σταθμών, αν και δεν βρισκόταν στα αρχικά σχέδια, έγινε μέρος του έργου της HOPEgenesis. Όπως μας εξηγεί ο κ. Χανδακάς, η ιδέα προέκυψε μετά από μία δική του εμπειρία. «Το καλοκαίρι του 2020, ενώ ήμουν σε καλοκαιρινές διακοπές με την οικογένειά μου στην Πάτμο και ψώνιζα στο σούπερ μάρκετ της περιοχής, συνάντησα στο ταμείο μία ωφελούμενη η οποία είχε γεννήσει πρόσφατα μέσα από το πρόγραμμα της HOPEgenesis. Ήταν ταμίας και ενώ “χτυπούσε” τα εμπορεύματα, δίπλα της είχε το καρότσι με το νεογέννητο μωρό της. Το αποτέλεσμα αυτής της ιστορίας ήταν να προχωρήσει η HOPEgenesis σε μία δεύτερη φάση, αυτήν της δημιουργίας Δημοτικών Παιδικών Σταθμών, ώστε να μπορούν οι γονείς να εργάζονται ενώ τα παιδιά τους απασχολούνται δημιουργικά». Μέχρι σήμερα, λοιπόν, πέντε σταθμοί στην Πάτμο, τα Άγραφα Ευρυτανίας, τους Λειψούς, το Καστελόριζο και τη Χάλκη έχουν παραδοθεί σε λειτουργία από την εταιρεία, ενώ προβλέπονται και άλλοι επτά σε ακριτικά νησιά της Ελλάδας.

Οι τελευταίες δεκαετίες «έφεραν» την Ελλάδα αντιμέτωπη με το δημογραφικό πρόβλημα, καθιστώντας τα επόμενα χρόνια ιδιαίτερα κρίσιμα για την εξέλιξη του φαινομένου της υπογεννητικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, η HOPEgenesis, μαζί με την ιατρική της ομάδα, θέτει τα θεμέλια για ένα πολυπληθέστερο «αύριο» στηρίζοντας τις οικογένειες των απομακρυσμένων περιοχών της χώρας που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδί και να κάνουν πράξη το όνειρό τους.