88η ΔΕΘ: Ψηφιακός…. διακτινιστής μεταφέρει τους επισκέπτες πίσω στην 1η ΔΕΘ του 1926

Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, αλλά και μιας σειράς σπάνιων ντοκουμέντων, που ψηφιοποιήθηκαν πρόσφατα, οι επιβάτες αυτής της «μηχανής» θα αποβιβαστούν στην εποχή του Μεσοπολέμου, το 1928, αλλά και στις «παρυφές» της δεκαετίας του ’60, προτού η Χούντα επιβληθεί στην Ελλάδα.

Όλα αυτά, από τις 7 ώς τις 15 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της διοργάνωσης του «Digital Legacy HELEXPO», που περιλαμβάνει εικονικές περιηγήσεις, βιντεοπαιχνίδια και έκθεση σπάνιων ντουκουμένων και θα παρουσιάζεται σε ειδικό σταντ μέσα στο περίπτερο του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Στο περίπτερο 12 του διεθνούς εκθεσιακού κέντρου της ΔΕΘ-Helexpo AE μια «μηχανή του χρόνου» περιμένει τους επισκέπτες και τις επισκέπτριες της 88ης ΔΕΘ, για να τους οδηγήσει στη Διεθνή ‘Εκθεση μιας άλλης εποχής: της Ελλάδας των δεκαετιών του 1920, του 1950, του 1960 και του 1970.

Όπως εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ εκ μέρους της ΔΕΘ-Helexpo AE o μηχανικός Δημήτρης Κουρκουρίδης, στον χώρο θα υπάρχουν οθόνες που προβάλουν βίντεο από τις ΔΕΘ των δεκαετιών του ’60, του ’70 και του ’80, ένας μικρός κινηματογράφος περίπου 10 θέσεων, ο οποίος θα γεμίζει τον χώρο με επίκαιρα της δεκαετίας του ’60 στο πλαίσιο ενός ντοκιμαντέρ, καθώς και σημεία πληροφόρησης (με οθόνες αφής), που θα δίνουν στους επισκέπτες δύο δυνατότητες.

Διαδραστικά παιχνίδια στο παρελθόν

Αφενός να περιηγηθούν εικονικά στους εξωτερικούς χώρους και τα κτήρια της ΔΕΘ του διαστήματος 1928 (όταν η ΔΕΘ γινόταν ακόμα στο Πεδίον του Άρεως και όχι στον σημερινό της χώρο)-1958 και αφετέρου να χρησιμοποιήσουν μια εκπαιδευτική εφαρμογή που μοιάζει με βιντεοπαιχνίδι: ο επισκέπτης θα τρέχει εικονικά στους χώρους της ΔΕΘ, θα υπερπηδάει εμπόδια και θα απαντάει σε ερωτήσεις, που αφορούν την ιστορία της μεγάλης διοργάνωσης του Σεπτεμβρίου.

Για να μπορέσει να γίνει πράξη αυτό το ταξίδι στον χρόνο, προηγήθηκε πολλή δουλειά. Μια ομάδα ανθρώπων χρειάστηκε να «σκάψει» σε αρχεία αποθηκευμένα σε χιλιάδες φακέλους, κουτιά και ντοσιέ, που βρίσκονταν αποθηκευμένα σε επιμήκεις «πενταώροφες» σειρές ραφιών, στο Περίπτερο 1 της ΔΕΘ. Ασπρόμαυρες φωτογραφίες, στις οποίες η γέννηση του διεθνούς εκθεσιακού κέντρου της Θεσσαλονίκης αποτυπώνεται λίθο με τον λίθο, καθώς οι μάστορες της εποχής αρχίζουν να χτίζουν τα ιστορικά του περίπτερα.

Κιτρινισμένα έγγραφα πρακτικών με καλλιγραφικό χαρακτήρα, σχέδια και λευκώματα, αρχεία ήχου και εικόνας. Συνολικά πάνω από 72.000 τεκμήρια, πιάνουν το νήμα ήδη από το 1926, όταν ιδρύθηκε η ΔΕΘ, σε μια Θεσσαλονίκη εντελώς διαφορετική, σε σχέση τόσο με σήμερα, όσο και με το 1917, όταν η μεγάλη πυρκαγιά την κατέκαψε -σε μια Θεσσαλονίκη όπου το αστικό τοπίο ισορροπούσε μεταξύ Ανατολής και Δύσης και εμπορικά καραβάνια με καμήλες κι άλογα διέσχιζαν τους δρόμους, προσπερνώντας πεινασμένους πρόσφυγες, με φόντο το λιμάνι με τα δεκάδες πανιά ιστιοφόρων από διάφορες χώρες.

«Καταγράψαμε πάνω από 72.000 τεκμήρια, εκ των οποίων περίπου τα 55.000 είναι φωτογραφίες, αλλά και άλλα αρχεία και αντικείμενα: περίπου 1.500 έντυπα, 571 αφίσες, πάνω από 1000 αντικείμενα διαφόρων ειδών και 423 σχέδια καθώς και 137 αρχεία ήχου και 185 εικόνας. Ανάμεσα σε αυτά βρήκαμε επίσης μετάλλια που απονέμονταν σε εξαιρετικούς εκθέτες -το παλαιότερο από το 1930. Ψηφιοποιήσαμε τα 10.000 από αυτά. Ανάμεσά τους βρήκαμε εξαιρετικές φωτογραφίες από την κατασκευή περιπτέρων, για κάποιες από τις οποίες δεν γνωρίζαμε την ύπαρξή τους, καρτ ποστάλ, χειρόγραφα πρακτικά από τις πρώτες εκθέσεις, την ιστορία της ΔΕΘ σε εξέλιξη» συμπληρώνει ο κ. Κουρκουρίδης, υπενθυμίζοντας ότι το έργο τεκμηρίωσης και ψηφιοποίησης των πολιτισμικών τεκμηρίων και πόρων της ΔΕΘ είναι ενταγμένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020» και στον άξονα προτεραιότητας «Ανάπτυξη μηχανισμών στήριξης της επιχειρηματικότητας».

Η προετοιμασία της πρώτης ΔΕΘ συνάντησε πολλά και σημαντική εμπόδια, όμως με την επιμονή του Νικόλαου Γερμανού και την υποστήριξη των τοπικών δυνάμεων τα εμπόδια ξεπεράστηκαν και τελικά το πρωί της Κυριακής 3ης Οκτωβρίου 1926, έγιναν τα εγκαίνια της πρώτης έκθεσης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Πεδίον του Άρεως, που βρίσκεται στις παρυφές του ιστορικού κέντρου της πόλης και λίγα μόλις μέτρα από τη σημερινή θέση της έκθεσης.

Το κλίμα στη διοργάνωση αυτή ήταν πανηγυρικό. Συνολικά στην Έκθεση συμμετείχαν περισσότεροι από 600 εκθέτες και 150.000 επισκέπτες, καλύπτοντας επιφάνεια περίπου 7.000 τετραγωνικών. Τα στοιχεία αυτά είναι εντυπωσιακά, αν συνυπολογίσουμε ότι ο πληθυσμός της πόλης δεν ξεπερνούσε την εποχή εκείνη τους 180.000 κατοίκους.

Δεν ήταν εύκολο να πτοηθεί ο Νικόλαος Γερμανός από τις δυσκολίες, τις ειρωνίες και την κριτική. Το απέδειξαν οι πράξεις του. Όταν κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου έγινε γνωστή η πρόθεσή του για τη οργάνωση της «ετησίας εμποροπανηγύρεως», κάποιες από τις εφημερίδες της εποχής δεν εφείσθησαν χαρακτηρισμούς για να τον κριτικάρουν.

Μα είναι δυνατόν «ο θεωρούμενος ώς έγκριτος και σώφρων πολίτης της Θεσσαλονίκης, κ. Νικόλαος Γερμανός, πληρεξούσιος της πόλεως εν τω Βουλευτηρίω» να έχει τέτοια σχέδια; (σ.σ. ο Νικόλαος Γερμανός είχε εκλεγεί βουλευτής Θεσσαλονίκης το 1915). «Η στήλη δεν τολμά να δώση βάσιν εις τας φήμας». «’Ολα τα είχεν η Μαριωρή, ο φερετζές της έλειπε». «Ασφαλώς δεν είμεθα καθόλου καλά κύριε Γερμανέ. Υμείς πιθανόν να είσθε δια τα, κατά τα κοινά λεγόμενον, πανηγύρια» ήταν μερικές μόνο από τις αναφερόμενες στα δημοσιεύματα φράσεις…