Από το φιάσκο, στην αντεπίθεση: Πώς η Μοσάντ άλλαξε «πρόσωπο» μέσα σε 365 ημέρες

Περισσότεροι από 1.000 Παλαιστίνιοι μαχητές κατάφεραν να εισβάλουν στο Ισραήλ μέσω ενός πολύπλοκου σχεδίου που περιλάμβανε εκτόξευση χιλιάδων ρουκετών, χρήση παραπλανητικών τακτικών, και μαζικές επιθέσεις σε κατοικημένες περιοχές, με εκατοντάδες Ισραηλινούς πολίτες να πέφτουν νεκροί ή να αιχμαλωτίζονται.

Από πόλεις όπως η Ασκελόν και η Σντερόντ, τα κιμπούτζ στην Νεγκέβ, αλλά και ο χώρος που πραγματοποιούνταν το μουσικό φεστιβάλ Nova,βρέθηκαν στο στόχαστο των μαχητών της Χαμάς.

Για το Ισραήλ, που ανέκαθεν υπερηφανευόταν για την αποτελεσματικότητα και την προνοητικότητα των υπηρεσιών ασφαλείας του, αυτή η επίθεση ήταν ένα πραγματικό σοκ.

Βίντεο που δείχνει την επίθεση μαχητών της Χαμάς στο μουσικό φεστιβάλ Supernova – Προσοχή σκληρές εικόνες

Η Μοσάντ, η κορυφαία υπηρεσία πληροφοριών της χώρας με μακρά ιστορία σε επιτυχείς μυστικές επιχειρήσεις και συλλογή πληροφοριών, βρέθηκε στο επίκεντρο της κριτικής, καθώς δεν κατάφερε να προβλέψει αυτή τη μαζική επίθεση.

Οι ισραηλινές αρχές συνειδητοποίησαν ότι είχαν υποτιμήσει τις δυνατότητες της Χαμάς, την οποία θεωρούσαν πιο αδύναμη και κατακερματισμένη από ό,τι αποδείχθηκε.

Αναδιοργάνωση της Μοσάντ και αντιμετώπιση της κρίσης

Μετά από αυτή την αποτυχία, η ηγεσία της Μοσάντ, υπό την καθοδήγηση του Νταβίντ Μπαρνέα, ξεκίνησε μια διαδικασία εσωτερικής αναδιοργάνωσης και επανεξέτασης των μεθόδων της.

Η Μοσάντ συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να επενδύσει περισσότερο στην αναβάθμιση των τεχνολογικών της δυνατοτήτων, ιδίως στον τομέα της κυβερνοασφάλειας και των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης.

Η ανάλυση μεγάλων δεδομένων και η χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων ανίχνευσης επικοινωνιών θα έπρεπε να είναι η νέα ραχοκοκαλιά της υπηρεσίας, καθώς οι συμβατικές μέθοδοι συλλογής πληροφοριών δεν ήταν πλέον αρκετές.

Η Μοσάντ άρχισε να επανεξετάζει τα δίκτυά της στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά και ευρύτερα στη Μέση Ανατολή. Ο συνδυασμός πληροφοριών από ανθρώπινες πηγές (HUMINT) και ηλεκτρονικές αναλύσεις (SIGINT) θεωρήθηκε πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής της. Έγιναν προσπάθειες να ενισχυθούν οι διεισδύσεις σε εχθρικές οργανώσεις, ώστε να αποτρέπεται η επανάληψη αιφνιδιαστικών επιθέσεων.

Παράλληλα, ξεκίνησε η ενίσχυση της συνεργασίας με τη Σιν Μπέτ (Shin Bet), την ισραηλινή υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας, που ήταν υπεύθυνη για την ασφάλεια εντός της χώρας και στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Η στενότερη συνεργασία των δύο υπηρεσιών ήταν κρίσιμη για την άμεση απόκριση σε ενδεχόμενες επιθέσεις, ενώ αναπτύχθηκαν κοινά επιχειρησιακά σχέδια για τη διαχείριση κρίσεων.

Ο ρόλος της Χεζμπολάχ και η αυξανόμενη απειλή από τον Βορρά

Καθώς το Ισραήλ ανέκαμπτε από την επίθεση της Χαμάς, η ισραηλινή κυβέρνηση αντιλήφθηκε ότι ο «άξονας της αντίστασης« που μεθοδικά έχτιζε το Ιράν τα προηγούμενα χρόνια, αφυπνίστηκε. Από τον Λίβανο στα βόρεια, τους Χούθι της Υεμένης στο νότο, την Συρία αλλά και τις ιρακινές πολιτοφυλακές, το Ισραήλ, αντιμετώπιζε, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, πολλά μέτωπα αντιπαράθεσης.

Κύρια απειλή, η Χεζμπολάχ, η λιβανέζικη σιιτική στρατιωτική οργάνωση που υποστηρίζεται από το Ιράν, η οποία διατηρεί ισχυρές σχέσεις με τη Χαμάς και αποτελεί τον βασικό «αντιπρόσωπο» του Ιράν στη Μέση Ανατολή. Η Χεζμπολάχ είχε ήδη συγκεντρώσει τεράστια αποθέματα πυραύλων και σύγχρονων όπλων, τα οποία προμηθεύτηκε κυρίως από το Ιράν.

Παρόλο που η Χεζμπολάχ δεν συμμετείχε άμεσα στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών ανησυχούσαν ότι θα μπορούσε να ξεκινήσει έναν πόλεμο δύο μετώπων, ανοίγοντας το βόρειο μέτωπο του Ισραήλ. Η Μοσάντ, έχοντας υποστεί το φιάσκο του αιφνιδιασμού από τη Χαμάς, αποφάσισε να προετοιμαστεί καλύτερα για ένα πιθανό χτύπημα της Χεζμπολάχ.

Όπως αποδικνύεται από τα γεγονότα, η Μοσάντ ενίσχυσε την παρουσία της στον Λίβανο, δημιουργώντας ένα δίκτυο πρακτόρων και παρακολουθώντας στενά τις κινήσεις της Χεζμπολάχ.

Παράλληλα, η υπηρεσία εστίασε στην αποδυνάμωση των δεσμών της οργάνωσης με το Ιράν, επιχειρώντας να διακόψει τις γραμμές ανεφοδιασμού και τις οικονομικές ροές που στήριζαν τη Χεζμπολάχ. Η συνεργασία της Μοσάντ με δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών, καθώς και με αραβικά κράτη που είχαν κοινό συμφέρον στην αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ, αποδείχθηκε εξαιρετικά πολύτιμη.

Ένα χρόνο μετά: Η συντονισμένη επίθεση κατά της Χεζμπολάχ

Ένα χρόνο μετά την καταστροφική επίθεση της Χαμάς, η Μοσάντ είχε καταφέρει να ανασυνταχθεί και να εστιάσει στην προετοιμασία για ένα πιθανό χτύπημα από τη Χεζμπολάχ. Το φθινόπωρο του 2024, οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών συγκέντρωσαν αδιάσειστα στοιχεία ότι η Χεζμπολάχ ετοιμαζόταν να προχωρήσει σε μεγάλης κλίμακας επιθέσεις κατά του Ισραήλ, έχοντας συγκεντρώσει πυραύλους και βαρέα όπλα κατά μήκος των συνόρων.

Αντιμέτωπη με αυτή την απειλή, η Μοσάντ οργάνωσε μια συντονισμένη επιχείρηση σε συνεργασία με τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις. Το χτύπημα ήταν πολυεπίπεδο και περιλάμβανε αεροπορικές επιδρομές σε αποθήκες όπλων της Χεζμπολάχ στον Νότιο Λίβανο, κυβερνοεπιθέσεις σε δίκτυα επικοινωνιών και παράλληλες μυστικές αποστολές που στόχευαν ηγετικά στελέχη της οργάνωσης.

Είχε προηγηθεί η επίθεση, στην Τεχεράνη όπου σκοτώθηκε ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, με το Ιράν να κατηορεί ευθέως της Μοσάντ για την επίθεση και πλέον να τίθεται ανοιχτά το θέμα της διείσδυσης πρακτώρων της Μοσάντ στο Ιράν.

Μέσα σε λίγες ώρες, τα ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη κατάφεραν να πλήξουν κρίσιμες υποδομές της Χεζμπολάχ, ενώ ταυτόχρονα εξουδετερώθηκαν σημαντικά στελέχη της οργάνωσης μέσω μυστικών επιχειρήσεων της Μοσάντ.

Η «αρχή» έγινε με την συντονισμένη ανατίναξη βομβητών και συατημάτων επικοινωνίας που χρησιμοποιούσε η Χεζμπολάχ. Μέσα σε δύο 24ωρα, χιλιάδες στελέχη της Χεζμπολάχ, εξουδετερώθηκαν, καθώς οι βοβμητές και οι ασύρματοι που χρησιμοποιυσαν ανατινάχθηκαν.

Από τον βομβαρδισμό σπιτιών και καταφυγίων, όπως αυτό που εξόντωσε τον ηγέτη της οργάνωσης Χασάν Νασράλα, μέχρι την συντονισμένη ανατίναξη των βομβητών και των ασυρμάτων που χρησιμοποιούσε η Χεζμπολάχ, η Μοσάντ, μέσα σε λίγες ημέρες, επιδόθηκε σε μπαράζ επιχειρήσεων, που όχι μόνο εξάρθρωσαν την Χεζμπολάχ, αλλά δημιούργησε σοβαρά ερωτηματικά για το πόσο καλά είχε διεισδύσει στην Χεζμπολάχ αλλά και τους Φρουρούς της Επανάστασης του Ιράν.

Η επιτυχία αυτής της συντονισμένης επίθεσης βασίστηκε στην πολύμηνη συλλογή πληροφοριών και την εντατική παρακολούθηση των κινήσεων της Χεζμπολάχ.

Η επιχείρηση δεν είχε ως στόχο μόνο την αποτροπή άμεσων επιθέσεων, αλλά και τη μακροπρόθεσμη αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ. Παράλληλα, το Ισραήλ έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα στο Ιράν και στους συμμάχους του ότι παραμένει σε εγρήγορση και είναι ικανό να αντιδράσει αποφασιστικά απέναντι σε οποιαδήποτε απειλή, ακόμη και σε πολλαπλά μέτωπα.

Η Μοσάντ, με τη νέα της δομή και τεχνολογικά μέσα, είχε πλέον αποκαταστήσει την εικόνα της, αποδεικνύοντας ότι μπορούσε να διεξάγει πολύπλοκες επιχειρήσεις σε εχθρικό έδαφος και να επιφέρει αποφασιστικά πλήγματα σε οργανώσεις όπως η Χεζμπολάχ.

Επιχειρησιακή προσαρμογή και στρατηγική επιτυχία

Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία της επιτυχίας της Μοσάντ έναν χρόνο μετά την 7η Οκτωβρίου ήταν η ικανότητά της να μάθει από τα λάθη του παρελθόντος και να προσαρμοστεί σε ένα νέο είδος ασύμμετρων απειλών. Αν και η Χεζμπολάχ και η Χαμάς έχουν διαφορετικές επιχειρησιακές δομές, η Μοσάντ κατάφερε να ενοποιήσει τη στρατηγική της, αναγνωρίζοντας ότι οι δύο οργανώσεις, μαζί με το Ιράν, λειτουργούσαν πλέον ως ένα ευρύτερο αντι-ισραηλινό μέτωπο.

Η επιχείρηση κατά της Χεζμπολάχ τον Οκτώβριο του 2024 δεν είχε μόνο στρατιωτική διάσταση. Τα χτυπήματα στα οικονομικά και τα δίκτυα ανεφοδιασμού της οργάνωσης υπήρξαν καθοριστικά για να περιοριστεί η ικανότητα της Χεζμπολάχ να διατηρεί την επιρροή της στο Λίβανο και να προμηθεύεται όπλα από το Ιράν. Παράλληλα, η Μοσάντ ενίσχυσε τις διεθνείς της συνεργασίες, καταφέρνοντας να επιτύχει σημαντική διπλωματική υποστήριξη από δυτικές δυνάμεις και αραβικά κράτη που μοιράζονταν την ανησυχία για την επιρροή του Ιράν στην περιοχή.

Το μέλλον της Μοσάντ και η διαρκής απειλή

Παρά την επιτυχία της επιχείρησης κατά της Χεζμπολάχ, η Μοσάντ γνωρίζει καλά ότι η μάχη δεν έχει τελειώσει. Η Χεζμπολάχ, με τη στήριξη του Ιράν, μπορεί να ανασυνταχθεί, ενώ οι παλαιστινιακές οργανώσεις όπως η Χαμάς εξακολουθούν να αποτελούν διαρκή απειλή για την ασφάλεια του Ισραήλ. Η Μοσάντ, λοιπόν, καλείται να προσαρμόζεται συνεχώς στις εξελισσόμενες συνθήκες της Μέσης Ανατολής, ενισχύοντας τις ικανότητές της στην παρακολούθηση, την καταστροφή εχθρικών δικτύων και τη διατήρηση της εθνικής ασφάλειας.

Η κρίση της 7ης Οκτωβρίου 2023 αποτέλεσε ένα σκληρό μάθημα για τη Μοσάντ και τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις, ωστόσο η συντονισμένη επίθεση κατά της Χεζμπολάχ ένα χρόνο αργότερα έδειξε ότι το Ισραήλ δεν έμεινε παθητικό απέναντι στις απειλές. Μέσω της αναδιοργάνωσης, της ενίσχυσης των δικτύων πληροφοριών και της προσαρμογής στις νέες τεχνολογίες, η Μοσάντ κατάφερε να αποκαταστήσει την αποτελεσματικότητά της και να δείξει ότι μπορεί να αντιμετωπίσει τις σύγχρονες προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας.

Το μέλλον της Μοσάντ προδιαγράφεται δύσκολο, καθώς οι εχθροί της συνεχίζουν να εξελίσσονται και να προσαρμόζονται.

Ωστόσο, η επιτυχημένη επιχείρηση κατά της Χεζμπολάχ αποτελεί παράδειγμα της αποφασιστικότητας και της ικανότητας του Ισραήλ να υπερασπιστεί την ασφάλειά του με αποτελεσματικότητα, ακόμη και όταν αντιμετωπίζει απειλές από διαφορετικές κατευθύνσεις.