Γιατί οι καρχαρίες της Γροιλανδίας μπορούν να ζουν για αιώνες χωρίς να νοσούν από καρκίνο
Μια νέα γονιδιωματική μελέτη των καρχαριών της Γροιλανδίας αποκάλυψε πώς μπορούν να ζουν μέχρι και 500 χρόνια χωρίς χωρίς να αναπτύσσουν όγκους.
Τα ευρήματα της μελέτης μπορούν να βοηθήσουν στην εξεύρεση νέων θεραπειών για τον καρκίνο, καθώς και θεραπειών για την αύξηση της διάρκειας ζωής στους ανθρώπους, λένε οι επιστήμονες.
Ο καρχαρίας της Γροιλανδίας, ο οποίος ζει στα βαθιά νερά του Βόρειου Ατλαντικού και του Αρκτικού Ωκεανού, είναι το μεγαλύτερο είδος καρχαρία που υπάρχει σήμερα, με μήκος που ξεπερνά τα 6 μέτρα και βάρος που φτάνει τα 1.400 κιλά.
Το παράδοξο του Peto
Μια από τις αιτίες του καρκίνου είναι η συσσώρευση βλαβών στο DNA κατά τη διάρκεια της ζωής ενός οργανισμού. Τα μακρόβια ζώα αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου, καθώς έχουν περισσότερα κύτταρα και, ως εκ τούτου, περισσότερες πιθανότητες για κυτταρικές διαιρέσεις που μπορεί να πάνε στραβά.
Ωστόσο, η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου σε τόσο μακρόβια ζώα όπως οι ελέφαντες και οι καρχαρίες της Γροιλανδίας δεν είναι υψηλή όπως αναμενόταν, κάτι που οι επιστήμονες ονομάζουν παράδοξο του Peto.
Στην τελευταία μελέτη, μια διεθνής ομάδα επιστημόνων χαρτογράφησε το πολύπλοκο γονιδίωμα του καρχαρία της Γροιλανδίας, αποκαλύπτοντας ορισμένες ενδείξεις για αυτό το παράδοξο.
Επιδιόρθωση βλαβών του DNA
Όπως αναφέρει ο Independent, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο καρχαρίας της Γροιλανδίας διαθέτει ενισχυμένους μηχανισμούς απόκρισης και επιδιόρθωσης βλαβών του DNA. Εξέτασαν συγκεκριμένα μια κατηγορία γονιδίων στο γονιδίωμα του καρχαρία, που εμπλέκονται στη ρύθμιση μιας βασικής πρωτεΐνης του ανοσοποιητικού συστήματος.
Αυτές οι οικογένειες γονιδίων εμπλέκονται στην ενεργοποίηση της πρωτεΐνης NF-kB που ρυθμίζει τη φλεγμονή, την ανοσία και την επιβίωση των κυττάρων – βασικοί μηχανισμοί που εμπλέκονται στην καταστολή των όγκων.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο καρχαρίας της Γροιλανδίας είχε περισσότερα αντίγραφα αυτών των γονιδίων σε σύγκριση με άλλα βραχύβια είδη καρχαριών, διατηρώντας το γονιδίωμά του πιο σταθερό απέναντι σε βλάβες.
Σημειώνουν ότι διαθέτει «ισχυρή ανοσολογική άμυνα» που ενδεχομένως μειώνει τον κίνδυνο μολυσματικών ασθενειών και αυτοάνοσων νοσημάτων.
Μέσα στο γονιδίωμά του, οι επιστήμονες βρήκαν επίσης ενδείξεις για την επιτυχή προσαρμογή του σε μια αργή ζωή στα βάθη του ωκεανού. Η πρωτεΐνη ροδοψίνη στα μάτια του καρχαρία της Γροιλανδίας βρέθηκε να έχει παραλλαγές αμινοξέων που τον καθιστούν πιο ικανό στην επεξεργασία των μηκών κύματος του μπλε φωτός – ένα χαρακτηριστικό που τον βοηθάει στα σκοτεινά βαθιά νερά των ωκεανών.
«Αυτές οι γονιδιωματικές αναλύσεις προσφέρουν νέες γνώσεις σχετικά με τη μοριακή βάση της εξαιρετικής μακροζωίας του καρχαρία της Γροιλανδίας και αναδεικνύουν πιθανούς γενετικούς μηχανισμούς που θα μπορούσαν να δώσουν πληροφορίες για μελλοντικές έρευνες σχετικά με τη μακροζωία», σημειώνουν οι επιστήμονες στη μελέτη.
