Αλλάζει το καθεστώς για τα ιδρύματα – Θα λειτουργούν ως νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου

Ως κανονικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου θα λειτουργούν πλέον τα ιδρύματα, σύμφωνα με τα όσα προβλέπει το νέο σχέδιο νόμου «Πλαίσιο για δωρεές προς το Δημόσιο, σχολάζουσες κληρονομίες, ιδρύματα και κοινωφελείς περιουσίες».

Στόχος του υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είναι να ξεπεραστούν οι υπερβολικές γραφειοκρατικές διαδικασίες που είναι υποχρεωτικές για τα ιδρύματα και περιλαμβάνουν μια σειρά από εγκρίσεις από την εποπτεύουσα αρχή που στερούν από τη διοίκησή τους κάθε αυτονομία.

Σύμφωνα με το επιτελείο του υπουργείο, σήμερα η οικονομική διαχείριση των ιδρυμάτων προσομοιάζει με το δημόσιο λογιστικό, υπάρχει υποχρέωση για σύνταξη και έγκριση προϋπολογισμού και οι προμήθειες γίνονται με τη διαδικασία του Δημοσίου.

Το αποτέλεσμα είναι, συχνά η βούληση του διαθέτη να υποκαθίσταται από την εποπτεύουσα αρχή.

Επιπλέον δεν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο για την εξυγίανση ιδρυμάτων που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα.

Αξίζει να σημειωθεί πως σήμερα υπάρχουν περίπου 700 καταγεγραμμένα ιδρύματα με αντικειμενική αξία ακινήτων ύψους 235 εκατ. ευρώ.

Τα νέα δεδομένα

Οι ρυθμίσεις που εισάγονται με το νέο σχέδιο νόμου προβλέπουν τα εξής:

1. Καταργούνται η έγκριση της κατάρτισης/ αναμόρφωσης προϋπολογισμού, η διαδικασία που προσομοιάζει με ανάθεση δημοσίων συμβάσεων και η έγκριση για πωλήσεις ή οι μακροχρόνιες μισθώσεις.
2. Αντ’ αυτών τίθενται κανόνες διαφάνειας όπως:

• όλα τα ιδρύματα, ανεξαρτήτως του ύψους της περιουσίας τους ή των εισοδημάτων τους, πρέπει να δημοσιεύουν ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις ετησίως.
• οι πωλήσεις ακινήτων και οι μισθώσεις γίνονται μετά από δημόσια προκήρυξη και οι προσφορές κατατίθενται σε δημόσια πλατφόρμα.
• τα ιδρύματα αξιοποιούν το Εθνικό Μητρώο Ευεργετών και Δωρητών για τις συναλλαγές τους, με αποτέλεσμα την καταγραφή και διατήρηση των συναλλαγών για οποιονδήποτε έλεγχο απαιτείται.

3. Παρέχεται στην εποπτεύουσα αρχή η δυνατότητα να αντικαθιστά διοίκηση ιδρύματος που δεν αξιοποιεί τα περιουσιακά του στοιχεία ή ενεργεί αντίθετα με τη βούληση του διαθέτη.

4. Γίνεται διάκριση ανάμεσα σε ενεργά και αδρανή ιδρύματα. Ενεργά είναι όσα δημοσιεύουν καταστάσεις και τηρούν τις προϋποθέσεις του νόμου, ενώ αδρανή όσα δεν δημοσιεύουν οικονομικές καταστάσεις για τρία έτη. Τα φορολογικά κίνητρα θα ισχύουν μόνο για τα ενεργά ιδρύματα.

5. Θεσπίζεται πλαίσιο εξυγίανσης για ιδρύματα που έχουν πρόβλημα οικονομικής βιωσιμότητας. Επιτρέπεται η ρύθμιση φορολογικών – ασφαλιστικών οφειλών καθώς και χρεών προς Οργανισμούς Κοινής Ωφέλειας ενώ μετά από άδεια του Δικαστηρίου επιτρέπονται επίσης η εκχώρηση, προς τους πιστωτές, εσόδων από την εκμετάλλευση της περιουσίας του ιδρύματος, η λήψη δανείου με υποθήκη ή προσημείωση ακίνητης περιουσίας, η εκποίηση περιουσιακών στοιχείων του ιδρύματος. Σε περίπτωση που το ίδρυμα βρίσκεται σε μόνιμη και ολική αδυναμία πληρωμής και ύστερα από αίτηση των πιστωτών καταρτίζεται σύμφωνο εξυγίανσης με το οποίο ρυθμίζεται το σύνολο των οφειλών.

6. Προβλέπεται η σύμπραξη του Δημοσίου και φορέων του Δημοσίου με ιδρύματα, ένα ή περισσότερα, για την προώθηση κοινωφελών σκοπών που συνάδουν με το δημόσιο συμφέρον. Σε αυτό το πλαίσιο ιδιαίτερα επιτρέπεται σε ένα ίδρυμα να διαθέτει ακίνητα για την εξυπηρέτηση των σκοπών της κυβερνητικής στεγαστικής πολιτικής. Για το σκοπό αυτό συνάπτεται σύμβαση μίσθωσης μεταξύ του ιδρύματος και του εκάστοτε φορέα γενικής κυβέρνησης, η διάρκειά της οποίας δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 12 ετών.

Ρυθμίσεις για το Ζάππειο Μέγαρο

Τέλος με το σχέδιο νόμου εισάγονται κανόνες ευελιξίας στη λειτουργία του Ζαππείου Μεγάρου το οποίο σήμερα λειτουργεί ως νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, διέπεται από ανελαστικό πλαίσιο λειτουργίας, και διαθέτει μόλις 12 εργαζόμενους, χωρίς διευθυντή.

Με τις νέες ρυθμίσεις, το Ζάππειο μετατρέπεται σε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με αποκλειστικό σκοπό τη διαχείριση του κληροδοτήματος που κατέλιπε ο Ευαγγέλης Ζάππας. Το ΝΠΙΔ με την επωνυμία «Επιτροπή Ζαππείου Κληροδοτήματος» εξαιρείται από τον Δημόσιο τομέα σε σχέση με τις διαδικασίες προσλήψεων (εφαρμόζεται το καθεστώς της ΕΕΣΥΠ) και τις ειδικές ρυθμίσεις για τις προμήθειες, τηρουμένων πάντοτε των κανόνων του ενωσιακού δικαίου ενώ, ενόψει της Ελληνικής προεδρίας της ΕΕ θα ληφθεί μέριμνα για πρόσληψη ενός βασικού πυρήνα στελεχών.