CNNi: Το περίπλοκο παιχνίδι Νετανιάχου στη Μέση Ανατολή – Γιατί δεν βάζει τέλος στον πόλεμο

Μια εβδομάδα μετά τον θάνατο του Σινουάρ, γίνεται όλο και πιο σαφές ότι έκαναν λάθος, όπως αναφέρει το CNNi.

Ο Νετανιάχου, ο οποίος γιόρτασε τα 75α γενέθλιά του τη Δευτέρα (21/10), είναι ο μακροβιότερος πρωθυπουργός του Ισραήλ, καθοδηγώντας τη χώρα του στον μακροβιότερο πόλεμο που έχει γίνει ποτέ.

Οι διεθνείς σύμμαχοι του Ισραήλ, καθώς και πολλοί στο εσωτερικό της χώρας, πιέζουν τον Νετανιάχου να τερματίσει αυτόν τον πόλεμο τώρα, επισημαίνοντας ότι η δολοφονία του Σινουάρ έγινε μετά από άλλες στρατιωτικές επιτυχίες με σημαντικότερη τη δολοφονία του ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα.

Αντ’ αυτού, όμως, ο Νετανιάχου έχει ορκιστεί να συνεχίσει να πολεμά, αφήνοντας τον κόσμο να μαντεύει ποιος μπορεί να είναι ο απώτερος στόχος του.

Οι φιλοδοξίες του Ισραηλινού πρωθυπουργού

Έχει αφήσει να εννοηθεί ότι οι φιλοδοξίες του μπορεί να υπερβαίνουν κατά πολύ τη συντριβή της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, των δύο πιο άμεσων απειλών που αντιμετωπίζει το Ισραήλ. Είπε ότι η δολοφονία του Νασράλα ήταν «ένα απαραίτητο βήμα» προς την κατεύθυνση της αλλαγής «της ισορροπίας δυνάμεων στην περιοχή για τα επόμενα χρόνια», εγείροντας ανησυχίες σχετικά με την προθυμία του να βυθίσει το Ισραήλ σε μία άμεση αντιπαράθεση με το Ιράν.

Το Ισραήλ και το Ιράν βρίσκονται επικίνδυνα κοντά σε μια ακόμη μεγάλη κλιμάκωση μετά την μαζική επίθεση με βαλλιστικούς πυραύλους που εξαπέλυσε το Ιράν εναντίον του Ισραήλ την 1η Οκτωβρίου.

Ο Νετανιάχου υποσχέθηκε αμέσως αντίποινα, αλλά τρεις εβδομάδες αργότερα, ο κόσμος εξακολουθεί να περιμένει να δει τι θα κάνει το Ισραήλ. Οι ΗΠΑ και άλλοι σύμμαχοι έχουν παροτρύνει τον Νετανιάχου να επιδείξει αυτοσυγκράτηση και να αποφύγει να πλήξει τις πυρηνικές και πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν, αλλά δεν είναι σαφές αν τα κατάφεραν.

Ο Νετανιάχου έχει δηλώσει δημοσίως ότι θέλει ο στρατός του να εξαλείψει τους πληρεξουσίους του Ιράν που αποτελούν την πιο άμεση απειλή για το Ισραήλ: Η Χαμάς στη Γάζα και η Χεζμπολάχ στο νότιο Λίβανο. Αλλά γίνεται όλο και πιο προφανές ότι αυτό μπορεί να είναι αδύνατο να επιτευχθεί.

Η σημερινή κατάσταση στη βόρεια Γάζα δείχνει το λόγο. Ο ισραηλινός στρατός έχει ήδη αποσυρθεί από την περιοχή δύο φορές, αφού δήλωσε και τις δύο φορές ότι είχε συντρίψει τη Χαμάς. Ωστόσο, νωρίτερα αυτό το μήνα, οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας (IDF) επέστρεψαν, αφού είδαν, όπως είπαν, σημάδια επανεμφάνισης της Χαμάς στην περιοχή.

Η βόρεια Γάζα είναι τώρα και πάλι ένα από τα επίκεντρα του πολέμου, με τις IDF να προκαλούν τεράστια δεινά στους ανθρώπους που είχαν επιστρέψει σε ό,τι είχε απομείνει από τα σπίτια τους μετά την τελευταία ισραηλινή αποχώρηση.

«Ζωντανή» η Χεζμπολάχ

Ομοίως, εβδομάδες μετά την επιχείρηση του Ισραήλ στο Λίβανο, η Χεζμπολάχ συνεχίζει να χτυπά. Ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος που εκτοξεύτηκε το Σαββατοκύριακο πέρασε μέσα από την ισραηλινή αεράμυνα και έπληξε το παραλιακό σπίτι του Νετανιάχου περίπου 80 χιλιόμετρα από τα λιβανέζικα σύνορα.

Η απροθυμία του Νετανιάχου να συνάψει συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, ακόμη και τώρα που έχει εξασφαλίσει αρκετές στρατιωτικές νίκες, έχει εξοργίσει πολλούς στο Ισραήλ. Οι εβδομαδιαίες μαζικές διαμαρτυρίες εναντίον του ίδιου και της κυβέρνησής του έχουν επανέλθει, απαιτώντας μια συμφωνία με τη Χαμάς που θα εξασφάλιζε την απελευθέρωση των 101 ομήρων που εξακολουθούν να κρατούνται στη Γάζα.

Ο Αβίβ Μπουσίνσκι, πρώην σύμβουλος και εκπρόσωπος του Νετανιάχου, ο οποίος τώρα είναι πολιτικός αναλυτής, δήλωσε ότι η τύχη των ομήρων – δεκάδες από τους οποίους πιστεύεται ότι είναι ακόμη ζωντανοί – είναι κρίσιμη για τη μελλοντική κληρονομιά του Νετανιάχου.

«Αν ο Νετανιάχου δεν καταφέρει να απελευθερώσει άλλους ομήρους, είτε με στρατιωτικά μέσα είτε με διπλωματικά, (οι άνθρωποι) θα πουν ότι απέτυχε και θα θυμούνται πάντα αυτό που αποκαλούν «Η πρόταση Νετανιάχου» τον Ιούλιο, όπου είπαν ότι ο Νετανιάχου, την τελευταία στιγμή, πρόσθεσε (μερικούς) ακόμη όρους σε μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που ουσιαστικά τερμάτισε τη συμφωνία», σημείωσε.

Ο Μπουσίνσκι δήλωσε στο CNNi ότι αν ο πόλεμος τελειώσει χωρίς να απελευθερωθούν ή να διασωθούν άλλοι όμηροι ή πτώματα, είναι πιθανό κάποιοι να αρχίσουν τελικά να αμφισβητούν την απόφαση για τη δολοφονία του Σινουάρ – κάτι που χαιρετίστηκε σχεδόν καθολικά σε όλο το Ισραήλ την περασμένη εβδομάδα.

«Και αυτός είναι ο μεγαλύτερος φόβος μου, ότι οι άνθρωποι θα πουν: «A, βλέπετε, κάναμε λάθος που εξουδετερώσαμε το μοναδικό άτομο με το οποίο θα μπορούσατε να διαπραγματευτείτε … ποιος ξέρει τι θα συνέβαινε, αλλά τουλάχιστον είχατε κάποια πόρτα για να χτυπήσετε»», πρόσθεσε.

«Κανένα κίνητρο για τον τερματισμό του πολέμου»

Ο Νετανιάχου παίζει ένα περίπλοκο παιχνίδι, προσπαθώντας να εξισορροπήσει τις αντιφατικές απαιτήσεις των πολλών συμμάχων που δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει.

Η κυβέρνησή του βασίζεται στην υποστήριξη ακροδεξιών προσώπων όπως ο υπουργός Ασφαλείας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ και ο υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς, οι οποίοι δεν κρύβουν ότι θέλουν το Ισραήλ να συνεχίσει να κατέχει τη Γάζα και προτείνουν ακόμη και την κατασκευή εβραϊκών οικισμών εκεί.

Τα ποσοστά δημοτικότητας του Νετανιάχου έχουν βελτιωθεί τον τελευταίο χρόνο, αλλά όχι αρκετά ώστε να μπορέσει να προκηρύξει νέες εκλογές και να τις κερδίσει. Έτσι, έχει κολλήσει.

«Ο τερματισμός του πολέμου της Γάζας και του Λιβάνου δεν αποτελεί επιλογή για τους πολιτικούς του εταίρους στον συνασπισμό. Θέλουν να φτάσουν μέχρι τέλους, οπότε δεν μπορεί να τελειώσει τον πόλεμο με τον σημερινό συνασπισμό», δήλωσε ο Γκαγίλ Ταλσίρ, πολιτική επιστήμονας στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ.

«Ο συνήθης Νετανιάχου που βλέπουμε τα τελευταία 15 χρόνια θα είχε πιθανώς προχωρήσει σε μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας και μια μεγάλη συμφωνία (κατάπαυσης του πυρός) με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Αλλά αυτή δεν είναι η πολιτική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε στην πραγματικότητα, οπότε πολιτικά, με αυτόν τον συνασπισμό, δεν έχει κανένα κίνητρο να τερματίσει τον πόλεμο», πρόσθεσε.

Η Ταλσίρ εξήγησε ότι μια ευρύτερη κυβέρνηση εθνικής ενότητας δεν αποτελεί επιλογή για τον Νετανιάχου, καθώς αυτό θα σήμαινε πιθανότατα μια δημόσια έρευνα, με επικεφαλής δικαστή, για τις αποτυχίες που οδήγησαν στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.

Συν τοις άλλοις, ο Νετανιάχου δικάζεται για διάφορες κατηγορίες απάτης, απιστίας και δωροδοκίας. Είναι προγραμματισμένο να αρχίσει να καταθέτει τον Δεκέμβριο – ο πρώτος εν ενεργεία Ισραηλινός πρωθυπουργός που εμφανίζεται στο δικαστήριο ως κατηγορούμενος.

Πριν από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, ο Νετανιάχου και η κυβέρνησή του προσπάθησαν να προωθήσουν μια αμφιλεγόμενη δικαστική μεταρρύθμιση, η οποία θα έδινε πολύ μεγαλύτερη εξουσία στα δικαστήρια στην κυβέρνηση – πράγμα που ενδεχομένως θα επέτρεπε στον Νετανιάχου να επηρεάσει τη δική του δίκη. Μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας δεν θα το επέτρεπε αυτό, δήλωσε η Ταλσίρ.

Η κληρονομιά του Νετανιάχου

Ταυτόχρονα, ο Νετανιάχου πρέπει να λάβει υπόψη του τις απαιτήσεις των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει καταστήσει σαφές ότι θέλει το Ισραήλ να εργαστεί προς την κατεύθυνση μιας συμφωνίας που θα τερματίσει τον πόλεμο.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν επισκέφθηκε το Ισραήλ την Τρίτη, προτρέποντας τον Νετανιάχου και την κυβέρνησή του να κάνουν περισσότερα για την αποκλιμάκωση της έντασης.

Αλλά ο Νετανιάχου φαίνεται να έχει αποκτήσει όλο και μεγαλύτερη ανοσία απέναντι στις πιέσεις των ΗΠΑ – το ταξίδι του Μπλίνκεν αυτή την εβδομάδα είναι η 11η επίσκεψή του στη Μέση Ανατολή μέσα σε ένα χρόνο, αλλά όπως και τα προηγούμενα ταξίδια, φαίνεται να έχει επιτύχει ελάχιστα.

Οι εντάσεις μεταξύ του Νετανιάχου και του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είναι καλά τεκμηριωμένες, αλλά είναι πιθανό να γίνουν πολύ χειρότερες στο εγγύς μέλλον.

Με τις αμερικανικές εκλογές να μοιάζουν να βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού, ο Μπάιντεν πρέπει να έχει μια προσεκτικά ισορροπημένη προσέγγισή προς το Ισραήλ, ώστε να μην πλήξει τις πιθανότητες νίκης της αντιπροέδρου Καμάλα Χάρις. Πρέπει να φανεί ότι τηρεί σκληρή στάση απέναντι στη φρικτή ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα για να σταματήσει τους Αραβοαμερικανούς και τους προοδευτικούς να εγκαταλείψουν το κόμμα του για τον πόλεμο που διεξάγει το Ισραήλ. Ωστόσο, πρέπει επίσης να συνεχίσει να στηρίζει το Ισραήλ για να μην εξοργίσει τους μετριοπαθείς και Εβραίους ψηφοφόρους που περιμένουν από τις ΗΠΑ να σταθούν στο πλευρό του εβραϊκού κράτους ό,τι κι αν συμβεί.

«Οι αμερικανικές εκλογές παίζουν δραματικό ρόλο στο πώς ο Νετανιάχου αντιλαμβάνεται τι πρόκειται να συμβεί», δήλωσε η Ταλσίρ στο CNNi. «Έχει ένα παράθυρο ευκαιρίας, διότι υπάρχουν πολύ λίγες πιθανότητες ο Μπάιντεν να συγκρατήσει τον Νετανιάχου τώρα. Αλλά μετά τις 5 Νοεμβρίου, τα πράγματα θα αλλάξουν», πρόσθεσε.

Aνεξάρτητα από το ποιος θα κερδίσει, όπως λέει, η κυβέρνηση Μπάιντεν μπορεί να ασκήσει πολύ μεγαλύτερη πίεση στο Ισραήλ για τον τερματισμό του πολέμου κατά τους δύο μήνες που μεσολαβούν μεταξύ των εκλογών και της ορκωμοσίας του νέου προέδρου των ΗΠΑ.

Ο Μπάιντεν έχει ήδη αφήσει να εννοηθεί ότι μπορεί να εντείνει τις πιέσεις – προειδοποιώντας το Ισραήλ ότι οι ΗΠΑ μπορεί να σταματήσουν να το προμηθεύουν με όπλα, εκτός εάν βελτιωθεί η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα.

«Ο Νετανιάχου γνωρίζει ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη εικόνα νίκης μετά, επειδή τόσο ο Σινουάρ όσο και ο Νασράλα είναι νεκροί. Έτσι, το ερώτημα είναι αν αυτό που θέλει είναι να περιμένει να επανεκλεγεί ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και να πετύχει κάποιου είδους μεγάλη αμυντική συμμαχία μεταξύ των ΗΠΑ, της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ, η οποία θα ήταν, από την πλευρά του, πιθανώς πιο πιθανή υπό τον Τραμπ», δήλωσε η Ταλσίρ, προσθέτοντας ότι η επίτευξη μιας τέτοιας συμφωνίας θα έδινε στον Νετανιάχου τεράστια πολιτική ώθηση στο εσωτερικό.

«Είναι ο επικεφαλής του κράτους του Ισραήλ στο πιο καταστροφικό σημείο από την ίδρυση του κράτους, οπότε όσο πιο πολύ απομακρύνεται από την 7η Οκτωβρίου και όσο περισσότερες στρατιωτικές νίκες έχει στο ενεργητικό του, τόσο πιο πιθανό είναι να ξαναβγεί νικητής», είπε.

Τι ονειρεύεται ο Νετανιάχου

Για τον Νετανιάχου, η δημιουργία μιας κληρονομιάς ως ο πρωθυπουργός που έσωσε τη χώρα του είναι το όνειρο, δήλωσε ο Μπουσίνσκι, προσθέτοντας ότι αν το καταφέρει αυτό, θα μπορούσε ακόμη και να εξετάσει το ενδεχόμενο να παραιτηθεί.

«Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι δεν θα το κάνει, αλλά έχω συνεργαστεί μαζί του και τον έχω δει μια φορά, το 2001, να αφήνει την ευκαιρία να γίνει πρωθυπουργός. Ίσως έχει αλλάξει, αλλά νομίζω ότι αν καταφέρει να καταλήξει ως ένας μεγάλος ήρωας, κάποιος που έχει κάνει κάποια πράξη που θυμίζει Τσόρτσιλ για το κράτος του Ισραήλ, θα πει στον εαυτό του, φτάνει πια», είπε.

«Και τότε η αποστολή του θα ήταν να συνάψει κάποιου είδους συμφωνία με την εισαγγελία, ίσως τον αφήσουν να φύγει και θα μπορέσει να πάει στο εξωτερικό, να δώσει διαλέξεις ως αυτός που νίκησε την τρομοκρατία … και αν δεν θα έχει ποινικό μητρώο, θα μπορεί να κάθεται σε κάθε είδους συμβουλευτικές επιτροπές και να κερδίζει πολλά χρήματα, τα οποία αισθάνεται ότι του λείπουν».

As Israel ramps up war on multiple fronts, nobody knows what Netanyahu’s endgame is

Analysis by Ivana Kottasová