BBC: Η μυστική σύσκεψη της Χαμάς στο Κατάρ – Πώς η επιλογή Σινουάρ δυναμιτίζει την κατάσταση

Οι αντιπρόσωποι απ’ όλη τη Μέση Ανατολή έφτασαν στη Ντόχα λίγες μέρες αφότου ο Ισμαήλ Χανίγια είχε σκοτωθεί σε έκρηξη στην Τεχεράνη, πίσω από την οποία εικάζουν ότι βρίσκεται το Ισραήλ.

Ο Χανίγια, ο οποίος επέβλεπε τους διαπραγματευτές της ομάδας του στις συνομιλίες με το Ισραήλ, διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη Χαμάς, εξισορροπώντας την επιθυμία της μαχητικής πτέρυγας να μεταφέρει τον αγώνα στο Ισραήλ με τις εκκλήσεις ορισμένων να επιτευχθεί διευθέτηση και να τερματιστεί η σύγκρουση.

Ήταν σαφές ότι η θέση του έπρεπε να καλυφθεί γρήγορα.

Στην κηδεία του Χανίγια συμμετείχαν όλοι οι ηγέτες της Χαμάς καθώς και χιλιάδες κόσμου που συγκεντρώθηκαν για να αποτίσουν φόρο τιμής στον εκλιπόντα ηγέτη του κινήματος και τον σωματοφύλακά του.

Ήταν κάτι περισσότερο από ένα μνημόσυνο. Ήταν το τέλος μιας εποχής και η έναρξη μιας νέας, πιο ακραίας φάσης.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που τα κορυφαία στελέχη της Χαμάς συγκεντρώνονται για να επιλέξουν νέο ηγέτη μετά από έναν απροσδόκητο θάνατο. Το 2004 συναντήθηκαν μετά τη δολοφονία του ιδρυτή της οργάνωσης σεΐχη Αχμέντ Γιασίν από το Ισραήλ. Λιγότερο από ένα μήνα αργότερα, το Ισραήλ σκότωσε τον διάδοχό του Αμπντέλ Αζίζ αλ Ραντίσι.

Αλλά αυτή τη φορά οι παρασκηνιακές συζητήσεις αντανακλούσαν την έκταση της κρίσης και των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η οργάνωση.

Σοκ για την οργάνωση

Η Χαμάς επιτέθηκε στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου του περασμένου έτους, σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους και παίρνοντας 251 ομήρους πίσω στη Γάζα. Από τότε, τα στρατιωτικά αντίποινα του Ισραήλ έχουν κοστίσει τη ζωή σε περισσότερους από 39.600 ανθρώπους, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας που διοικείται από τη Χαμάς, και έχουν τραυματίσει δεκάδες χιλιάδες άλλους. Περισσότερα από τα μισά κτήρια στη Γάζα έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν καταστραφεί ολοσχερώς και σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός έχει εκτοπιστεί. Η δυσαρέσκεια για τη Χαμάς που διοικεί τη Γάζα από το 2007 εντείνεται, ενώ η ίδια η ομάδα έχει υποστεί σοβαρές απώλειες.

Συν τοις άλλοις, η δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια στις 31 Ιουλίου στην Τεχεράνη – ένα μέρος που πάντα θεωρούσε ασφαλές καταφύγιο – αποτέλεσε πραγματικό σοκ για την οργάνωση.

Η Χαμάς είναι πεπεισμένη ότι ο Χανίγια σκοτώθηκε από ισραηλινό πύραυλο. Οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν λένε ότι χρησιμοποιήθηκε βλήμα με κεφαλή βάρους 7 κιλών, ενώ αναφορές δυτικών μέσων ενημέρωσης λένε ότι ο Χανίγια σκοτώθηκε από βόμβα που είχε τοποθετηθεί στο δωμάτιό του.

Στην τελετή στην Ντόχα, ένας άνδρας γύρω στα 60 με λευκά μαλλιά και κοντή γενειάδα στεκόταν σε μια γωνία μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Είναι ο Αμπού Ομάρ Χασάν, ο «σκιώδης άνδρας», ο επικεφαλής του Ανώτατου Συμβουλίου Σούρα, του κορυφαίου συμβουλευτικού οργάνου της Χαμάς. Σύμφωνα με το καταστατικό της Χαμάς, βρισκόταν σε προνομιακή θέση για να είναι ο προσωρινός επικεφαλής της οργάνωσης μέχρι τις εκλογές που είχαν προγραμματιστεί για τον ερχόμενο Μάρτιο.

«Είναι ο άνθρωπος των μεγάλων αποστολών», υποστηρίζει ο ανταποκριτής του BBC.

Μετά την κηδεία του Χανίγια, ξεκίνησε η πραγματική δουλειά. Επί δύο ημέρες, οι βετεράνοι και οι σκιώδεις φιγούρες του κινήματος συναντήθηκαν στην Ντόχα, η οποία φιλοξενεί το πολιτικό γραφείο της Χαμάς από το 2012, προκειμένου να εκλέξουν νέο ηγέτη.

Το παρασκήνιο της επιλογής Σινουάρ

Επέλεξαν τον Γιαχία Σινουάρ, που ήταν ήδη αρχηγός της ομάδας εντός της Γάζα από το 2017. Η επιλογή μπορεί να αποτελεί έκπληξη για πολλούς, αλλά όποιος παρακολουθεί την καριέρα του από τότε που το Ισραήλ τον απελευθέρωσε στη συμφωνία ανταλλαγής με τον αιχμάλωτο Ισραηλινό στρατιώτη Γκιλάντ Σαλίτ, το 2011, ήξερε ότι ήταν πάντα πιθανό να ηγηθεί της Χαμάς μια μέρα.

Κανένας πολιτικός ηγέτης της Χαμάς δεν ήταν ποτέ πιο κοντά στην ένοπλη πτέρυγα της ομάδας. Ο αδελφός του Μοχάμεντ ηγείται του μεγαλύτερου στρατιωτικού τάγματος της Χαμάς, ενώ ο Μοχάμεντ Ντέιφ – ο ασύλληπτος βετεράνος της Χαμάς που ηγήθηκε της ένοπλης πτέρυγας της για δύο δεκαετίες μέχρι που το Ισραήλ δήλωσε ότι τον σκότωσε – ήταν γείτονας, φίλος και συμμαθητής του. Οι δύο τους μεγάλωσαν μαζί στον προσφυγικό καταυλισμό της Χαν Γιουνίς στη Γάζα.

Παρ’ όλα αυτά, πολλοί μπορεί να θεωρήσουν «τρέλα» τον διορισμό του στην πιο σημαντική θέση στη Χαμάς. Οι υπηρεσίες ασφαλείας του Ισραήλ πιστεύουν ότι ο Σινουάρ σχεδίασε και εκτέλεσε την επίθεση στο νότιο Ισραήλ και βρίσκεται στην κορυφή του καταζητούμενου καταλόγου τους.

«Κόκκινο πανί» για το Ισραήλ

«Δεν ήταν όλοι οι άνθρωποι μέσα στην ηγεσία της Χαμάς υπέρ αυτής της απόφασης», είπε στον ανταποκριτή του BBC ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς. «Ορισμένοι ηγέτες εξέφρασαν τις ανησυχίες τους, άλλοι πίεσαν για ένα πιο μετριοπαθές πρόσωπο. Αλλά τελικά κατάφερε να εξασφαλίσει τις ψήφους».

Ένας άλλος αξιωματούχος της Χαμάς που συμμετείχε στις συναντήσεις δήλωσε ότι το κίνημα αισθάνθηκε ότι δεν ήταν σε θέση να επιλέξει τον ισχυρό σκιώδη χειριστή Αμπού Ομάρ Χασάν, επειδή είχε χαμηλό δημόσιο προφίλ και ήταν άγνωστος εκτός του κινήματος, ενώ η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου είχε δώσει στον Γιαχία Σινουάρ παγκόσμια φήμη.

«Ο Σινουάρ έγινε σήμα κατατεθέν μετά την 7η Οκτωβρίου και έχει μεγάλη δημοτικότητα στον αραβικό και ισλαμικό κόσμο», δήλωσε ο αξιωματούχος. «Απολαμβάνει στενές σχέσεις με τον άξονα της αντίστασης που υποστηρίζεται από το Ιράν και ο διορισμός του εν μέσω πολέμου στέλνει ένα προκλητικό μήνυμα στο Ισραήλ».

Ο «άξονας της αντίστασης» είναι ένα δίκτυο ένοπλων ομάδων που υποστηρίζονται από το Ιράν, μέλος του οποίου είναι και η Χεζμπολάχ του Λιβάνου.

Πολλοί Άραβες και ορισμένοι δυτικοί αξιωματούχοι προέτρεψαν τη Χαμάς να μην ορίσει τον Σινουάρ ως ηγέτη, λόγω της σύνδεσής του με τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Ο ίδιος και η οργάνωση της οποίας ηγείται τώρα είναι χαρακτηρισμένοι ως τρομοκράτες από πολλές κυβερνήσεις στη Δύση.

«Ένας από τους λόγους για τους οποίους τον ψηφίσαμε είναι επειδή θέλουμε να τον τιμήσουμε για τον σχεδιασμό των επιθέσεων» δήλωσε ο αξιωματούχος. «Η 7η Οκτωβρίου του ανήκει, οπότε του αξίζει να ηγηθεί του κινήματος».

Διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός

Δέκα μήνες μετά την επίθεση αυτή, όλες οι προσπάθειες για συμφωνία κατάπαυσης του πυρός έχουν μέχρι στιγμής αποτύχει.

Κατάρ και Αίγυπτος εργάζονται πάνω σε μια νέα πρόταση κατάπαυσης του πυρός. Το σχέδιο βασίζεται, σύμφωνα με πληροφορίες, στο να πεισθεί το Ιράν να μην απαντήσει στρατιωτικά στη δολοφονία του Χανίγια στο έδαφός του, με αντάλλαγμα το Ισραήλ να τερματίσει τον πόλεμό του στη Γάζα και να αποσύρει τα στρατεύματά του από τον διάδρομο της Φιλαδέλφειας.

Ο διάδρομος της Φιλαδέλφειας είναι μια ζώνη απομόνωσης, πλάτους περίπου 100 μέτρων σε ορισμένα σημεία, η οποία εκτείνεται κατά μήκος της πλευράς της Γάζας των 13 χιλιομέτρων συνόρων με την Αίγυπτο. Το μόνο άλλο χερσαίο σύνορο της Γάζας είναι με το ίδιο το Ισραήλ.

Ένας Παλαιστίνιος αξιωματούχος που γνωρίζει τις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός λέει: «Οι αιγυπτιακές μυστικές υπηρεσίες έχουν ήδη στείλει μια ομάδα στη Ντόχα και υπάρχουν συναντήσεις για τη διαμόρφωση ενός σχεδίου δράσης που βασίζεται στο να γλιτώσει η περιοχή από μια πιθανή ιρανική αντίδραση… με αντάλλαγμα την κατάπαυση του πυρός».

Προς το παρόν, τα τύμπανα της σύγκρουσης γίνονται όλο και πιο δυνατά, με τον Σινουάρ, την πιο εξτρεμιστική φιγούρα της Χαμάς, να έχει αναλάβει την ηγεσία της ομάδας για τα επόμενα πέντε χρόνια – αν επιβιώσει από τον πόλεμο.

Με πληροφορίες από: Behind the scenes as Hamas chose its new leader Rushdi Abualouf / BBC Gaza correspondent