Η αγορά των κόμικς στην Ελλάδα: Τι λένε οι δημιουργοί για τις προκλήσεις και την Τεχνητή Νοημοσύνη
Στην Ελλάδα, η σκηνή άρχισε να αναπτύσσεται από το 2000 και έπειτα, με αρκετούς κομίστες να βιοπορίζονται από την τέχνη τους, κυρίως βέβαια λόγω των συνεργασιών τους με εκδοτικούς οίκους και εταιρείες του εξωτερικού.
Το CNN Greece, συνάντησε την Ειρήνη Σκούρα και τον Κωνσταντίνο Μοσχονά, δύο δημιουργούς κόμικς, στο πλαίσιο του Pop Culture Festival που πραγματοποιήθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο Περιστερίου (31/01 – 02/02).
PHOTO 1 / 8
Photo 1/8
Σχέδια κόμικς καλλιτέχνη που εκθέτει τα έργα του στο Pop Cultrure Festival.
Πηγή: CNN Greece / Νίκος Ραζής
Photo 2/8
Δημιουργός κόμικς σκιτσάρει.
Πηγή: CNN Greece / Νίκος Ραζής
Photo 3/8
Σχέδιο κόμικ
Πηγή: CNN Greece / Νίκος Ραζής
Photo 4/8
Επισκέπτης στο Pop Culture Festival στέκεται και κοιτάζει τα έργα σε ένα από τα περίπτερα των δημιουργών κόμικς.
Πηγή: CNN Greece / Νίκος Ραζής
Photo 5/8
Έργα δημιουργών κόμικς.
Πηγή: CNN Greece / Νίκος Ραζής
Photo 6/8
Καλλιτέχνης δημιουργεί σκίτσα.
Πηγή: CNN Greece / Νίκος Ραζής
Photo 7/8
Σχέδια κόμικς.
Πηγή: CNN Greece / Νίκος Ραζής
Photo 8/8
Ο χώρος που φιλοξένησε περισσότερους από 130 δημιουργούς κόμικς κατά τη διάρκεια του τριήμερου Pop Culture Festival.
Πηγή: CNN Greece / Νίκος Ραζής
«Βοηθούν τα social media»
Η Ειρήνη Σκούρα σχεδιάζει από πολύ μικρή. Είναι λάτρης της ευρωπαϊκής σκηνής και συγκεκριμένα της γαλλο-βελγικής σκηνής (Αστερίξ, Λούκι Λουκ κ.α.), έχει επιρροές από Ντίσνεϊ και Μίκι Μάους και λέει ότι το περιοδικό «9» που επί δέκα χρόνια κυκλοφορούσε κάθε Τετάρτη δωρεάν με την Ελευθεροτυπία, ήταν γι’ αυτήν αποκάλυψη.
Οι σπουδές της είναι πάνω στην Αρχαιολογία και ειδικότερα στη Βυζαντινή Αρχαιολογία. Και μπορεί να ακούγεται «άσχετο» με τον σχεδιασμό κόμικς, αλλά η ίδια μάς λέει ότι συχνά τα σχέδιά της έχουν θεματολογία που άπτεται της αρχαιολογίας και των αρχαίων μύθων, επομένως εφαρμόζει τις γνώσεις που αποκόμισε κατά τη διάρκεια των σπουδών της και στη δημιουργία των σχεδίων της.
Η δημιουργός κόμικς Ειρήνη Σκούρα.
CNN Greece / Νίκος Ραζής
«Κάποια στιγμή βρέθηκα σαν επισκέπτρια στο φεστιβάλ Inkorrect στη Θεσσαλονίκη. Εκεί γνώρισα τον Βαγγέλη Ματζίρη, του οποίου το εργαστήριο παρακολούθησα για έναν χρόνο», λέει στο CNN Greece η Ειρήνη που έχει παρακολουθήσει επίσης μαθήματα μικρογλυπτικής φιγούρας και Photoshop.
Στην ερώτηση, αν βιοπορίζεται από τη δημιουργία κόμικς, μας λέει:
«Ξεκίνησα μόνη μου να κάνω αυτοεκδόσεις. Η αγορά της Ελλάδας, όμως, είναι αρκετά μικρή. Σιγά-σιγά αρχίζει να αναπτύσσεται, αν κρίνει κανείς από τη συμμετοχή καλλιτεχνών αλλά και επισκεπτών στα διάφορα θεματικά φεστιβάλ. Οι δημιουργοί κόμικς, σήμερα, είμαστε σε πολύ πιο προνομιακή θέση συγκριτικά με κάποια χρόνια πριν, καθώς χάρη στα social media μπορεί κανείς να προβάλλει τη δουλειά του και να μπορέσει ευκολότερα να συνεργαστεί με το εξωτερικό, όπου οι ευκαιρίες είναι περισσότερες».
Η δουλειά, για την οποία η Ειρήνη Σκούρα, είναι πιο περήφανη απ’ όσες έχει κάνει είναι η γλυκύτατη μαθητευόμενη μάγισσα «Ίζομπελ», οι χιουμοριστικές περιπέτειες της οποίας εκδίδονται από την εταιρεία παραγωγής και εκδοτικό οίκο Nerdula Creative Lab.
Επισκέπτρια του Pop Culture Festival ξεφυλλίζει το κόμικ «Ίζομπελ η μάγισσα» της δημιουργού Ειρήνης Σκούρα.
CNN Greece / Νίκος Ραζής
«Η ιδέα της Ίζομπελ ξεκίνησε μέσα στον κορονοϊό. Ήταν μία περίοδος εξαιρετικά δύσκολη. Ακόμη και εμείς οι εσωστρεφείς που αρχικά λέγαμε “Έλα μωρέ, σιγά! Εμείς είμαστε συνηθισμένοι”, ζοριστήκαμε πολύ. Η δημιουργία της Ίζομπελ ήταν για μένα καταφύγιο εκείνο το διάστημα», μας λέει η Ειρήνη Σκούρα.
«Δεν είναι εύκολο να ζεις αποκλειστικά από τα κόμικς στην Ελλάδα»
Ο Κωνσταντίνος Μοσχονάς εργάζεται επαγγελματικά ως εικονογράφος και σκιτσογράφος από το 2011. Τα 13 χρόνια που βρίσκεται στον χώρο της δημιουργίας κόμικς έχουν αποκρυσταλλώσει την άποψή του ότι είναι δύσκολο να ανταπεξέλθει οικονομικά κανείς αν ασχολείται αποκλειστικά με τα κόμικς στην Ελλάδα.
Ο δημιουργός κόμικς Κωνσταντίνος Μοσχονάς.
CNN Greece / Νίκος Ραζής
«Με τον σχεδιασμό κόμικς ασχολούμαι από παιδί. Η βασική μου δουλειά είναι concept artist. Τα κόμικς ήταν πάντα side project, γιατί δεν είναι πολύ εύκολο να ζεις αποκλειστικά από τη δημιουργία κόμικς στην Ελλάδα», εξηγεί στο CNN Greece.
Όταν αναφέρουμε τις συνεργασίες με το εξωτερικό, μάς λέει ότι μέχρι στιγμής δεν είχε κάποια τέτοια συνεργασία, αλλά ότι έχει αποφασίσει να το ψάξει.
«Εγώ είμαι “γέρος”», μας λέει αστειευόμενος και συνεχίζει: «Βέβαια, τα web comics ανθίζουν πλέον, οπότε σκοπεύω να το ψάξω περισσότερο».
Τα δύο πρώτα τεύχη της σειράς «Μικρά Τέρατα-Μικρές Τερατίνες» του Κωνσταντίνου Μοσχονά.
CNN Greece / Νίκος Ραζής
Το 2023, ο Κωνσταντίνος Μοσχονάς ξεκίνησε τη συλλογή «Μικρά Τέρατα – Μικρές Τερατίνες», μία παρωδία της γνωστής σειράς παιδικών βιβλίων «Μικροί Κύριοι-Μικρές Κυρίες», με τα δύο πρώτα τεύχη «Η Κυρία Δολοφόνα» και «Ο Κύριος Ρουφιάνος» να έχουν ήδη κυκλοφορήσει και τον τρίτο… Κύριο να είναι ήδη στα σκαριά.
Επιφυλακτικοί ως προς τη χρήση ΑΙ
Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με τον χώρο των κόμικς, μπορεί να τους ακουστεί περίεργο ότι η βιομηχανία έχει βρεθεί αρκετές φορές στα πρόθυρα κατάρρευσης.
Ειδικά τώρα, με την εκτεταμένη χρήση των εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης, οι φόβοι επανέρχονται.
Από την πολιτική λογοκρισία έως την κατάρρευση των πωλήσεων της δεκαετία του ’90 και την ψηφιακή διανομή σήμερα, οι δημιουργοί δικαιολογημένα είναι επιφυλακτικοί, έως και εχθρικοί, απέναντι σε μια τεχνολογία που έχει κατακριθεί ως μέσο κλοπής πνευματικών δικαιωμάτων.
«Είμαι κατά του ΑΙ (Artificial Intelligence) για πολλούς λόγους. Είναι κυρίως ηθικό το ζήτημα, μιας και το ΑΙ “δανείζεται” εικόνες και ιδέες από καλλιτέχνες για να μπορέσει κάποιος να δημιουργήσει μέσα σε δύο λεπτά, από το PC του κάτι που θεωρεί “τέχνη”, με το αποτέλεσμα να είναι αισθητικά κακό εννιάμισι στις δέκα φορές», λέει στο CNN Greece ο Κωνσταντίνος Μοσχονάς, ο οποίος τονίζει επίσης ότι εξαιτίας του AI πολύς κόσμος έχει χάσει τη δουλειά του. «Επομένως, ηθικά, δεν θα ένιωθα εντάξει με τον εαυτό μου αν χρησιμοποιούσα AI για να δημιουργήσω κάτι», προσθέτει.
Στο ίδιο μήκος κύματος και η Ειρήνη Σκούρα που μας λέει:
«Δεν έχω χρησιμοποιήσει το AI και δεν θα το έκανα, για να πω την αλήθεια. Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο, πέρα από το ότι τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης χρησιμοποιούν έργα καλλιτεχνών χωρίς την άδειά τους , είναι ότι σκοτώνει τη δημιουργικότητα και την παραγωγή νέων έργων».
Παρόλα αυτά, ορισμένοι δημιουργοί ενσωματώνουν το AI στη δουλειά τους. Τον περασμένο Νοέμβριο ο Τζιμ Στάρλιν, δημιουργός του χαρακτήρα «Thanos» του σύμπαντος της Marvel, αποκάλυψε σε συνέντευξή του στο Popverse ότι θα ενσωματώσει την Τεχνητή Νοημοσύνη σε κάποιο από τα βιβλία που θα εκδώσει, σημειώνοντας ότι θα ξεκαθαρίζει ποια μέρη του έργου έχουν γίνει με τη χρήση AI.
Υπάρχει «ταβάνι»;
Παρά το γεγονός ότι τα κόμικς έχουν μπει στο παιχνίδι εδώ και 25 χρόνια και οι καλλιτέχνες δεν περιορίζονται αποκλειστικά και μόνο στη δημιουργία σχεδίων αλλά εργάζονται ως εικονογράφοι για – παιδικά κυρίως – βιβλία, για επιτραπέζια παιχνίδια ακόμη και για βιντεοπαιχνίδια, αρκετοί νιώθουν ότι στη χώρα υπάρχει ένα «ταβάνι», καθώς το κοινό είναι ακόμη αρκετά μικρό.
Επισκέπτες και επισκέπτριες συζητούν με τους δημιουργούς κόμικς που βρέθηκαν στο Pop Culture Festival.
CNN Greece / Νίκος Ραζής
Βέβαια, η διασύνδεση με εταιρείες και εκδοτικούς οίκους του εξωτερικού είναι πλέον πολύ πιο εύκολη, επομένως δεν είναι απαραίτητο κάποιος καλλιτέχνης να φύγει από τη χώρα για να μπορέσει να εξασκήσει το επάγγελμα του δημιουργού κόμικς και όχι να ασχολείται με αυτό που αγαπά μόνο ως χόμπι.
Και αυτό αποδεικνύεται από τους εκατοντάδες Έλληνες και Ελληνίδες δημιουργούς που έχουν προχωρήσει σε συνεργασίες με μεγάλες και ευρέως αναγνωρίσιμες εταιρείες παραγωγής όπως η DC Comics, η Image και η MARVEL και έχουν κερδίσει διεθνή αναγνώριση και διακρίσεις.
Τα προφίλ των δημιουργών που μας μίλησαν:
- https://www.kickstarter.com/projects/nerdula/izobel-the-witch
- https://konstantinosmoschonas.artstation.com/
