Κατά πόσο η επιβίωση της Χαμάς είναι ήττα του Ισραήλ – Τα πρώτα μηνύματα από την απελευθέρωση ομήρων

Ο μακροβιότερος πόλεμος του Ισραήλ έχει – μέχρι στιγμής – αποτύχει να καταστρέψει τον βασικό εχθρό του, τη Χαμάς, που παρά τις καταστροφικές απώλειες που υπέστη, παρουσιάζει τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα ως δική της νίκη και ως αποτυχία του Ισραήλ.

Λίγο μετά την έναρξη ισχύος της εκεχειρίας την Κυριακή (19/01), ένοπλοι εμφανίστηκαν σε οχήματα να πανηγυρίζουν στους κατεστραμμένους δρόμους της Λωρίδας της Γάζας. Μέλη μιας επίλεκτης μονάδας φορούσαν ολόκληρη τη στολή τους στην πλατεία Αλ Σαράγια, στην πόλη της Γάζας κατά τη διάρκεια της μεταφοράς ομήρων. Ήταν μία υπενθύμιση ότι η ένοπλη πτέρυγα της Χαμάς είναι ακόμη εδώ, 15 μήνες αφότου το Ισραήλ έβαλε στόχο να την καταστρέψει.

Ένας από τους βασικούς στόχους της Χαμάς μετά την αιχμαλωσία περίπου 250 ομήρων κατά την αστραπιαία επίθεσή της στις 7 Οκτωβρίου 2023 κατά του Ισραήλ ήταν να εξασφαλίσει την απελευθέρωση Παλαιστίνιων κρατουμένων από τις ισραηλινές φυλακές. Καθώς το Ισραήλ σφυροκοπούσε τη Γάζα ως απάντηση, η Χαμάς ορκίστηκε να μην επιστρέψει τους ομήρους έως ότου το Ισραήλ αποσύρει τις δυνάμεις του από τον θύλακα, τερματίσει οριστικά τον πόλεμο και επιτρέψει την ανοικοδόμηση.

Μετά από ένα και πλέον έτος συγκρούσεων, η Χαμάς και το Ισραήλ κατέληξαν τις τελευταίες ημέρες σε μια συμφωνία που προβλέπει την σταδιακή απελευθέρωση Ισραηλινών ομήρων σε αντάλλαγμα με Παλαιστίνιους κρατούμενους, πέραν της κατάπαυσης πυρός 42 ημερών και την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας. Η συμφωνία ανοίγει επίσης την πόρτα για περαιτέρω διαπραγματεύσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα και, τελικά, σε μόνιμη κατάπαυση του πυρός.

«Η συμφωνία επιτυγχάνει όλους αυτούς τους όρους… Η αντίσταση πέτυχε αυτό που θέλει ο παλαιστινιακός λαός», δήλωσε στο Al Jazeera το ανώτερο πολιτικό μέλος της Χαμάς, Οσάμα Χαμντάν, μετά την επίτευξη της συμφωνίας.

Ο Χαλίλ Αλ Χαγιά, κύριος διαπραγματευτής της Χαμάς, δήλωσε σε ομιλία του την Τετάρτη 15/01 ότι το Ισραήλ απέτυχε να επιτύχει τους πολεμικούς του στόχους και εξήρε την ένοπλη πτέρυγα της Χαμάς, τις Ταξιαρχίες Αλ Κασάμ, ο εκπρόσωπος της οποίας Αμπού Ομπάιντα εξήρε τον πόλεμο στη Γάζα ως «έμπνευση» για τις επόμενες γενιές.

Διαφωνίες

Ορισμένοι ισραηλινοί υπουργοί ακόμη και μια μικρή μειοψηφία οικογενειών ομήρων θεωρούν την αποδοχή μιας συμφωνίας ως ισραηλινή ήττα. Ο ακροδεξιός υπουργός Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ και το κόμμα του παραιτήθηκαν από την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο (Κνεσέτ), χαρακτηρίζοντας την εκεχειρία «συνθηκολόγηση». Ο επίσης δεξιός υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς την αποκάλεσε «καταστροφική» και μια ομάδα εφέδρων του στρατού την ονόμασε «Η συμφωνία της παραχώρησης».

«Όταν βλέπετε… τους χορούς στη Γάζα, τους πανηγυρισμούς στα χωριά της Ιουδαίας και της Σαμάριας (σ.σ. πρόκειται για τη Δυτική Όχθη) – καταλαβαίνετε ποια πλευρά παραδόθηκε σε αυτή τη συμφωνία», δήλωσε ο Μπεν Γκβιρ σε δήλωσή του την Πέμπτη (16/01).

Ωστόσο, οι περισσότεροι στο Ισραήλ χαιρετίζουν τη συμφωνία, συμπεριλαμβανομένης της πλειοψηφίας των οικογενειών των ομήρων, του προέδρου του Ισραήλ Ισαάκ Χέρτζογκ και της αντιπολίτευσης. Το γραφείο του Νετανιάχου δήλωσε μετά την έγκριση της συμφωνίας από το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας ότι ο πρωθυπουργός εξακολουθεί να «υποστηρίζει την επίτευξη των στόχων του πολέμου».

Μια πηγή με γνώση του θέματος δήλωσε στο CNNi ότι ο Νετανιάχου είπε στους υπουργούς ότι οι ΗΠΑ έχουν παράσχει εγγυήσεις «ότι αν η Χαμάς σαμποτάρει ένα συγκεκριμένο στάδιο της συμφωνίας, το Ισραήλ μπορεί να συνεχίσει τις μάχες».

«Η επιβίωση της Χαμάς είναι ήττα για το Ισραήλ»

Η απάντηση του Ισραήλ στη Χαμάς για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου ήταν έντονη. Ισοπέδωσε τη Γάζα εξαπολύοντας την πιο σφοδρή εκστρατεία βομβαρδισμών στην ιστορία του θύλακα, σκοτώνοντας δεκάδες χιλιάδες Παλαιστινίους και εκτοπίζοντας εκατοντάδες χιλιάδες άλλους, πολλοί από τους οποίους αναγκάστηκαν να ζουν σε σκηνές με ελάχιστα τρόφιμα και ανεπαρκή ιατρική περίθαλψη.

Το Ισραήλ προκάλεσε επίσης βαριές απώλειες στη Χαμάς, σκοτώνοντας την ανώτατη ηγεσία της, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου Γιαχία Σινουάρ, ενώ ισχυρίζεται ότι σκότωσε χιλιάδες μαχητές της οργάνωσης.

Η Χαμάς που κάποτε είχε τον στρατιωτικό και πολιτικό έλεγχο στη Γάζα έχει μειωθεί σε ένα κλάσμα του παλιού της εαυτού μετά την 15μηνη εκστρατεία του Ισραήλ, ενώ μετά την αποδυνάμωση των περιφερειακών συμμάχων της – της Χεζμπολάχ και του Ιράν – απομονώθηκε περιφερειακά.

Ωστόσο, το κίνημα συνέχισε να παρουσιάζεται στους Παλαιστίνιους ως η πιο ισχυρή ομάδα ένοπλης αντίστασης κατά του Ισραήλ, αναπληρώνοντας τις τάξεις του στρατολογώντας σχεδόν τόσους νέους μαχητές όσους έχασε.

«Κάθε φορά που το Ισραήλ ολοκληρώνει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του και αποσύρεται, οι μαχητές της Χαμάς ανασυντάσσονται και επανεμφανίζονται, επειδή δεν υπάρχει τίποτα άλλο να καλύψει το κενό», δήλωσε πρόσφατα ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Άντονι Μπλίνκεν σε δηλώσεις του στο Ατλαντικό Συμβούλιο. «Πράγματι, εκτιμούμε ότι η Χαμάς έχει στρατολογήσει σχεδόν τόσους νέους μαχητές όσους έχει χάσει. Αυτή είναι μια συνταγή για μια διαρκή εξέγερση και έναν αέναο πόλεμο» πρόσθεσε.

Ο Ταχάνι Μουσταφά, ανώτερος αναλυτής της Διεθνούς Ομάδας Κρίσης (ICG), υποστηρίζει ότι τα δεινά που προκλήθηκαν στους Παλαιστίνιους της Γάζας από τον πόλεμο του Ισραήλ και τα οποία δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για στρατολόγηση.

«Μπορείς να δεις ένα κύμα στρατολόγησης ακριβώς επειδή όταν υπάρχει κατοχή και βία, εκεί βρίσκεις νόημα», δήλωσε στο CNNi. «Πώς μπορείτε να περιμένετε από τον πληθυσμό της Γάζας που έχει χάσει τα πάντα να το δεχτούν έτσι απλά; Είναι ένας πόλεμος για την επιβίωση. Ομάδες όπως η Χαμάς παρέχουν στους Παλαιστίνιους τα μέσα για να το κάνουν αυτό».

Η Χαμάς υπόσχεται να ανοικοδομήσει τη Γάζα

Η διακυβέρνηση της μεταπολεμικής Γάζας παραμένει ανεπίλυτη. Απώτερος πολεμικός στόχος του Ισραήλ είναι η πλήρης καταστροφή της Χαμάς, αλλά η Χαμάς δεν φαίνεται να ανησυχεί, υπονοώντας ότι τα στελέχη της θα διαδραματίσουν ρόλο στην ανοικοδόμηση του κατεστραμμένου θύλακα.

«Ολόκληρος ο πληθυσμός και η αντίσταση ως μέρος αυτού, θα αρχίσουν να ανοικοδομούν ό,τι κατέστρεψε η κατοχή», δήλωσε ο Χαμντάν της Χαμάς στο Al Jazeera.

Η Χαμάς δεν έχει ως στόχο της επιβίωσή της από αυτόν τον πόλεμο, λέει ο Μουσταφά του ICG, αλλά η επιβίωσή της μπορεί να θεωρηθεί «ήττα» για το Ισραήλ.

Με πληροφορίες από: As first Israeli hostages are released, Hamas sends a message: It is far from being destroyed. Analysis by Mostafa Salem, CNN